Aşırı terleme sadece sıcaktan olmaz! İşte altta yatan nedenler ve çözüm yolları

Yaz sıcağında herkes terler ama bazı insanlar dört mevsim bu sorunu yaşar. El, ayak ve koltuk altlarında yoğun terleme yaşayanlar için bu durum yalnızca bir rahatsızlık değil, ciddi bir yaşam kalitesi sorunu haline gelebiliyor.

40 derece alarmı: Güneş çarpmasından nasıl korunulur?

Sıcakta gelen sessiz tehlike!

AŞIRI TERLEME NEDİR?

Aşırı terleme, kişinin fizyolojik ihtiyaçlarının çok üzerinde terleme yaşaması durumudur. Bu durum iki şekilde ortaya çıkabilir: herhangi bir hastalığa bağlı olmayan primer hiperhidrozis ve altta yatan bir hastalık nedeniyle gelişen sekonder hiperhidrozis. Sıklıkla diyabet, hipertiroidi, obezite, alkolizm, menopoz, kalp veya solunum yetmezliği gibi rahatsızlıklarla ilişkilidir.

PRİMER BÖLGESEL HİPERHİDROZİS

Sağlıklı bireylerde görülen primer bölgesel hiperhidrozis, genellikle sıcaklık artışı, fiziksel aktivite ya da stres kaynaklı olarak ortaya çıkar. Bu durum, vücudun doğal tepkisi olarak değerlendirilir ve normal bir terleme biçimi olarak kabul edilir.

Ancak bu tip terleme, özellikle avuç içleri gibi belirli bölgelerde yoğunlaştığında kişisel ve sosyal yaşamı olumsuz etkileyebilir. El terlemesi, el sıkışma gibi sosyal etkileşimleri zorlaştırırken; dokunmatik ekran veya kağıtla çalışmayı da güçleştirebilir. Ayak tabanlarında görülen terleme ise ayakkabı içinde nemli bir ortam yaratarak mantar oluşumuna ve kötü kokuya neden olabilir.

Sekonder hiperhidrozis, genellikle altta yatan bir sağlık sorununa bağlı olarak gelişir. Bu durumlarda terleme, fizyolojik sınırların ötesinde ve çoğu zaman tedavi gerektirir.

Bu duruma yol açabilecek başlıca faktörler:

1. METABOLİK BOZUKLUKLAR

Vücutta enerji üretimi ve kullanımıyla ilgili bozukluklar terleme mekanizmasını etkileyebilir. Özellikle hipertiroidizm, tiroid bezinin aşırı çalışmasına bağlı olarak vücut metabolizmasını hızlandırır ve kontrolsüz terlemeye neden olabilir. Bu durumda terlemeye ek olarak kilo kaybı, çarpıntı, sinirlilik gibi semptomlar da görülebilir.

2. HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER

Menopoz, gebelik ve ergenlik gibi dönemlerde hormonal dengesizlikler, vücutta sıcak basmaları ve ani terleme ataklarına yol açabilir. Özellikle menopoz döneminde östrojen seviyelerindeki dalgalanmalar gece terlemelerini sıklaştırabilir. Bu gibi durumlarda yaşam tarzı düzenlemeleri ya da hormon tedavileri faydalı olabilir.

3. ENFEKSİYONLAR

Vücudun enfeksiyonlara karşı geliştirdiği bağışıklık yanıtı sırasında yükselen ateş, aşırı terlemeye sebep olabilir. Özellikle tüberküloz ve HIV gibi ciddi enfeksiyonlar, gece terlemeleriyle kendini gösterebilir. Bu tür terlemeler enfeksiyon kontrol altına alındığında genellikle ortadan kalkar.

4. İLAÇLARIN YAN ETKİLERİ

Bazı ilaçlar terleme artışına neden olabilir. Özellikle antidepresanlar, ağrı kesiciler ve bazı hormon tedavileri ter bezlerini etkileyerek aşırı terlemeye yol açabilir. İlaca bağlı terleme yaşanıyorsa, hekiminizle alternatif tedavi seçeneklerini görüşmek önemlidir.

5. NÖROLOJİK RAHATSIZLIKLAR

Sinir sistemi, ter bezlerinin çalışmasını kontrol eder. Bu nedenle Parkinson hastalığı gibi nörolojik rahatsızlıklar terleme düzenini bozabilir. Ani ve kontrolsüz terleme atakları, bu tür bir sorunun belirtisi olabilir. Nörolojik nedenlere bağlı terlemelerde tedavi, altta yatan hastalığın kontrol altına alınmasına dayanır.

PRİMER HİPERHİDROZİ TANISI NASIL KONULUR?

Primer bölgesel hiperhidrozis tanısı koymak için aşağıdaki kriterlerin en az birkaçının hastada bulunması gerekir:

- En az 6 aydır süren bölgesel ve aşırı terleme

- Haftada en az bir kez tekrarlayan terleme atakları

- Simetrik (iki taraflı) terleme

- Günlük yaşam kalitesinde bozulma

- 25 yaşından önce başlamış olması

- Ailede benzer terleme öyküsünün olması

- Uykuda terlemenin görülmemesi

PSİKOSOSYAL ETKİLERİ

Aşırı terleme yalnızca fiziksel değil, psikolojik olarak da kişiyi zorlayabilir. Sosyal ortamlardan kaçınma, özgüven eksikliği, stres ve kaygı bozuklukları yaygın olarak görülür. Ayrıca, sürekli nemli kalan bölgelerde mantar enfeksiyonları gelişme riski artar.

AŞIRI TERLEMEYİ ÖNLEME YOLLARI

Aşırı terleme ile başa çıkmak için hem yaşam tarzı değişiklikleri hem de tıbbi tedavi yöntemlerinden yararlanılabilir:

- Güçlü ter önleyiciler (özellikle alüminyum klorür içeren roll-on ve spreyler) kullanın.

- Pamuklu ve hava alabilen kıyafetler tercih edin; sentetik kumaşlardan uzak durun.

- Stres ve kaygıyı azaltmaya yönelik yöntemler (yoga, meditasyon, nefes egzersizleri) uygulayın.

- Baharatlı yiyecekler, kafein ve alkolden uzak durun.

- Ellerde ve ayaklarda yoğun terleme varsa iyontoforez tedavisi uygulanabilir.

- Botoks enjeksiyonları, koltuk altı, el veya ayak gibi bölgelerde etkilidir.

- Ağızdan alınan ilaçlar, dermatolog önerisiyle kullanılabilir.

- Cerrahi müdahale (sempatektomi), diğer tedavilerin işe yaramadığı durumlarda son çare olarak düşünülmelidir.

- Günde en az iki kez duş alın ve cilt hijyenine özen gösterin.

- Terli ve nemli kıyafetlerin tahrişe neden olmaması için kıyafetlerinizi sık değiştirin.

Görsel Kaynak: istockphoto