ABD ve Rusya arasında zirve öncesi dikkat çeken uyarı: Putin Trump ı tuzağa çekiyor

Trump yakın gelecekte Putin ile bir araya gelmeyi planladığını duyurdu. ABD Başkanı, Ukrayna’daki savaşın sona erdirilmesi konusunda “büyük bir ilerleme” kaydedildiğini iddia etti. Kremlin ile yürütülen temaslara atıfta bulunan Trump, birkaç hafta içerisinde düzenlenmesi planlanan liderler zirvesiyle çatışmalara son verebileceğini belirtti.

Trump’ın açıklamaları, ABD'nin Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un Moskova’da Putin ile yaptığı yaklaşık 3 saatlik görüşmenin ardından geldi. Görüşmeye ilişkin değerlendirmede bulunan Trump, savaşın sona ereceğine dair umutlu bir tablo çizdi.

19 Ocak'ta ABD Başkanı olarak göreve başlayan Trump, ilk haftasında Ukrayna Savaşı'nın kısa sürede biteceğini öne sürmüştü. Trump, Ukrayna'da barışın sağlanamaması üzerine Putin'i suçlayarak, Rusya'yı hedef alan açıklamalar yapmıştı. Putin’in Kiev’e yönelik saldırılarını "iğrenç" olarak niteleyen Trump, Rus lideri “tamamen çılgın” biri olarak tanımlamıştı. Buna karşın Witkoff-Putin görüşmesi Trump'ın görüşlerini yine değiştirmesine yol açtı. Trump, Witkoff'un Moskova ziyaretine dair değerlendirmesinde, barış görüşmelerine ilişkin olumlu bir beklenti içinde olduğunu dile getirdi.

Putin ve Witkoff'un Moskova'daki görüşmesi

'RUSYA EKONOMİSİ SAVAŞ ÜZERİNE KURULU'

CNN International'ın haberine göre, Trump’ın barış mesajlarına rağmen, birçok analist Kremlin’in savaşta geri adım atmaya niyetli olmadığını savunuyor. Eski ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi ve Rusya uzmanı David Salvo, Rusya'nın bu savaşa yalnızca siyasi değil, aynı zamanda ekonomik olarak da yatırım yaptığını vurguladı.

Salvo, Putin'in savaşı bitirme kararını kolayca alamayacağını belirterek, “Kremlin’in bu savaşı kendi şartlarıyla bitirmesi, rejimin meşruiyeti açısından kritik. Rusya'nın ekonomisi savaş üzerine kurulu” ifadelerini kullandı.

ABD'li uzman, Rusya’nın hesaplarında anlamlı bir değişiklik görmediğini kaydetti. Salvo'ya göre, savaşın gidişatını değiştirebilecek bir dış baskı ya da diplomatik girişim henüz mevcut değil.

Haberde, Putin’in Witkoff’la gerçekleştirdiği görüşmenin ardından Trump’a karşı oyalama taktiği izleyebileceği savunuldu. ABD'li uzmanlar, daha önceki benzer görüşmelerin, Rusya’nın söylemlerini kuvvetlendirdiğini ifade ederek, görüşmelerde savaşın bitirilmesine ilişkin somut bir sonuç elde edilemediğine dikkat çekti.

Zelenski, haziran ayı sonunda Ukrayna topraklarında yaklaşık 700 bin Rus askeri olduğunu öne sürmüştü.

TRUMP'IN ZİRVE PLANI

Trump, Putin ile bire bir görüşeceği bir zirve planladığını duyururken, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin de bu buluşmaya dahil edilmesini önerdi. Üçlü görüşme teklifine dair henüz Moskova'dan bir yanıt gelmedi. Rus tarafı, bu tür üst düzey toplantılara genellikle ön görüşmelerle hazırlanmayı tercih ediyor.

Trump’ın önerdiği toplantı, sadece bir diplomatik atılım değil, aynı zamanda 2025 ara seçimleri öncesinde kendisini güçlü bir arabulucu olarak gösterme çabası olarak da yorumlandı. Analistler, Trump’ın olası zirveyi kendi lehine bir propaganda aracına dönüştürebileceğini bildirdi.

Uzmanlar, olası liderler zirvesinde sivillere yönelik hava saldırılarının durdurulması gibi sınırlı anlaşmaların gündeme gelebileceğini vurguladı.

YAPTIRIMLAR VE BASKI POLİTİKASI

Trump, diplomatik görüşmelerin yanı sıra ekonomik yaptırımlarla da Rusya'ya baskı kurmaya çalışıyor. ABD, son olarak Hindistan’a Rus petrol ithalatı nedeniyle ağır gümrük vergileri uygulayacağını bildirdi. Bu hamle, Rusya’nın savaş finansmanını sekteye uğratmayı hedefliyor. Ayrıca Trump, ateşkes taleplerine uyulmaması halinde Rusya’ya yönelik yeni yaptırımların uygulanması için bir takvim belirledi.

Trump’ın stratejisi, Putin’i sert yaptırımlarla tehdit ederek Rusya'yı müzakere masasına oturtmayı amaçlıyor. Öte yandan uzmanlar, Trump'ın Ukrayna meselesinde şahsi siyasi çıkar elde etmeyi de ana gündem maddesi haline getirdiğini öne sürdü. Siyaset analistleri, Trump'ın Ukrayna konusunda başarılı bir diplomatik süreç yürüterek kamuoyuna karşı etkili bir müzakereci imajı çizmeyi hedeflediğini söyledi.

ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, daha önce Putin'in Ukrayna'nın bağımsızlığını garanti altına alan bir barış anlaşmasına yanaşmaması durumunda Moskova'ya yönelik "yaptırım ve askeri müdahale" seçeneğinin masada olduğunu dile getirmişti.

2018'DEKİ TRUMP-PUTİN ZİRVESİ

Trump, Putin’in niyetinden emin olmadığını dile getirdi. ABD Başkanı, Putin'in ne planladığını düşündüğüne ilişkin bir soruya, “Bunu henüz cevaplayamam. Size birkaç hafta içinde söyleyebilirim” dedi.

ABD basınında Putin’in, Trump’ı geçmişte kolayca manipüle ettiği yönündeki eleştiriler de yeniden gündeme geldi. Trump’ın ilk başkanlık döneminde gerçekleştirdiği Helsinki zirvesi, bu yöndeki değerlendirmelerin temelini oluşturuyor. Zirvede, ABD-Rusya ilişkileri, ABD seçimlerine müdahale iddiası, Suriye, nükleer silahsızlanma, Rusya'nın Ukrayna'daki askeri faaliyetleri, Kırım'ın ilhakı ve Kuzey Kore gibi konuların ele alınmıştı. Görüşmenin ardından dünya basını, Putin'in Trump'ı manipüle ettiği yorumunu yapmıştı.

TUZAK İHTİMALİ

Uzmanlar, Putin’in, Trump’ı nükleer silah kontrol anlaşması ya da ekonomik iş birliği vaadiyle Ukrayna’dan uzaklaştırmaya çalışabileceği tahmininde bulundu. Bu tür girişimlerin, Trump’ın sonuç odaklı siyasi yaklaşımına hitap edebileceği öne sürüldü. Trump'ın geçmişte de Putin tarafından manipüle edildiğini savunan uzmanlar, bir kez daha Putin'in Trump'ı tuzağa çekiyor olabileceğini belirtti. 

Trump’ın eski Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, zirve ihtimaline dair “Rusya bu süreci kendi lehine çevirmek için fırsat kolluyor. "Bence Trump'ı bilerek veya bilmeyerek biraz fazla zorladığını biliyor ve avantaj elde etmek için bazı fikirleri olacaktır” diye konuştu.

KİEV VE BATI İTTİFAKI NE DÜŞÜNÜYOR?

Ukrayna yönetimi, Trump’ın Moskova yanlısı bir barış planına geri dönmesinden endişeli. Kiev, Rusya’nın elinde tuttuğu bölgelerin kalıcı hale getirilmesi ve NATO üyeliğinin engellenmesi gibi taleplerin yeniden gündeme gelmesinden çekiniyor.

Öte yandan Zelenski, 6 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, savaşın yakında sona erebileceğine dair umutlu olduğunu ifade ederek, “Rusya artık ateşkese daha meyilli görünüyor, baskı işe yarıyor” dedi.

Zelenski, Moskova’nın uzun süredir Batı ittifakında bölünme yaratmaya çalıştığına dikkat çekerek, “Önemli olan, ayrıntılarda kimseyi, ne bizi ne de ABD'yi aldatmamalarını sağlamaktır” diyerek, sürece dair uyarıda bulundu.