18 yaşından önce işe başlayanların EYT’den emeklilik hakkı Sosyal Güvenlik Haberleri

Sigortalı çalışmaya 18 yaşından önce başlayanlar, işe başladıkları tarihteki emeklilik kurallarına tabi olurlar. Sigortalılık süreleri ise 18 yaşını doldurdukları tarihte başlar. Peki sigortalı çalışmaya 18 yaşından önce başlamış olanlar EYT’den yararlanabilir mi? Ahmet Kıvanç, Habertürk okurlarının sorularını yanıtladı

SİGORTASI 18 YAŞINDAN KÜÇÜK İKEN BAŞLAYANLAR EYT’DEN YARARLANABİLİR Mİ?

Eşim 22 Nisan 1984 doğumlu. Sigortalı başlangıç tarihi 04/06/1999. E-Devlet’te sorguladığımızda 5975 gün ve 20 yıllık emekli olma şartlarını doldurması gerekiyor. Şu an itibarıyla prim ödeme gün sayısı 6033 ve sigortalılık süresi 23 yıl 3 ay görünüyor. Eşim dilekçe verse EYT den emekli olabilir mi? Benim merak ettiğim EYT için gerekli olan giriş tarihi şartını karşılıyor ama 18 yaşından küçük iken sigorta girişi olduğu için emekli olmama ihtimali var mı? EYT’den emekli olamazsa normal şartlarda ne zaman emekli olabilir? (Levent S.)

Emeklilik yaşı sigortalı çalışmaya başlama tarihine göre değişiyor. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinin yürürlüğe girmesiyle, sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlamış olanlarda yaş şartı kaldırıldı. Sadece sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısını tamamlamaları isteniyor.

Sigortalı çalışmaya 18 yaşından önce başlamış olanlar, işe başladıkları tarihteki emeklilik kurallarına tabi olurlar. İlk defa sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlayanlar, işe başladıkları tarihte 18 yaşından küçük olsalar bile EYT düzenlemesinden yararlanabilirler.

Eşiniz prim gününü doldurmuş ancak sigortalılık süresini henüz doldurmamış. 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlayan erkekler 25 yıl, kadınlar 20 yıl sigortalılık süresine tabidirler. Sigortalı çalışmaya başladığı tarihte 18 yaşından küçük olanların prim günleri sayılır ama sigortalılık süresi 18 yaşını tamamladıkları tarihten itibaren hesaplanır. Eşiniz 22 Nisan 1984 doğumlu olduğuna göre, 20 yıllık sigortalılık süresi 22 Nisan 2002 tarihinden başlar. Buna göre, bundan sonra hiç çalışmasa bile sigortalılık süresini tamamlayacağı 22 Nisan 2026 tarihinden sonra emeklilik dilekçesi verdiğinde 1 Mayıs 2026 tarihinden geçerli olmak üzere 42 yaşında iken emekli olur. Eşiniz, EYT düzenlemesi olmasaydı 56 yaşında emekli olabilirdi.

SİGORTASI NİSAN 2008 SONRASI BAŞLAYANLAR NE ZAMAN KISMİ EMEKLİ AYLIĞI BAĞLATABİLİR?

Babamın emekli şartlarını öğrenmek istiyorum. Babam 01.04.1966 doğumlu ve isteğe bağlı sigorta primi ödemekte. Sigorta başlangıç tarihi 26.02.2016. Şimdiye kadar düzenli olarak ödemektedir. Askerliğini 18 ay olarak yapmış. İsteğe bağlı sigorta ödemeden önce 1 gün dahi sigortalı çalışması bulunmuyor. Bu şartlarda ne zaman emekli olabilir? Babam şu an isteğe bağlı sigortayı bırakıp bir yerde 4/a statüsünde çalışmaya başlarsa, bu avantaj sağlar mı yoksa isteğe bağlı olarak devam etmesi mi doğru olur? Son olarak elimizde şöyle bir şey daha var. Babam 1992 yılında vergi mükellefi olmuş ama BAĞ-KUR kaydı açılmamış. Bu durum geriye dönük bir kazanım sağlar mı? (Cem A.)

Öncelikle son sorularınızdan başlayayım. Birden fazla statüde çalışması olanların hangi statüde emekli olabileceği, sigorta başlangıç tarihine göre değişir. İlk defa sigortalı çalışmaya 30 Nisan 2008 tarihinden önce başlayanlar son 7 yıl içinde en fazla hangi statüde çalışmışlar ise o statüden emekli olabilirler. Ancak, 30 Nisan 2008 tarihinden sonra ilk defa çalışmaya başlayanlarda bu hak yoktur. İlk defa sigortalı çalışmaya bu tarihten sonra başlayan ve birden fazla statüde çalışması olanlar tüm çalışma yaşamları boyunca en çok hangi statüde çalışmışlarsa o statünün kurallarına göre emekli olurlar.

Vergi mükellefi olup BAĞ-KUR kaydı olmayanlara geçmişte geçici sürelerle haklar tanındı. Babanızın şu an itibarıyla bu konuda bir hakkı bulunmuyor.

Babanız normal emeklilik için gerekli 9000 prim günü yerine 5400 prim günüyle kısmi emeklilik hakkından yararlanabilir. Şu ana kadar 9,5 yıl prim ödediğine göre, 5,5 yıl daha isteğe bağlı sigortaya devam ederek prim gününü 5400’e tamamlayarak emekli olur. Sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 tarihinden sonra başlayanların kısmi emekli olabilmesi için yaş hadlerine 3 yıl eklenir. Kadınlar 58 yerine 61, erkekler 60 yerine 61 yaşında emekli olabilir. Prim gün koşulu 31 Aralık 2035 tarihinden sonra yerine getirilirse bu yaş hadleri toplamda 65’i aşmayacak şekilde iki yılda bir 1 yaş artırılır.

Babanız hiç ara vermezse prim gününü 2031 yılında tamamlayabilir. O tarihte 63 yaş koşulunu da sağlamış olacağından, 5400 prim gününü doldurduğu tarihte emekli olabilir. Askerlik borçlanması yapmadı ise borçlanma yapmak suretiyle prim günlerini daha erken tarihte tamamlayabilir. Bu şekilde daha erken tamamladığı tarihte 63 yaşı da doldurmuş olacağından 1,5 yıl erken emekli olabilir.

İŞTEN KENDİ İSTEĞİYLE AYRILANLAR KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?

2007 yılında sigorta başlangıcım var. Üniversitede okurken yazın 15 gün çalışmıştım. 2010 yılında okulu bitirince çalışmaya başladım. Şu an çalışmakta olduğum işyerine de 2014 yılı haziran ayında başladım. O tarihten bu yana kesintisiz sigortam yatıyor. İşten kendi isteğimle ayrılmak istersem, kıdem tazminatı alabilir miyim? (Atilla D.)

İşten kendi isteğiyle ayrılanların kıdem tazminatı alabilmesi için yaş dışındaki emeklilik koşullarını sağlamaları gerekir. Yaş dışındaki emeklilik koşulları sigortalı çalışmaya başlama tarihine göre değişir.

İlk defa sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında başlayanların kendi isteği ile işten ayrıldığında kıdem tazminatı alabilmesi için ya 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim gününü tamamlaması, ya da sigortalılık süresine bakılmaksızın 7000 prim gününü tamamlaması gerekir.

Sigortalı çalışmaya 2010 yılında başladığınıza göre 25 yıllık sigortalılık süresini 2035 yılında tamamlayabilirsiniz. Bu tarihten önce 7000 prim gününü tamamlayabilirseniz, tamamladığınız tarihte önce Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) kıdem tazminatı yazısı talep etmelisiniz. Bu yazıyı aldıktan sonra işverene sunmak suretiyle kendi isteğinizle işten ayrıldığınızda kıdem tazminatınızı alabilirsiniz.