Bilim insanları beynin iç kilometre saatini belirledi Sözcü Gazetesi

Bilim insanları, koşan sıçanların beyin aktivitelerini kaydederek, beynimizin kat ettiğimiz mesafeyi nasıl ölçtüğünü gösteren dahili bir "kilometre sayacı"nı ilk kez tespit etti.

Current Biology dergisinde yayımlanan çığır açıcı bu çalışma, sadece yön bulma yeteneğimizin sırlarını aralamakla kalmıyor, aynı zamanda bu mekanizmanın Alzheimer hastalığının erken teşhisi için yeni bir umut olabileceğini de ortaya koyuyor.

St Andrews Üniversitesi'nden Prof. James Ainge liderliğindeki ekip, deneylerde sıçanları belirli bir mesafe koşmaları için eğitti. Bu sırada, beynin navigasyon merkezindeki "ızgara hücreleri" adı verilen özel nöronların, hayvanın kat ettiği her 30 cm'de bir adeta bir saat gibi düzenli olarak "tik tak" sesi çıkararak ateşlendiğini gözlemlediler.

Prof. Ainge, "Bu hücreler, beynin iç haritasını, yani zihninizde nerede olduğunuzu bilme yeteneğini sağlıyor" diyor. Araştırma, bu hücrelerin düzenli ateşlenmesinin, mesafe ölçme yeteneğimizle doğrudan bağlantılı olduğunu gösteren ilk çalışma olma özelliğini taşıyor.

Araştırmanın en ilginç kısmı ise, bilim insanlarının deney alanının şeklini değiştirdiğinde yaşandı. Ortamın geometrisi bozulduğunda, hücrelerin düzenli "tik tak" ritmi de bozuldu ve hem sıçanlar hem de deneye katılan insanlar, gitmeleri gereken mesafeyi doğru tahmin edemeyerek çok erken durmaya başladılar. Prof. Ainge, bu durumu "siste aniden görsel ipuçlarını kaybetmeye" benzetiyor ve ekliyor: "Sis, sadece yolu görmemizi engellemez, aynı zamanda mesafe tahmin yeteneğimizi de zayıflatır."

Bu temel bilimsel keşfin, tıp dünyası için de büyük bir anlamı var. Prof. Ainge, "Kayıt aldığımız bu ızgara hücreleri, Alzheimer hastalığında etkilenen ilk beyin bölgelerinden birinde yer alıyor" diye açıklıyor.

Ekip şimdi, bu bulgudan yola çıkarak, insanların mesafe tahmin yeteneğini test eden ve hastalığı henüz başlangıç aşamasındayken tespit edebilecek akıllı telefon oyunları gibi yeni teşhis araçları geliştirmeyi umuyor.