Bağdan dünyaya uzanan üzümün serüveni

Bağcılık için yerkürenin en elverişli iklim kuşağı üzerinde bulunan ülkemiz, asmanın gen merkezlerinden olmasının yanı sıra köklü bir bağcılık kültürüne sahip.

Manisa’nın Alaşehir ilçesinde üreticiler bağ bozumu telaşında. Manisa, kuru ve sofralık üzüm üretiminde ülke birincisi konumunda. Bölgede onlarca farklı türde üzüm çeşidi üretilse de bağların yüzde 90’ında Sultaniye çekirdeksiz üzüm bulunuyor.

Üzüm bağlarında mesai, hava sıcaklıkları nedeniyle sabahın ilk saatlerinde başlıyor. Üzüm salkımları özenle toplanıp sepetlere dolduruluyor.

Bağdan çıkan üzümlerin çoğu sofralık olarak pazarlanıyor. Bir kısmı da kurutularak dünyanın dört bir yanına ulaştırılıyor. 

Kurutmalık üzüm olarak ayrı yetiştirilen bağlarda özenle toplanan üzümler, sağlıklı bir şekilde kuruyabilmesi için özel bir karışıma batırıldıktan sonra güneşe seriliyor. Ardından eğer ihracata gidecekse kooperatif ortaklarının tesislerinde işlenerek paketleniyor.

[Fotoğraf: AA]

Dünyanın dört bir yanına ihraç edilen Alaşehir üzümleri, hem bölge ekonomisine katkı sağlıyor hem de Türkiye’nin tarımsal ihracatında önemli bir yer tutuyor.

Türkiye'de kurutmalık üzümün yüzde 85’ini, sofralık üzümün yüzde 20’si Manisa’da üretiliyor. Kuru üzüm üretimi, şehrin en önemli tarımsal gelir kaynağıdır. Yıllık yaklaşık 250 bin ton kuru üzüm ihracatı yapılmaktadır.

Anadolu'da bağcılık kültürünün tarihi oldukça eski. Yapılan arkeolojik kazılardan Anadolu'da bağcılık kültürünün M.Ö. 3500 yılına kadar dayandığı tespit edildi. 

Ülkemizin değişik yörelerinden arkeolojik kazılardan çıkarılan tarihi eserlerde üzümle ilgili şekil ve kabartmaların yer alması, o yörede bağcılık kültürünün yaygın olduğuna işaret eden en önemli göstergesi. Ülkemizde neredeyse her bölgede yapılan kazılarda bağcılıkla ilgili tarih öncesi devirlere ait önemli eserler bulundu. 

Anadolu uygarlıklarının tarihinde üzüm bağı halkın geçiminde ve ticarette daima önemli bir rol oynadı.

Tarih boyunca Anadolu'da elde edilen üzümler çoğunlukla kuru ve yaş olarak tüketildi. Bir kısmı da pekmez, bulama, pestil, lokum ve köfter şeklinde değerlendirilirdi.

[1986 yılı bağ bozumu - Manisa]

Sercan Türkyılmaz