SonTurkHaber.com
close
up
Beynimizin yanılsamaları: Halo ve Horn etkisi hakkında bilmeniz gerekenler nelerdir?

Beynimizin yanılsamaları: Halo ve Horn etkisi hakkında bilmeniz gerekenler nelerdir?

SonTurkHaber.com, Haberturk kaynağından alınan bilgilere dayanarak bilgi paylaşıyor.

İlk izlenimlerin cazibesine kapılmadan doğru kararlar almak mümkün mü? İşe alımdan günlük ilişkilere kadar etkili olan bu bilişsel önyargıları nasıl yönetebiliriz?

HALO VE HORN ETKİSİ NEDİR?

Halo ve Horn Etkisi, bir kişi veya varlık hakkında genel yargımızın, tek bir olumlu ya da olumsuz özelliğin etkisiyle orantısız biçimde şekillenmesini ifade eden psikolojik bir önyargıdır. Genellikle insanlarla tanıştıktan sonraki ilk 15 dakikada bilinçsizce onları yargılamaya başlarız. Bu yargılar farkında olmadan oluşur ve algılarımızı şekillendirir.

1. HALO ETKİSİ

Halo Etkisi, bir kişinin olumlu bir yönünü fark ettiğimizde, diğer yönlerini de olumlu olarak varsayma eğilimidir. Bu etki, elimizde somut kanıtlar olmasa bile, bireyin genel olarak olumlu değerlendirildiği bir algı oluşturur.

Örnek: Bir çalışan sürekli dakikse, otomatik olarak onun çalışkan, düzenli ve güvenilir olduğunu düşünebilirsiniz.

2. HORN ETKİSİ

Horn Etkisi, Halo Etkisi’nin tersidir. Bir kişinin tek bir olumsuz yönü, diğer tüm özelliklerini de olumsuz olarak algılamamıza yol açar.

Örnek: Bir iş adayı teknik bir soruya cevap veremezse, o alan dışındaki güçlü yönleri olsa bile, genel olarak yetersiz olarak değerlendirilebilir.

NEDEN ÖNEMLİDİR? 1. İŞE ALMA KARARLARINA ETKİSİ

İşe alımda, adayların yalnızca tek bir olumlu özelliğine dayanarak (örneğin etkileyici iletişim becerileri), teknik yeterlilikleri göz ardı edilebilir. Aynı şekilde, küçük kusurlar nedeniyle yetenekli adaylar elenebilir.

2. PERFORMANS DEĞERLENDİRMELERİNE ETKİSİ

Tek bir başarı veya hata, çalışanın tüm performansını gölgede bırakabilir. Örneğin, bir liderin güçlü görünmesi, gerçek liderlik yeteneğini göstermemiş olsa bile pozitif değerlendirilebilir.

3. MARKA ALGISINA ETKİSİ

Müşteriler, bir markayı tek bir olumlu deneyimle yüceltip (Halo), tek bir kötü deneyimle tüm markayı kötüleyebilir (Horn). Özellikle hizmet sektöründe bu etki oldukça belirgindir.

İŞE ALIMDA HALO VE HORN ETKİSİNİN TÜRLERİ 1. FİZİKSEL GÖRÜNÜM

Halo: Çekici adaylar daha profesyonel algılanabilir.

Horn: Dış görünüşe uygun olmayanlar yeteneksiz olarak yargılanabilir.

2. GÜVEN

Halo: Kendine güvenen biri, becerileri olmasa bile yetenekli sanılabilir.

Horn: Gergin adaylar düşük potansiyelli gibi algılanabilir.

3. İLK ETKİLEŞİM

Halo: Güçlü başlangıç yapanlar daha başarılı görülür.

Horn: İlk anda olumsuz izlenim bırakanlar adil değerlendirilmez.

4. İLETİŞİM BECERİLERİ

Halo: Etkili konuşanlar liderlik potansiyeline sahip sanılabilir.

Horn: İfade zorluğu çekenler yetersiz bulunabilir.

5. EĞİTİM VE DENEYİM

Halo: Prestijli okul veya şirket geçmişi olumlu etki yapar.

Horn: Az tanınan kurumdan gelen aday küçümsenebilir.

6. KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ

Halo: Karizmatik adaylar takım çalışmasına uygun görülür.

Horn: İçine kapanık bireyler yanlış değerlendirilir.

7. BİR ALANDAKİ BAŞARI

Halo: Belirli bir alandaki başarı, tüm alanlara genellenebilir.

Horn: Bir alandaki eksiklik, adayın tüm becerilerini gölgede bırakabilir.

8. KÜLTÜREL UYUM

Halo: Şirket kültürüne benzer biri otomatik olarak olumlu değerlendirilir.

Horn: Farklı bir çalışma tarzına sahip kişi uyumsuz olarak etiketlenebilir.

9. GEÇMİŞ BAŞARILAR

Halo: Önceki başarıları olanlar otomatik olarak yetkin kabul edilir.

Horn: Geçmişte öne çıkmayanlar düşük potansiyelli sayılabilir.

10. ALGILANAN ZAYIFLIKLAR

Halo: Güçlü yanlar, eksiklikleri gizleyebilir.

Horn: Küçük bir eksiklik tüm performansı gölgede bırakabilir.

PSİKOLOJİK ALTYAPISI

HIZLI YARGILAR

Beyin, çevresini hızlı anlamak için basitleştirmelere başvurur. Bu da ilk izlenimlere aşırı önem verilmesine neden olur.

DUYGULARIN ETKİSİ

Olumlu ya da olumsuz duygular, kişinin tüm özelliklerine yönelik algımızı etkiler. Bu, bilinçsiz bir genelleme yaratır.

DOĞRULAMA YANLILIĞI

İlk yargılarımızı destekleyen bilgilere odaklanır, çelişenleri görmezden geliriz. Bu da Halo ve Horn etkilerini güçlendirir.

NASIL KAÇINILIR?

1. YAPILANDIRILMIŞ GÖRÜŞMELER

Tüm adaylara aynı sorular sorularak adil karşılaştırma sağlanabilir.

2. DERECELENDİRME SİSTEMLERİ

Objektif puan kartları kullanmak, değerlendirmeyi standardize eder.

3. PANEL GÖRÜŞMELER

Çoklu görüşmecilerle yapılan değerlendirmeler bireysel önyargıları dengeler.

4. NET KRİTERLERE GÖRE DEĞERLENDİRME

Adaylar sadece rol ile doğrudan ilgili becerilere göre analiz edilmelidir.

5. DAVRANIŞSAL SORULAR

Geçmiş deneyimlere dayalı sorular, adayın gerçek yeteneklerini yansıtır.

6. BİLİNÇSİZ ÖNYARGI EĞİTİMİ

Görüşmeciler, önyargılarını fark etmeyi ve kontrol altına almayı öğrenmelidir.

7. NESNEL VERİLERE ODAKLANMA

Beceri testleri gibi ölçümler, sübjektif algıların önüne geçer.

8. MÜLAKATTA NOT TUTMA

Detaylı notlar, hafızaya dayalı önyargıların yerine gerçek gözlemleri koyar.

9. İLK İZLENİMLERİN FARKINDA OLMA

İlk duygu ve tepkilerin etkisinden uzaklaşıp daha fazla veri toplamaya odaklanın.

10. SÜRECİN DÜZENLİ İNCELENMESİ

İşe alım süreçlerini sürekli gözden geçirmek, önyargıları tespit edip düzeltmenize olanak tanır.

Görsel Kaynak: istockphoto

En son güncellemeleri ve haberleri takip etmek için SonTurkHaber.com'ı izlemeye devam edin, biz durumu takip ediyor ve en güncel bilgileri sunuyoruz.
seeGörüntülenme:64
embedKaynak:https://www.haberturk.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 07 Haziran 2025 07:35 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

Başkentte kan donduran olay: Otomobilin içinde katledildi

06 Ekim 2025 08:06see258

‘Kapalı reflü ameliyatı ile şikayetlerin yüzde 90’ı ortadan kalkabiliyor’

06 Ekim 2025 09:42see245

CHP de istifalar sürüyor

06 Ekim 2025 11:43see235

Kamu Denetçiliği Kurumu ndan çarpıcı rapor: İsrail, bir halkı yeryüzünden silmeye çalışıyor

06 Ekim 2025 16:36see226

Etkili, odaklı, kesintisiz boykot İsmail Kılıçarslan

07 Ekim 2025 04:06see224

Şırnak ta aracında uyuşturucu bulunan sürücü gözaltına alındı Şırnak Haberleri

06 Ekim 2025 22:30see211

28 Şubat davasında karar: 13 sanığa 18 er yıl hapis cezası

07 Ekim 2025 01:41see200

Üç il için turuncu kodlu çok kuvvetli sağanak uyarısı! Muğla, Aydın, İzmir, Çanakkale hava durumu İzmir Haberleri

06 Ekim 2025 15:31see193

Nepal’de şiddetli yağışların yol açtığı afetlerde 51 kişi hayatını kaybetti Dünya Haberleri

07 Ekim 2025 11:25see192

Fırça… Ali Saydam

07 Ekim 2025 04:06see168

Elektrikli otobüste Çin Türkiye rekabeti

06 Ekim 2025 07:07see158

Serdar Öktem koruma için valiliğe başvurdu: Acil durumda polisi ara denildi

06 Ekim 2025 22:59see157

Zelenski Rusya ya yerli silahlarla saldırı düzenlediklerini belirtti Dünya Haberleri

06 Ekim 2025 19:22see156

Trafik kurallarına uymayanlara cezalar artırılıyor

06 Ekim 2025 10:04see155

Aktivistlerin ifadeleri ortaya çıktı: Şiddet gördük

06 Ekim 2025 07:17see155

İmamoğlu İstanbul’un kurtuluşu böyle kutladı: Bu şehri koruyan muhafızların var

06 Ekim 2025 09:52see155

Başkentte Fotoçete albüm! operasyonu: Çok sayıda şüpheli gözaltında

07 Ekim 2025 08:12see154

SON DAKİKA Samsunspor Fenerbahçe maçının VAR kayıtları açıklandı!

06 Ekim 2025 20:06see154

IŞİD’li dehşet ailesi: Vahşet yolculuğu Sözcü Gazetesi

07 Ekim 2025 07:34see152

İstanbul’da oynanacak amatör lig maçlarında sağlık görevlisi hazır bulunacak

06 Ekim 2025 23:09see152
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları