SonTurkHaber.com
close
up
Amerikan yüzyılının sonu mu? Karşılıklı bağımlılık, yumuşak güç ve liberal düzen Kadir Üstün

Amerikan yüzyılının sonu mu? Karşılıklı bağımlılık, yumuşak güç ve liberal düzen Kadir Üstün

Yenisafak sayfasından alınan bilgilere göre, SonTurkHaber.com açıklama yapıyor.

Geçtiğimiz ay vefat eden Joseph S. Nye, Jr. ve Robert O. Keohane’in Foreign Affairs’de yayımlanan ‘Uzun Amerikan Asrı’nın Sonu’ adlı makalesi, Amerikan yumuşak gücünün Trump politikalarının sonucu olarak zayıfladığını savunuyor. ABD’nin askeri ve ekonomik gücünün yumuşak gücü olmadan ayakta kalamayacağını savunan yazarlar, Trump’ın gümrük tarifesi, uluslararası anlaşmalardan çekilme ve müttefiklerine yönelik cezalandırıcı politika izleme gibi adımlarının uzun vadede Amerikan yumuşak gücünü erittiği

Geçtiğimiz ay vefat eden Joseph S. Nye, Jr. ve Robert O. Keohane’in Foreign Affairs’de yayımlanan ‘Uzun Amerikan Asrı’nın Sonu’ adlı makalesi, Amerikan yumuşak gücünün Trump politikalarının sonucu olarak zayıfladığını savunuyor. ABD’nin askeri ve ekonomik gücünün yumuşak gücü olmadan ayakta kalamayacağını savunan yazarlar, Trump’ın gümrük tarifesi, uluslararası anlaşmalardan çekilme ve müttefiklerine yönelik cezalandırıcı politika izleme gibi adımlarının uzun vadede Amerikan yumuşak gücünü erittiği uyarısında bulunuyor. Yazı, Amerika’nın gerçek gücünün karşılıklı bağımlılık üzerine kurulu düzenden geldiğini ve bu bağlarının koparılmasının ABD üstünlüğünü erozyona uğratacağını savunuyor. Yazı, Trump’ın bir yandan Amerika’yı dünyaya empoze etmeye bir yandan da dünyadan uzaklaştırmaya çalıştığını ve bunu yaparken karşılıklı bağımlılığı hedef almasının Amerikan gücünün altını oyduğu tezini öne sürüyor.

AMERİKAN YUMUŞAK GÜCÜNÜN ERİYİŞİ

Nye ve Keohane’in makalesinde en dikkati çeken vurgulardan biri Amerika’nın ‘cazibe gücüne’ dayanan yumuşak gücünün Trump tarafından bilinçsizce ve hoyratça zedelendiği yönünde. Yumuşak güce gereğinden fazla değer biçtiği yönünde eleştirilebilecek olan makale, Amerika’nın birçok kriz dönemini (Vietnam, Irak, 2008 krizi, COVID-19) askeri ve ekonomik gücüyle aşarken albenisini bir şekilde koruyabildiği gerçeğiyle pek yüzleşmiyor. Bu yumuşak gücün önemli olmadığını savunduğum anlamına gelmiyor elbette ancak yazının küresel düzenin kurumlarına atfettiği önemin dozunun kaçtığı söylenebilir. Birleşmiş Milletler, NATO ve IMF gibi kurumların uzun süredir son derece derin bir uluslararası sistem kriziyle karşı karşıya olmalarına rağmen küresel siyasal ve ekonomik düzeni sağlamak noktasında gerçek bir alternatiflerinin ortaya çık(a)madığını gözlemliyoruz.

Yazarların fazlaca önem atfettiği bir diğer nokta da Trump’ın dış politikasının uluslararası düzeni zayıflattığı meselesinde odaklanıyor. Bu noktada Trump popülizminin bir neden değil de aslında bir sonuç olduğunu unutma riski doğuyor. Çin’in yükselişi, Avrupa’nın stratejik otonomi arayışı, Küresel Güney ülkelerinin denge ve çeşitlilik politikası geliştirmeleri ve ulusalcı tepkileri körükleyen derin ekonomik eşitsizlikler gibi olgular Trump dönemine indirgenemez. Bilakis, Trump’ın bu gelişmeler karşısında ne yapacağını bilemeyen bir süper gücün tekrar otoritesini kurmak amacıyla sertliğe yönelişi olarak tanımlanması dahi mümkün. Trump, uluslararası sistemdeki liderlik gücünün aşındığını hisseden ABD’nin çözümü Çin’le rekabette sertleşmek olarak görmesinin bir ürünü olarak görülebilir. Yazıda belirtildiği gibi ABD’nin karşılıklı bağımlılık içinde olduğu ülkelerle ilişkilerini yeniden düzenleme çabasında başvurduğu cezalandırıcı yöntemler, belki de adeta bir çaresizliğin ürünü olarak görülmeli.

KARŞILIKLI BAĞIMLILIĞIN DİNAMİKLERİ

Nye ve Keohane’in karşılıklı bağımlılık analizinde ilgi çeken noktalardan biri, bu ilişkide ticaret açığı olan ülkenin elinde daha fazla koz bulunduğu tespiti. ABD’yle Çin arasındaki ilişkiye bakıldığında ticaret açığı daha fazla olan ABD’nin ihracata çok daha bağımlı olan Çin’e karşı elinde gümrük tarifeleri gibi etkin silahları var. Buna karşın Çin’in misilleme kapasitesi de az değil. Kanada ve Meksika’yla ticarette ise yine ABD’nin cezalandırıcı araçlarının kısa vadede uysal davranış yaratma gücü fazla. Ancak sert güç sayesinde kullanılan zorlayıcı yöntemlerin cazibe gücünü aşındırarak uzun vadede Amerika’nın asli gücünün altını oyması söz konusu. Yazarlar 133 ülkede gerçekleştirilen Gallup araştırmasını örnek göstererek ABD’nin çekiciliğinin (81) Çin’e (52) göre hâlâ yüksek olduğunu ancak Trump’ın politikalarının buna zarar verebileceğini savunuyor.

Ekonomik globalleşmenin günün sonunda Amerikan gücünün devamı açısından olumlu olduğunu savunan makale, popülist liderlerin teknolojik değişim ve kapitalin daha belirleyici rolünü görmezden gelerek göçmenleri ve yabancıları suçlama eğiliminde olduklarını vurguluyor. Yazıda, ekonomik küreselleşmenin geçmişte olduğu gibi tersine döndürülebileceği ancak iklim ve pandemi gibi ulusal sınırları aşan meselelerde Amerika’nın liderlik pozisyonunu kaybetmesinin ‘kendi ayağına kurşun sıkması’ anlamına geleceği savunuluyor. Trump’ı Amerikan gücünün karşılıklı bağımlılığa ne kadar derinden bağlı olduğunu anlamadığını savunan yazarlar, gümrük tarifeleri ve yaptırımlara odaklanmanın Amerikan liderliğindeki uluslararası düzeni aşındıracağı görüşündeler. Bu eleştirilerin haklı tarafları olmakla beraber, liberal kapitalist düzeni savunan bu gibi tezlerin ortak yönü, uluslararası düzenin yapısal sorunlarını merkeze almayıp küresel sistemin açmazlarına ilişkin yapıcı bir öneri sunmamaları olarak öne çıkıyor.

Yazarların ‘küresel karşılıklı bağımlılığın geri dönüşü yok’ tespitine katılmamak mümkün değil ancak bu yeni ‘karmaşık’ düzenin son derece kompleks problemler ürettiğini kabul etmek de gerekiyor. Trump’ın neşter atmak yerine baltayla meselenin üzerine gittiği doğru ancak küresel kapitalist sistemin teknolojik gelişmelerin baş döndürücü hızı yapay zekâ sayesinde hem kendini güncellediğini hem de yapısal problemlerini daha da aşılamaz hale getirdiğini de görmek gerekiyor. Amerika’nın uzun yıllar küresel sisteme vaziyet etmesi ve kurallara dayalı uluslararası sistemin koruyucusu olması, bu sistemin eşitsizlik, adaletsizlik ve hukuk tanımazlık üretmediği anlamına gelmiyor. Nye ve Keohane’in Amerika’nın gücünün temelinde askeri ve ekonomik gücü kadar yumuşak gücünün de olduğu tezi doğru olmakla birlikte bu gücün aynı zamanda küresel sistem krizinin de failleri arasında olduğunu belirtmeleri tezlerini daha güçlü kılabilirdi.

Amerikan gücünün başlı başına zaten olumlu bir vaka olduğunu savunan liberal anlayış sistem krizini adeta bir yol kazası olarak görmeyi yeğliyor. Uluslararası kapitalist liberal sisteme eleştirel yaklaşmadan Trumpçı politikaların bu düzeni sarstığını ve dolayısıyla Amerikan gücüne zarar vereceğini savunmak daha ‘makul’ popülist politikaların daha kabul edilebilir olacağı şeklinde yorumlanabilir. Amerikan gücünün uluslararası karşılıklı bağımlılığa dayalı ticaretten kazançlı çıktığına şüphe yok ancak yumuşak gücün bu düzenin kurulması ve devam ettirilmesinde oynadığı rol askeri ve ekonomik güçle eş tutulacak seviyede değil. Amerikan asrının bittiğini ilan eden makale, o asrın oluşturduğu Pax Americana (Amerikan Barışı) olgusunun temelde olumlu bir tecrübe olduğunu varsayarken küresel eşitsizliklerin derinleştiği ve bölgesel çatışmaların sonunun gelmediği gibi gerçekleri görmezden geliyor.

En son güncellemeleri ve haberleri takip etmek için SonTurkHaber.com'ı izlemeye devam edin, biz durumu takip ediyor ve en güncel bilgileri sunuyoruz.
seeGörüntülenme:92
embedKaynak:https://www.yenisafak.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 06 Haziran 2025 04:02 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

Salda Gölü’nde bayram heyecanı

05 Haziran 2025 07:02see181

İrfan Can Kahveci den Fenerbahçe itirafı: En büyük hedefim şampiyonluk

04 Haziran 2025 22:25see174

ABD’nin ana gündem maddesi Türkiye: Erdoğan ne istiyorsa karşılayın VİDEO İZLE

04 Haziran 2025 23:11see137

Bakan Yerlikaya açıkladı: Motokurye düzenlemesi yolda!

04 Haziran 2025 21:39see133

ABD, Gazze de acil ateşkes talep eden Birleşmiş Milletler Konseyi kararını veto etti

04 Haziran 2025 23:36see126

Düzce de yapay zeka destekli trafidar lı denetim

05 Haziran 2025 02:20see126

Çeşme’de silahlı saldırıya uğrayan iş insanı yaralandı

04 Haziran 2025 22:50see121

Tarlada sondaj kuyusundan karbondioksit gazı çıktı

04 Haziran 2025 23:43see120

Diyarbakır SON DAKİKA yangın haberi: 13 katlı binada yangın çıktı, 17 kişi yaralandı, yaralılardan üçü öldü

05 Haziran 2025 20:58see120

Türkiye ticarette tarih yazıyor: İhracatta Cumhuriyet tarihinin zirvesi görüldü VİDEO İZLE

04 Haziran 2025 21:38see117

Diyarbakır da 13 katlı apartmanda korkutan yangın: Mahsur kalanlar var

05 Haziran 2025 20:11see116

Uluslar Ligi nde ilk finalist Portekiz Sözcü Gazetesi

05 Haziran 2025 00:09see116

100 yaşında kanseri yendi!

05 Haziran 2025 22:48see114

Kurban Bayramınız kutlu olsun

06 Haziran 2025 06:12see114

Çanakkale de üç otomobilin karıştığı zincirleme kaza: Yaralılar var Çanakkale Haberleri

05 Haziran 2025 00:55see114

SOM, hedefi tam isabetle vurdu

06 Haziran 2025 14:39see114

İstanbul için ilk toplantı yapıldı! 600 bin konut için gaza basılacak!

06 Haziran 2025 12:34see112

Almanya Portekiz: 1 2 (MAÇ SONUCU) UEFA Uluslar Ligi nde Portekiz finalde Futbol Haberleri

05 Haziran 2025 00:09see112

Sabah namazı vakitleri 5 Haziran 2025: Arefe sabah namazı imsak vakti saat kaçta? Diyanet il il sabah namazı ezan saati Son Dakika Haberleri

04 Haziran 2025 23:44see111

Deyr Dibvan da İsrailli Saldırılar: 30 Yaralı

05 Haziran 2025 00:21see111
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları