SonTurkHaber.com
close
up
Menu

BBP Genel Başkanı Destici, Samsun da konuştu: Samsun Haberleri

Ara tatil takvimi üzerinden 10 Kasım iddialarına MEB den cevap: Açıkça çarpıtma Eğitim Haberleri

Ne altın ne döviz: Haftanın kazanan yatırımı sepet oldu

Kartalkaya daki otel yangınında 3 bakanlık bürokratı için soruşturma izni

Kule vinç otomobilin üstüne devrildi, kabinde mahsur kalan operatör yaralandı

Karayolunda taşıt hareketliliği üçe katlandı

İki yıl önce gizlice evlenmişlerdi… Ünlü çiftten bebek müjdesi geldi

Beşiktaş Shakhtar Donestk maçının saati belli oldu Futbol Haberleri

Fenerbahçe ve Beşiktaş derken Kerem Aktürkoğlu na dev talip

MEB, 2025 2026 eğitim öğretim yılı 1. dönem ara tatili tarihlerini açıkladı

İETT şoföründen örnek davranış: Otobüsü durdurup yanan Türk bayrağını elleriyle söndürdü VİDEO İZLE

İsrail de siren sesleri yükseldi VİDEO İZLE

Cezaevine geri gönderilmişti... Adli Tıp tan Beylikdüzü Belediye Başkanı Mehmet Murat Çalık ın sağlık durumuyla ilgili yeni gelişme kararı:

Netanyahu’nun kardeşinden pişkin açıklama! “Müslümanlar kafirlere zulmetti”

Lucas Felipe Calegari, Eyüpspor da!

Bir insanın en büyük eseri yaşamıdır

İsrail, orduda artan intihar vakalarından endişeli! Tel Aviv saklayamadı!

CHP li Tanrıkulu ndan Adli Tıp Kurumu na Murat Çalık tepkisi: Tutuklamayı inceleyen hâkim, raporlarına bakarak tahliye kararı verebilir; bunun adı zalimliktir!

Tabancayla öldürüp kaçtı, tuvalette yakalandı; olay kamerada Düzce Haberleri

Arap aşiretleri tırlarla gidiyor, İsrail dikkatle izliyor: Süveyda da çatışmaların boyutu değişti Sözcü Gazetesi

Zamanımızı da dikkatimizi de çaldılar: Dijital çağın görünmeyen soygunu

Zamanımızı da dikkatimizi de çaldılar: Dijital çağın görünmeyen soygunu

Trthaber sayfasından alınan verilere dayanarak, SonTurkHaber.com haber yayımlıyor.

Bir saatlik boş zaman bulduğumuzda kitap okumak istiyoruz ama birkaç sayfa sonra dikkatimiz dağılıyor. Bir haber izlemek ya da uzun bir yazı okumak zor geliyor. Sosyal medyada bir gönderiye birkaç saniyeden fazla odaklanamıyoruz. Bazen bir filmi, bir diziyi bile baştan sona izleyemiyoruz. Ekranlar arasında gezinirken zamanın nasıl geçtiğini anlamıyoruz. Geriye yalnızca iç sıkıntısı ve bir türlü tamamlanamayan işler kalıyor. Ardından da kendimize yükleniyoruz: “Odaklanamıyorum, verimli değilim, dağınığım…”

Ama ya suç sadece bizde değilse?

Uzmanlara göre bu yalnızca bireysel bir sorun değil. Bilinçli bir şekilde tasarlanmış, dikkat ekonomisinin merkezinde yer alan küresel bir sistemin parçasıyız. Zihinsel yorgunluk, konsantrasyon eksikliği ve verimsizlik şikayetlerinin arkasında çok daha derin bir gerçeklik var: Dikkatin sistematik biçimde çalınması.

Peki bu dikkat nasıl çalınıyor? Kimler çalıyor? Ve daha da önemlisi, kim kazanıyor?

Uzman Psikolog Ahmet Yılmaz, algoritmaların görünmeyen savaşı nasıl kazandığını TRT Haber’e anlattı.

[Fotoğraf: Getty]

Dikkat bir ticari ürüne dönüştü

Sosyal medyada bağımlılık sınırı: Hangi platformda ne kadar zaman geçirmek riskli?

Bugün dikkat yalnızca bireysel bir zihinsel beceri değil; ekonomik değeri olan bir metaya dönüşmüş durumda. Çünkü dikkatimiz, şirketlerin hedeflediği ve doğrudan gelir elde ettiği en önemli kaynaklardan biri haline geldi.Psikolog Ahmet Yılmaz, bu dönüşümün merkezinde algoritmaların yer aldığını söylüyor:

“Algoritmayı oluşturan şirketlerin temel amacı, bu sistemden para kazanmak. Ve bunun için kullanıcıyı belirli bir kalıba sokmaya çalışıyorlar. Şöyle bir mesaj veriyorlar: ‘Sen benim belirlediğim algoritmaya uyacaksın. Eğer uymazsan seni öne çıkarmam, sana görünürlük sağlamam, para da kazandırmam.’”

Yalnızca izleyici değil, içerik üreten herkes bu sistemin bir parçası haline geliyor. Görünürlük kazanmak, takipçi sayısını artırmak ya da gelir elde etmek isteyen herkes algoritmanın kurallarına boyun eğmek zorunda. Bu da beraberinde psikolojik olarak bağımlılık yaratan bir döngüyü getiriyor:

“Takipçi ve beğeni aldığınızda beyindeki dopamin ödül merkezi aktifleşiyor. Yani her yeni beğeni ya da yorum, beyinde küçük bir haz dalgası oluşturuyor. Bu da kişiyi daha fazlasını istemeye yönlendiriyor.”

Dikkat çalınıyor, zaman buharlaşıyor

Algoritmalar yalnızca neyi izleyeceğimize değil, nasıl düşüneceğimize, zamanı nasıl algılayacağımıza da karar veriyor. Sistem, farkında olmadan bizden yalnızca dikkatimizi değil, zamanımızı da alıyor. Üstelik bu süreç çoğu zaman suçluluk duygusuyla birlikte ilerliyor. Ahmet Yılmaz şöyle anlatıyor:

“Mesela bir saatim var. Bu bir saatte bir şey yapmam gerekiyor. Ama ne oluyor? Telefon bildirimleri geliyor, başka bir şeye odaklanıyorum. Sonra o saat bitiyor ve diyorum ki: Ben hiçbir şey yapamadım. Kendimi verimsiz hissediyorum. Bu bende yetersizlik duygusu oluşturuyor. Suçluluk başlıyor.”

Dikkatini toparlayamayan birey, zamanını da etkili kullanamıyor. Bu döngü zamanla depresyon, tükenmişlik ve kaygı bozukluklarına yol açıyor. Ve ironik biçimde, dikkatini çalan sistem, bu ruh halinden de yeniden besleniyor.

Herkes dikkatin peşinde...

Dikkatin sessiz düşmanı: Yakındaki telefonlar

Dikkat yalnızca sosyal medyada değil, gündelik hayatın her alanında paraya çevrilebilen bir değere dönüştü. Alışveriş merkezlerindeki yürüyüş yollarından sosyal medyada karşımıza çıkan içeriklere kadar her şey bu dikkat ekonomisinin bir parçası olarak tasarlanıyor. Amaç yalnızca gözümüzü değil, zihnimizi yakalamak. Yılmaz, dikkat çekmenin bugünün en büyük pazarlama aracı haline geldiğini vurguluyor:

“Siz bir reklam izlediğinizde ‘çok dikkat çekici’ diyorsunuz. Ya da bir içerik için ‘çok dikkatimi çekti’ diyorsunuz. O da başarıya ulaşmış oluyor. Dikkatinizi üzerine çektiği anda kazanmaya başlıyor. Çünkü sizi ikna edip ürününü sattığı an doğrudan ciddi bir gelir elde ediyor.”

[Fotoğraf: Getty]

Düşünmeyi unutan bir toplum olabilir miyiz?

Algoritmalar yalnızca dikkatimizi dağıtmıyor; düşünme biçimimizi de şekillendiriyor. Uzun metinleri okuyamamak, bir konuda derinleşememek ya da yüzeysel bilgiyle yetinmek artık sıradan hale gelmiş durumda.

Ahmet Yılmaz’a göre sürekli kısa içeriklere maruz kalmak, beynin derin düşünce üretme kapasitesini zayıflatıyor. Bu da toplumun giderek daha yüzeysel düşünmesine yol açıyor. Özellikle gençler arasında uzun metinlerin “sıkıcı” bulunması, konuşmalarda “kısa kes” baskısının normalleşmesi bu değişimin en net göstergesi.

“Üretmeyen, düşünmeyen bir nesil yaratılıyor”

Dikkatin sistematik biçimde yönlendirilmesi bireylerin ötesinde, toplumların zihinsel sağlığını etkileyen bir tehdit haline geliyor. Yılmaz, bunu dijital bir soğuk savaş olarak tanımlıyor:

“Sosyolojik olarak baktığımız zaman da ülke olarak da burada bir şeyler yapmamız gerekiyor. Çünkü bu aslında ülkenin kaybı. Bunu ben şey olarak da bazen düşünüyorum. Bu aslında bir soğuk savaş. Hani nedir? Sen bir topluma bunu verdiğin anda düşünmeyen beyinler, analiz yapmayan beyinler, üretmeyen beyinler, sürekli bir kutunun içerisinde olan beyinler... Bu toplum ne oluyor? Bir şey getiremiyor, üretemiyor.”

Genç nüfus üzerindeki etkiler çok daha belirgin. Oyun ve teknoloji bağımlılığı giderek yaygınlaşıyor; eğitim ve iş hayatına katılamayan gençlerin sayısı artıyor. Ancak bu durum çoğu zaman fark edilmiyor.

“Bir ülkenin genç nüfusunu tüketmek istiyorsan, yok etmek istiyorsan bağımlılıklar bunun için çok büyük bir durum. Yani sen bir gençliğe bu maddeleri verdiğinde ben çok ciddi başarılı olacak kişilerin bu bağımlılık yüzünden yok olup gittiğine şahit oldum. Bu bir silah. Mesela bu uygulanıyor bütün ülkelerde baktığınız zaman. Madde kullanmayanlara da böyle bir silah kullanılıyor.”

“Boşa giden bir hayat. İşte oyun bağımlı mesela baktığınız zaman. Bugün 25–30 yaş arasında çalışmayıp evde sadece oturup oyun oynayan bir gençlik var. Şimdi bunların hepsi aslında dediğiniz gibi bir soğuk savaş. Artık insanlar ülkeleri ya da bu tür şeyleri silahla gidip de uçakta vurarak fethetmiyor. Bu daha etkili bir silah oluyor. Siz topluca bir nesli yok etmiş oluyorsunuz. O yüzden bu noktaya çok durmak gerekiyor.”

Daha fazla bilgi ve son haberler için SonTurkHaber.com'ı takip edin.
seeGörüntülenme:86
embedKaynak:https://www.trthaber.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 06 Temmuz 2025 11:18 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

BBP Genel Başkanı Destici, Samsun da konuştu: Samsun Haberleri

18 Temmuz 2025 19:12see173

Ara tatil takvimi üzerinden 10 Kasım iddialarına MEB den cevap: Açıkça çarpıtma Eğitim Haberleri

18 Temmuz 2025 19:53see165

Ne altın ne döviz: Haftanın kazanan yatırımı sepet oldu

18 Temmuz 2025 19:25see160

Kartalkaya daki otel yangınında 3 bakanlık bürokratı için soruşturma izni

18 Temmuz 2025 16:47see146

Kule vinç otomobilin üstüne devrildi, kabinde mahsur kalan operatör yaralandı

18 Temmuz 2025 17:55see139

Karayolunda taşıt hareketliliği üçe katlandı

18 Temmuz 2025 17:53see133

İki yıl önce gizlice evlenmişlerdi… Ünlü çiftten bebek müjdesi geldi

18 Temmuz 2025 15:49see126

Beşiktaş Shakhtar Donestk maçının saati belli oldu Futbol Haberleri

18 Temmuz 2025 16:26see118

Fenerbahçe ve Beşiktaş derken Kerem Aktürkoğlu na dev talip

18 Temmuz 2025 19:53see118

MEB, 2025 2026 eğitim öğretim yılı 1. dönem ara tatili tarihlerini açıkladı

18 Temmuz 2025 19:27see118

İETT şoföründen örnek davranış: Otobüsü durdurup yanan Türk bayrağını elleriyle söndürdü VİDEO İZLE

18 Temmuz 2025 17:13see117

İsrail de siren sesleri yükseldi VİDEO İZLE

18 Temmuz 2025 23:17see117

Cezaevine geri gönderilmişti... Adli Tıp tan Beylikdüzü Belediye Başkanı Mehmet Murat Çalık ın sağlık durumuyla ilgili yeni gelişme kararı:

18 Temmuz 2025 19:22see117

Netanyahu’nun kardeşinden pişkin açıklama! “Müslümanlar kafirlere zulmetti”

18 Temmuz 2025 17:16see117

Lucas Felipe Calegari, Eyüpspor da!

18 Temmuz 2025 17:47see117

Bir insanın en büyük eseri yaşamıdır

18 Temmuz 2025 15:50see116

İsrail, orduda artan intihar vakalarından endişeli! Tel Aviv saklayamadı!

18 Temmuz 2025 15:23see113

CHP li Tanrıkulu ndan Adli Tıp Kurumu na Murat Çalık tepkisi: Tutuklamayı inceleyen hâkim, raporlarına bakarak tahliye kararı verebilir; bunun adı zalimliktir!

18 Temmuz 2025 20:24see113

Tabancayla öldürüp kaçtı, tuvalette yakalandı; olay kamerada Düzce Haberleri

19 Temmuz 2025 00:35see112

Arap aşiretleri tırlarla gidiyor, İsrail dikkatle izliyor: Süveyda da çatışmaların boyutu değişti Sözcü Gazetesi

18 Temmuz 2025 17:33see111
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları