AYM den enflasyon nedeniyle değer kaybına ilişkin pilot karar

Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yer alan karara göre, C.Ş, konut finansman kredisinden kaynaklanan uyuşmazlık nedeniyle özel bir banka aleyhine 2010'da 48 bin 854 lira üzerinden icra takibi başlattı.

Bankanın icra takibine itirazı üzerine icra müdürlüğünce takip durdu, bunun üzerine C.Ş, itirazın iptali davası açtı. Yargılama sonunda borçlu bankanın itirazının iptaline, yıllık yüzde 9 temerrüt faizi ile asıl alacak tutarının yüzde 20'si olan 9 bin 770 liranın C.Ş'ye ödenmesine karar verildi. Kararın kesinleşmesinin ardından 2020'de C.Ş'ye 119 bin 114 lira ödendi.

Aradan uzun süre geçtiğini ve enflasyon karşısında alacağının değer kaybına uğradığını ileri süren C.Ş, yeniden dava açtı ancak mahkeme değer kaybı davasının reddine karar verdi.

C.Ş, zararının karşılanmadığını belirterek, hak ihlali iddiasıyla AYM'ye bireysel başvuruda bulundu.

Yüksek Mahkeme, Anayasa'nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkı ile bağlantılı olarak Anayasa'nın 40. maddesinde düzenlenen etkili başvuru hakkının ihlal edildiğine karar verdi. İhlalin yapısal sorundan kaynaklandığını tespit eden AYM, "pilot karar" usulünün uygulanarak, sorunun çözümü için TBMM'ye bildirimde bulunulmasına, benzer konuda yapılmış ve yapılacak başvuruların incelenmesinin 6 ay süreyle ertelenmesine hükmetti.

AYM'nin kararında, alacaklının, alacağını geç tahsil etmesi halinde enflasyon karşısında meydana gelen değer kaybının giderilemediğini, bunun, ilgilinin alacağına gerçek değeriyle ulaşmasını engellediği ifade edildi.

Kararda, alacakların enflasyon etkisiyle uğradığı değer kaybının telafisi ve tazmini için bir hukuk yolu oluşturulduğu, bunun kanuni faiz olduğu ancak "kanuni faiz oranının yüzde 24'ü aşamayacağı" yönünde yasal düzenleme bulunduğu belirtildi.

Söz konusu yasal düzenlemelerin, "enflasyon karşısında alacakların değer kaybının önlenmesi kapasitesinin bulunmadığı" değerlendirmesine yer verilen kararda, "3095 sayılı kanunda belirlenen faiz oranlarının enflasyon oranlarının altında kaldığı görülmüştür. Bu nedenle başvurucunun borçlunun borcunu zamanında ödememesinden kaynaklı olarak geç kavuştuğu alacağının enflasyon karşısında değer kaybına uğradığı açıktır." tespiti yer aldı.

Mevcut yasal düzenlemeler uyarınca başvurucunun zararının karşılanmasının mümkün olmadığına işaret edilen kararda, "Sonuç olarak hukuk sisteminde başvurucunun alacağının enflasyon karşısında uğradığı değer kaybının tazmin edilmesini sağlayacak etkili bir hukuk yolunun bulunmadığı kanaatine varılmıştır. Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle mülkiyet hakkı ile bağlantılı olarak etkili başvuru hakkının ihlal edildiğine ve pilot karar usulünün uygulanmasına karar vermiştir." ifadeleri yer aldı.