Çocuk yoksulluğu ve iş cinayetleri Meclis gündeminde

DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Sevilay Çelenk, Türkiye’de derinleşen çocuk yoksulluğu ve çocuk emeği sömürüsünü Meclis gündemine taşıdı. Millii Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde Çelenk, çocukların eğitim ve sağlıklı beslenme hakkının ağır şekilde ihlal edildiğini belirterek, “Çocuklara okulda ücretsiz yemek ve süt desteği sağlanmalı. Her 10 çocuktan 4’ü yoksulluk ve sosyal dışlanma riski altında. Çocuğun yeri tarla, fabrika ya da atölyeler değil, okuldur” dedi.

Çelenk, İSİG’in verilerine dikkat çekerek yalnızca 2024 yılında 14 yaş ve altı 22, 15-17 yaş arası 46 çocuğun çalışırken hayatını kaybettiğini aktardı. 2025’in ilk dört ayında ise en az 19 çocuğun iş cinayetlerinde yaşamını yitirdiğini hatırlattı. Son örneklerden birinin, Mersin’in Akdeniz ilçesinde sanayide tamir edilen bir TIR’ın çarpması sonucu hayatını kaybeden Emir Kılınç olduğunu belirten Çelenk, Emir’in babasının “Oğlum 16 yıl yaşadı, 8 yılı sanayide geçti” sözlerinin tabloyu çarpıcı şekilde özetlediğini ifade etti.

Özellikle Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM) programı kapsamında yaşanan iş kazalarının arttığına vurgu yapan Çelenk, “Bu durum, çocuk yoksulluğu ile çocuk emeği sömürüsü arasındaki doğrudan bağlantıyı ortaya koyuyor” dedi.

Çelenk’in önergesinde OECD’nin “Hayat Nasıl 2024” raporuna göre Türkiye’de her 5 çocuktan 1’inin okula aç gittiği vurgulandı. TÜİK verileri ise hanelerin yüzde 21,2’sinin yoksulluk sınırının altında yaşadığını, geniş ailelerde bu oranın yüzde 26,9’a yükseldiğini ortaya koydu. Ankara Tabip Odası’nın 2025 verilerine göre, ailesi yanında temel ihtiyaçları karşılanamayan çocuk sayısı 2018’de 122 bin 489 iken, 2025’in ilk yarısında 171 bin 895’e ulaştı. Bu artışın son yedi yılda yüzde 40’a vardığına dikkat çekildi.

Rapora göre ayrıca, 10 çocuktan 4’ü yoksulluk ya da sosyal dışlanma riski altında bulunuyor. Her 10 aileden 1’i çocuklarına yeni giysi alamıyor, yine her 10 aileden 1’i çocuklarının günlük taze meyve ve sebze ihtiyacını karşılayamıyor.

Yetersiz beslenmenin çocuklarda büyüme geriliği, bağışıklık zayıflığı, kansızlık ve öğrenme güçlüğü gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açtığını hatırlatan Çelenk, bunun eğitim hakkını da doğrudan ihlal ettiğini söyledi. “Çocuğun yeri tarla, fabrika ya da atölyeler değil, okuldur. Çocuğun işçisi olmaz. İşçileştirilmiş çocuklar bu ülkenin alışmamamız gereken acı bir gerçeğidir” ifadelerini kullandı.

Okulların açılmasına günler kala çocukların sağlıklı beslenmesini güvence altına alacak politikaların ertelenemez olduğunu dile getiren Çelenk, Millî Eğitim Bakanlığı’na tüm eğitim kurumlarında kalori değerleri hesaplanarak en az bir öğün ücretsiz ve sağlıklı yemek verilmesi çağrısında bulundu. Ayrıca tüm çocuklara ücretsiz süt desteği sağlanmasının da zorunlu hale getirilmesi gerektiğini vurguladı.

Çelenk, Bakan Tekin’den şu sorulara yanıt istedi:

2024-2025 eğitim-öğretim yılında yoksulluk nedeniyle okulu bırakmak zorunda kalan çocukların sayısı nedir?

Bu çocukların yaş, cinsiyet ve bölgesel dağılımına ilişkin veriler kamuoyuyla paylaşılmakta mıdır?

Çocuk yoksulluğunun eğitim hakkı üzerindeki etkilerini ortaya koyan bir çalışma yürütülmekte midir?

Tüm eğitim kurumlarında en az bir öğün ücretsiz yemek sağlanması için bir hazırlık yapılmakta mıdır?

Gelişme çağındaki çocuklara ücretsiz süt desteği verilmesi yönünde bir plan var mıdır?

MESEM programı kapsamında kaç çocuk iş kazası geçirmiş, kaçı ağır yaralanmış ya da hayatını kaybetmiştir?

Bu programda eğitimini yarıda bırakan çocuklara ilişkin güncel veriler mevcut mudur?