SonTurkHaber.com
close
up
Menu

Tüfekle kulağından vurdu: Borç kavgasında silahlar çekildi

Ürünü müşteriye fırlattı, müşteri kasiyere yumrukla saldırdı

Yok artık Arda Güler! Sahanın diğer ucundan ayakla basket attı

DMD hastası 7 yaşındaki Mustafa Yöndem in tedavisi için başlatılan kampanyaya valilik onayı

Samet Aybaba ya sürpriz teklif

Gaziosmanpaşa da TEM de karşıya geçen Özbekistan uyruklu kadına araç çarptı: 1 ölü

Dışişleri nden Mescid i Aksa basınına tepki Sözcü Gazetesi

Güler Sabancı bakın nerede ortaya çıktı: Yanındaki isimler dikkat çekti

Ciroda Avrupa ya yaklaştık Ekonomi Haberleri

ChatGPT sohbetleri internete sızdı: Yapay zekada güvenlik açığı ortaya çıktı Gündem Haberleri

Tıbbi kenevir hangi hastalıklarda kullanılacak? Bakan Memişoğlu açıkladı Gündem Haberleri

Menzil şeyhine öpücüklü karşılama gündem oldu: İslamiyet bunun neresinde? Sözcü Gazetesi

Milyonlarca öğrenci geri sayıma geçti: LGS yerleştirme sonuçları yarın açıklanacak Eğitim Haberleri

BM Gazze deki son durumu Bu korkunç diyerek açıkladı: 1 milyon kadın ve kız çocuğu açlık çekiyor

Benfica ya Nice maçı öncesinde Kerem Aktürkoğlu ndan kötü haber

Boğulan gencin hayat mücadelesi kamerada! Ekipler son anda yetişti

Güneş kremi seçerken içeriğe dikkat! Hangisi sağlıklı? Sözcü Gazetesi

Selçuk Bayraktar: TEKNOFEST kuşağıyla ülkemiz tam bağımsızlık yolunda bir adım daha öteye gidecek Yalova Haberleri

Görünmeyen sınır şaşırttı: Denizanaları bu noktayı geçemiyor Sözcü Gazetesi

Para gönderirken zorunlu olacak: Bakanlık talimat verdi

Yetişkinlerde DEHB: Dikkat dağınıklığı mı, fark edilmemiş bir çocukluk hastalığı mı?

Yetişkinlerde DEHB: Dikkat dağınıklığı mı, fark edilmemiş bir çocukluk hastalığı mı?

SonTurkHaber.com, Trthaber kaynağından alınan bilgilere dayanarak bilgi paylaşıyor.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, yani DEHB, yalnızca çocuklara özgü sanılsa da araştırmalar bunun yanlış bir kanı olduğunu gösteriyor. American Psychiatric Association, çocuklukta DEHB tanısı alanların yüzde 60'ının belirtilerinin yetişkinlikte de sürdüğünü vurguluyor. 2024'te Lancet Psychiatry dergisinde yayımlanan kapsamlı bir analiz ise her 25 yetişkinden birinin DEHB belirtileri gösterdiğini ortaya koyuyor.

Bu bireyler çoğu zaman işleri erteleyen, odaklanmakta zorlanan, sabırsız ya da duygusal olarak dengesiz kişiler olarak etiketleniyor. Ancak bu davranışların arkasında, beynin dikkat ve dürtü kontrol mekanizmalarıyla ilgili farklılıklar olabilir. Tanı almadan geçirilen yıllar, kişinin kendine olan güvenini zedeleyip ilişkilerini ve kariyerini olumsuz etkileyebiliyor. Yine de geç kalmış bir tanı bile yaşamı yeniden yapılandırmak için güçlü bir başlangıç olabilir.

Bu noktada şu sorular önem kazanıyor:

Yetişkin DEHB’si nasıl anlaşılır? Belirtiler nelerdir? En önemlisi, geç kalınmış bir tanı hayatı nasıl etkiler?

Bu soruları Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Özalp Ekinci ile konuştuk.

DEHB’li bireylerde sıkça düşük özsaygı, karamsarlık ve başarısızlık hissi görülür. Çünkü bu bireyler uzun yıllardır kendilerini yetersiz, kontrolsüz ve başarısız biri gibi algılamış olabilirler. Bu da hem iş yaşamını hem de sosyal ilişkileri ciddi şekilde etkiler.

Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Özalp Ekinci

Yetişkinlikte DEHB nasıl ortaya çıkar?

DEHB tanısının yalnızca çocuklukla sınırlı olmadığı artık biliniyor. Doç. Dr. Ekinci, bazı bireylerde bu belirtilerin yaşam boyu sürebileceğini belirtiyor:

"DEHB yani dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu yalnızca çocuklarda görülmez. Bu durum çocuklukta başlar ama yeterli tedavi alınmadığında ya da tedavi yarıda bırakıldığında yetişkinliğe taşınabilir."

Çocuklukta DEHB tanısı almamış bireyler, yetişkinlikte genellikle "dalgın", "düşüncesiz", "unutkan" ya da "sabırsız" olarak tanımlanıyor. Ancak bu etiketlerin altında nörobiyolojik bir farklılık yatabilir.

Ekinci bu bireylerin yaşadığı ortak hikayeyi şöyle özetliyor:

"Bana gelen birçok yetişkin şöyle diyor: 'Bir sürü şeye başlarım ama hiçbirini bitiremem.' Bu çok tipik bir ifade. Sıklıkla romantik ilişkilerde de dürtüsellik gözleniyor. Öfke kontrolü zorlaşıyor, pişmanlık duyulsa da aynı davranış tekrar edilebiliyor.

Hayatı yönetememek, zamanı planlayamamak, görevleri yarım bırakmak, motivasyonu çabuk kaybetmek, girişimlere başlayıp hızla vazgeçmek, dikkat dağınıklığı nedeniyle kitap okuyamamak ya da film izleyememek… Bu kişiler genellikle bir işe başlar ama sürdüremez."

Ekinci, herkesin yaşadığı dikkat sorunlarının DEHB anlamına gelmeyebileceğini de hatırlatıyor:

"DEHB'yi bir spektrum gibi görebilirsiniz. Denizin üst tarafında tanı var: Ağır, orta, hafif gibi. Bir de denizin alt tarafı var. Ona da biz DEHB ile ilişkili mizaç diyoruz. Bu çok yaygındır. Çocukken hareketliydim, çok konuşurdum, heyecanlı olurdum. Ama başka özellikler, sorumluluk duygusu gibi faktörler bu durumun hayatımı etkilemesini engelledi."

DEHB yalnızca dikkat sorunu değil

Yetişkinlikte DEHB, çoğu zaman depresyon, kaygı bozukluğu ya da madde kullanımı gibi sorunlarla birlikte seyrediyor. Yani tablo yalnızca dikkat sorunuyla sınırlı değil. Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Özalp Ekinci, bu bireylerin psikolojik yüklerinin sanıldığından çok daha büyük olduğunu vurguluyor. Çünkü yalnızca dikkatlerini toplamakta zorlanmıyorlar; yıllarca bastırılmış yetersizlik hissiyle de mücadele ediyorlar.

"DEHB’li bireylerde sıkça düşük özsaygı, karamsarlık ve başarısızlık hissi görülür. Çünkü bu bireyler uzun yıllardır kendilerini yetersiz, kontrolsüz ve başarısız biri gibi algılamış olabilirler. Bu da hem iş yaşamını hem de sosyal ilişkileri ciddi şekilde etkiler."

[Fotoğraf: Getty]

Tanı nasıl konur?

Peki, kişi kendisinde DEHB olduğundan şüpheleniyorsa ne yapmalı? Ekinci, tanı sürecinde testlerin değil, psikiyatristle yapılan görüşmenin esas olduğunu vurguluyor:

"DEHB tanısı bir ölçekle, dikkat testiyle ya da MR görüntülemesiyle konmaz. Mutlaka deneyimli bir psikiyatristle yüz yüze yapılan en az bir saatlik bir değerlendirme gerekir. Bu görüşmede kişinin çocukluk öyküsü, akademik geçmişi, dikkat düzeyi, dürtü kontrolü gibi birçok başlık incelenir."

Ayrıca internet üzerinden yapılan testlerle kendi kendine tanı koymanın da riskli olduğunu belirtiyor:

"Bazı bireylerde DEHB yoktur ama internetten anket bulup doldurarak kesin tanı koyduklarını düşünürler. Bu doğru tanı değildir. Ölçekler sadece yardımcıdır, tanı ancak uzman bir değerlendirme ile konur."

Tedavi mümkün mü?

Tanı konulduktan sonra en çok sorulan soru: "Tedavi var mı?" Ekinci bu konuda net konuşuyor:

"DEHB’nin birincil tedavisi ilaçtır. Bu bilimsel olarak da kanıtlanmış durumda. Elbette yalnızca ilaç yetmez; kişinin bir psikologla çalışması, günü planlamayı öğrenmesi, iş ve aile yaşamını yapılandırması için psikososyal destek alması da çok önemlidir."

Ancak her DEHB vakasında ilaç tedavisi şart değil:

"Daha hafif seyreden, hayatını düzenli bir şekilde sürdürebilen bireyler için psikoeğitim, planlama desteği, farkındalık geliştirme çalışmaları da etkili olabilir. Ama orta ve ağır vakalarda ilaçsız ilerlemek çoğu zaman zordur."

Toplumda DEHB tedavisinde kullanılan ilaçlara dair önyargı olduğunu belirten Ekinci, bu önyargıların kırılması gerektiğini söylüyor:

"Bilimsel olmayan kaynakların yönlendirmesiyle ilaçlardan korkmak büyük bir kayıp. Oysa DEHB ilaçları etkili ve güvenlidir. Elbette her hasta için kişiselleştirilmiş tedavi gerekir. Ama tedaviyle birlikte kişinin hayatında çok büyük ve olumlu değişimler yaşanabilir."

Ne zaman yardım alınmalı?

Belki de şimdiye kadar farkında olmadan sırtınızda taşıdığınız yükün adı DEHB. Belki yalnızca "dalgınlık" sandığınız şey, yıllardır adı konmamış bir farklılıktı. Peki, kişi bu belirtileri gösteriyorsa ne zaman yardım almak gerekir?

"Eğer kişi hayatını organize etmekte zorlanıyor, sosyal ve mesleki ilişkilerinde tekrar eden sorunlar yaşıyorsa, dikkatini veremediği için kendini eksik hissediyorsa mutlaka bir uzmana başvurmalı. Fark etmek, değişimin ilk adımıdır. DEHB ile yaşamak zorunda değiliz. Doğru destekle çok daha dengeli, üretken ve tatmin edici bir yaşam mümkün."
 

Durumu takip etmeye devam edin, SonTurkHaber.com her zaman en yeni haberleri sunuyor.
seeGörüntülenme:38
embedKaynak:https://www.trthaber.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 25 Haziran 2025 14:40 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

Tüfekle kulağından vurdu: Borç kavgasında silahlar çekildi

04 Ağustos 2025 03:25see172

Ürünü müşteriye fırlattı, müşteri kasiyere yumrukla saldırdı

03 Ağustos 2025 23:21see133

Yok artık Arda Güler! Sahanın diğer ucundan ayakla basket attı

03 Ağustos 2025 19:21see120

DMD hastası 7 yaşındaki Mustafa Yöndem in tedavisi için başlatılan kampanyaya valilik onayı

03 Ağustos 2025 22:31see119

Samet Aybaba ya sürpriz teklif

04 Ağustos 2025 00:13see119

Gaziosmanpaşa da TEM de karşıya geçen Özbekistan uyruklu kadına araç çarptı: 1 ölü

03 Ağustos 2025 22:26see118

Dışişleri nden Mescid i Aksa basınına tepki Sözcü Gazetesi

03 Ağustos 2025 21:28see117

Güler Sabancı bakın nerede ortaya çıktı: Yanındaki isimler dikkat çekti

04 Ağustos 2025 14:38see115

Ciroda Avrupa ya yaklaştık Ekonomi Haberleri

04 Ağustos 2025 04:14see114

ChatGPT sohbetleri internete sızdı: Yapay zekada güvenlik açığı ortaya çıktı Gündem Haberleri

04 Ağustos 2025 18:16see113

Tıbbi kenevir hangi hastalıklarda kullanılacak? Bakan Memişoğlu açıkladı Gündem Haberleri

03 Ağustos 2025 16:25see112

Menzil şeyhine öpücüklü karşılama gündem oldu: İslamiyet bunun neresinde? Sözcü Gazetesi

03 Ağustos 2025 16:24see110

Milyonlarca öğrenci geri sayıma geçti: LGS yerleştirme sonuçları yarın açıklanacak Eğitim Haberleri

03 Ağustos 2025 15:59see110

BM Gazze deki son durumu Bu korkunç diyerek açıkladı: 1 milyon kadın ve kız çocuğu açlık çekiyor

03 Ağustos 2025 17:37see110

Benfica ya Nice maçı öncesinde Kerem Aktürkoğlu ndan kötü haber

04 Ağustos 2025 19:47see110

Boğulan gencin hayat mücadelesi kamerada! Ekipler son anda yetişti

03 Ağustos 2025 20:33see109

Güneş kremi seçerken içeriğe dikkat! Hangisi sağlıklı? Sözcü Gazetesi

03 Ağustos 2025 21:54see108

Selçuk Bayraktar: TEKNOFEST kuşağıyla ülkemiz tam bağımsızlık yolunda bir adım daha öteye gidecek Yalova Haberleri

03 Ağustos 2025 18:53see108

Görünmeyen sınır şaşırttı: Denizanaları bu noktayı geçemiyor Sözcü Gazetesi

04 Ağustos 2025 07:36see107

Para gönderirken zorunlu olacak: Bakanlık talimat verdi

04 Ağustos 2025 02:06see107
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları