Dar gelirli dışarıda kaldı, 100 konuttan sadece 7 si kiralık

TOKİ, İstanbul’da dar gelirli vatandaşlar için kiralık sosyal konut modelini hayata geçiriyor. Proje kapsamında hem Anadolu hem de Avrupa Yakası’nda ayrı ayrı kiralık konut alanları oluşturulacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, kiralık sosyal konutların hem kentsel dönüşüme destek vereceğini hem de kontrolden çıkan kira piyasasını dengeleyeceğini açıkladı. İstanbul'da ortalama kira son iki yılda yüzde 125 artarken; bazı ilçelerde 30 bin TL’yi geçen bedeller nedeniyle dar gelirli kesim adeta şehir dışına itilmiş durumda. 2024’te yalnızca 12 bin kiralık konut üretilen megakentte, yeni modelle bu sayının 60 bine çıkarılması ve piyasanın nefes alması hedefleniyor.

Yeni projelerin önemine değinen Gayrimenkul Uzmanı Şule Alp, sosyal kiralık konut hamlesini kamu müdahalesiyle kira piyasasında denge kurma girişimi olarak değerlendirirken, “Sürecin etki yaratabilmesi için geçici değil, sürdürülebilir ve planlı olması gerekir" dedi. İSTANBUL'A GÖÇ ETKİSİ

Megakentteki bir diğer sorun ise göç. Öyle ki son iki yılda İstanbul'a göç eden kişi sayısı 400 bini aşarken, bu göçün yüzde 65’i iç göçten, yüzde 35’i ise dış göçten kaynaklandı. Bu durum, her yıl kira talebinin yüz binlerce yeni kişi tarafından yukarı çekilmesine neden olurken; yalnızca 2023 yılında İstanbul’da evlenen yaklaşık 200 bin çift, yeni konut ihtiyacı doğurarak kiralık piyasadaki sıkışıklığı daha da derinleştirdi.

BU YÜKÜ KALDIRMIYOR

Türkiye genelinde de benzer tablo olduğunu belirten Gayrimenkul Uzmanı Şerif Nadi Varlı ise İstanbul’un nüfus yükünün artık sürdürülemez hale geldiğini ifade ederek teşviklerin Anadolu’ya kaydırılması gerektiğini söyledi. Kiracı oranının son 15 yılda yüzde 21’den yüzde 28’e yükseldiğini dile getiren Varlı, "Ülkede her yıl yaklaşık 800 ila 900 bin konut üretilmesi gerekirken, halihazırda üretim yıllık yüzde 35 daha düşük bir seviyede. 2000 yılında 65 milyon olan Türkiye nüfusu, 2025’te 85 milyona ulaştı. Bu süreçte İstanbul’un nüfusu ise 10 milyondan 15,7 milyona çıkarak yüzde 57 büyüdü. Bu oran, ülke ortalamasının yaklaşık yüzde 90 üzerinde. İstanbul’un bu yoğun göç yükünü taşıması artık mümkün değil" diye konuştu.

KONUTA ERİŞİLMİYOR

Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği Başkanı Neşecan Çekiç ise son 15 yılda Türkiye'de kirada oturanların oranının yüzde 21'lerden 28'lere yükseldiğini ifade etti. Konuta erişimin her geçen gün zorlaştığını ve maliyetlerin arttığını anlatan Çekici, şu uyarıları sıraladı: "Türkiye'nin yılda 800, 900 bin konut üretmeye ihtiyacı var. Halihazırda yıllık 500, 600 bin adet konut üretilirken, bu rakam ihtiyacı karşılamıyor. Devletin elindeki arsalar, gayrimenkul geliştiricilerine belli bir proje dönemi için ödünç verilir ve seri bir üretim mantığıyla üretim yapılırsa on binlerce konut inşa edilebilir. Bu model çerçevesinde yap-işlet-devret modeliyle bireysel değil kamusal kiralama yapısı oluşturulur."

2024 yılında İstanbul genelinde yalnızca 12 bin kiralık konut üretilirken; bu sayı, toplam 6,5 milyonluk konut stokunun sadece yüzde 0,2’sine karşılık geldi. İstanbul'da kiralık olarak kullanılabilir konut stokunun toplam stoka oranı ise yüzde 7 bandında. Yeni kiralık sosyal konut modeliyle hedeflenen 60 bin adetlik üretim ise beş katlık bir artış anlamına geliyor.  PİYASA NORMALLEŞİR

Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği Başkanı Hakan Akdoğan da kiralanmak üzere yapılması planlanan sosyal konutlara Türkiye'nin çok ihtiyacı bulunduğunu belirterek, iki yıldır bu yönde çağrıda bulunduklarını belirtti. Akdoğan, "Kiraların artmasındaki ana neden arzdaki düşüş. Evlenenler, tayinler, öğrenciler gibi kiralık talebini artıran pek çok unsur var. Yapılacak kiralık konut sayısı ne kadar yüksek olursa fiyatlar o kadar normalleşir" açıklamasında bulundu. 

[email protected]

Kaynak: Web Özel