Avrupa yanıp küle dönecek! Orman varlığı tükenebilir

Küresel iklim değişikliğinin neden olduğu sıcaklık artışı ve kuraklık giderek daha büyük sorunlara yol açarken, orman yangınları Avrupa’yı adeta küle döndürmüş durumda. 2025 yazı, Avrupa ve Türkiye için son yılların en yıkıcı orman yangını sezonu olarak tarihe geçti. Türkiye'de büyük orman yangınlarından en çok etkilenen iller Çanakkale, Muğla, Bursa, Karabük, Antalya ve İzmir oldu. Çanakkale’de 18 bin 500 hektar alan yanarken, 3 bin 200 kişi tahliye edildi. Muğla’da 12 bin 700 hektar, Antalya’da 9 bin 300 hektar, İzmir’de ise 7 bin 600 hektar alan kül oldu. Toplamda 18 can kaybı yaşanırken, turizm gelirlerinde yangınlara bağlı yüzde 18'lik düşüş yaşandığı tahmin ediliyor. 

 Copernicus Atmosfer İzleme Servisi (CAMS) verilerine göre, bu yaz yangınlar sebebiyle Akdeniz havzasında 50 megatonun üzerinde, rekor sayılacak karbon emisyonu, kaydedildi ÇAMLAR KÜLE DÖNDÜ 

Yangınlar sadece doğal alanları değil, kentsel yerleşimleri de tehdit etti ve kıtada iklim göçü tartışmalarını alevlendirdi. Yangın felaketlerinde Türkiye ile aynı kaderi paylaşan ülkelerin başında ise Yunanistan geliyor. Yunanistan, 2025 yazında büyük orman yangınlarıyla mücadele etti. Patras, Rodop Dağları, Sakız Adası ve Korfu gibi bölgeler ciddi şekilde etkilendi. Özellikle Sakız Adası’ndaki 700 yıllık çam ormanları kül oldu. Korfu’da 15 otel tahliye edildi ve turizm gelirlerinde 200 milyon Euro kayıp yaşandı. Yangınlarla mücadelede 5 bin itfaiyeci, 45 uçak ve helikopter seferber edildi. Yunan Özel Kuvvetleri tarafından 12 kundakçı yakalandı.

26 BİN HEKTAR YANDI 

İspanya da yangınlardan etkilenen ülkelerin arasında. Katalonya bölgesinde, özellikle Lleida’da nem oranı yüzde 85 düşerken, yangınlar peş peşe felaketler yarattı. Montserrat Manastırı yangın çemberi içinde kaldı. Kanarya Adaları’nda, özellikle Tenerife’de 200 yıllık dragon ağaçları yok oldu. Yangınlar, Avrupa Orta Vadeli Hava Tahminleri Merkezi verilerine göre 50 km/saat hızla yayıldı. İspanya, 2025 yazında 26 bin hektardan fazla alan kaybederek Avrupa’da en çok etkilenen ülkelerden biri oldu.

FRANSA VE İTALYA 

Fransa’nın Gironde Bölgesi’nde ise Landes Ormanı’nın yüzde 40’ı yandı. Meteo-France verilerine göre bölgede 46.7'lik rekor sıcaklık ölçüldü. Yangınlarla mücadele kapsamında bin 300 itfaiyeci seferber edildi ve Leclerc Tankları yangın söndürme modifikasyonu ile görev aldı. İtalya’da ise Napoli Körfezi bölgesinde Pompeii Arkeoloji Parkı 48 saat kapalı kaldı. Sardinya ve Costa Smeralda’da lüks villalar tahliye edildi. Vezüv Yanardağı çevresinde 3 km genişliğinde yangın çıktı ve füme kökenli partiküller Fransa’ya ulaştı. Portekiz’in Vila Real bölgesinde ise bir haftadan uzun süren yangınlar kontrol altına alınamadı.Yangınlar, Galicia’dan gelen ateş fırtınası etkisiyle hızla yayıldı.

MİSLİYLE ARTACAK

Avrupa genelinde çıkan yangınlar, endemik türlerin yok olmasına neden oldu. Yunanistan’da Kritikos kedisi habitat kaybı yaşarken, Türkiye’de Likya orkidesinin nesli tehlikeye girdi. Toprak kimyasında pH değerlerinde 2.3 birim artış gözlemlenirken, kadmiyum ve kurşun gibi ağır metal yoğunluğu da saptandı. Eski Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Mustafa Öztürk ise yangınların neden olduğu hava kirliliğine dikkat çekerken,  "BM Çevre Programı (UNEP) tahminlerine göre, 2050’ye kadar Akdeniz’de yangın riski yüzde 140 artacak. Türkiye’de sadece bir aylık yangınlar sonucunda yaklaşık 114 milyon 300 bin ton ila 308 milyon 700 bin ton arasında karbondioksitin atmosfere karıştı. Bu miktar, Türkiye’nin toplam sera gazı emisyonu olan 552 milyon ton karbondioksitin neredeyse yarısı düzeyinde gerçekleşti" dedi.

Türkiye Ormancılar Derneği Batı Akdeniz Şubesi’nin araştırmasına göre de Türkiye’deki orman yangınlarının yüzde 90’dan fazlası anız yakma, sigara, piknik ateşi, çoban ateşi ve çöp yakmak gibi ihmallerden kaynaklanıyor. İHMAL VE HATALAR ZİNCİRİ

Orman Mühendisi Prof. Dr. Doğanay Tolunay ise Avrupa ve Türkiye'deki tabloyu yorumlarken, “Türkiye’deki yangınların yüzde 89’u insan kaynaklı hata veya ihmallerden, yüzde 11’i ise yıldırım düşmesinden kaynaklanıyor. Yüksek gerilim hatlarından kaynaklı kıvılcım ve yangınlar da, insan hatası dediğimiz yüzde 89’luk dilimin içinde" bilgisini verdi.

[email protected] 

Kaynak: Web Özel