Bazı insanlar rüyalarını diğerlerine göre neden daha iyi hatırlar? Yeni çalışma bu farkın nedenini açıklıyor! Sözcü Gazetesi

Yeni yayımlanan bir araştırma, rüyalarınızı hatırlamanın yalnızca şansa bağlı olmadığını, çeşitli faktörlerden etkilendiğini gösteriyor.

Communications Psychology dergisinde yayımlanan bu çalışma, derin uyku, yaş, mevsim gibi etkenlerin rüyalarımızı hatırlama yeteneğimizi nasıl şekillendirdiğini ortaya koyuyor.

Rüyalar, beynimizin gerçeklikten bağımsız olarak karmaşık içsel deneyimler ürettiği, bilinç halinin değiştiği bir süreçtir. Çoğumuz her gece rüya görmemize rağmen, bu deneyimlerin çoğundan hatırladıklarımız sınırlıdır. Ancak yeni araştırmalar, rüyalarımızı hatırlama oranımızın, uyku evreleri ve diğer bazı faktörlerle doğrudan bağlantılı olduğunu gösteriyor.

Araştırmada, 217 sağlıklı gönüllüye 15 gün boyunca her sabah rüyalarını yazmaları istendi. Aynı dönemde, uyku esnasındaki beyin aktiviteleri ve bilişsel işlevler giyilebilir cihazlar ve psikometrik testlerle izlendi. 

Bu süreçte, uykunun dört ana evreden oluştuğu biliniyor: hafif uyku (N1), orta düzey uyku (N2), derin uyku (N3 veya yavaş dalga uykusu) ve REM uykusu – rüyaların en sık görüldüğü evre.

Araştırma, derin uykuda daha uzun süre kalan ve bu nedenle REM evresine geçiş yapan kişilerin rüyalarını daha sık hatırladığını ortaya koydu. Ayrıca, yaş faktörünün de etkisi gözlemlendi: Genç katılımcılar, yaşlılara göre rüyalarının daha fazla ayrıntısını hatırlama eğilimindeydi.

Çalışmanın bir diğer şaşırtıcı bulgusu ise mevsimlerin rüya hatırlama üzerindeki etkisiydi. Katılımcılar, kış aylarında gördükleri rüyaları, ilkbahara göre çok daha iyi hatırladıklarını belirttiler. Araştırmacılar, bunun sirkadiyen ritimler, gün uzunluğu ve doğal ışık gibi çevresel faktörlerle bağlantılı olabileceğini düşünüyor.

İlginç bir diğer gözlem ise gece rüyalarını daha net hatırlayan kişilerin, gündüz vakti rüyası görme oranlarının da yüksek olmasıydı. Bu durum, bu kişilerin beyinlerinin hem uyurken hem de uyanıkken zihinsel deneyimler üretmeye yönelik daha fazla yatkın olduğunu düşündürüyor.

Çalışma, başta hiç rüya hatırlamayan katılımcıların bile, sadece çaba harcamaya teşvik edilerek zamanla daha fazla rüya hatırlamaya başladığını gösterdi. Bu, rüya hatırlamanın aslında "egzersiz" yoluyla geliştirilebileceği anlamına geliyor.

Rüyaların hatırlanması, birçok farklı faktörün bir araya gelmesiyle belirleniyor. Uyku kalitesi, uyku evreleri (özellikle REM uykusu), bireyin rüya görme ve kendiliğinden düşünme eğilimleri, çevresel faktörler gibi etkenler rüyalarımızı ne kadar hatırladığımızı etkiliyor. Ayrıca, sabah uyandığımızda rüyalarımızı hatırlamak için bilinçli bir çaba göstermemiz gerektiği de vurgulanıyor.

Ancak, araştırma yazarları, rüyaların hatırlanamaması durumunun endişe edilecek bir konu olmadığını, aslında bu durumun çok yaygın olduğunu belirtiyor.