SonTurkHaber.com
close
up
Demans çeşitleri: Zihin hangi yoldan kaybolur? Sözcü Gazetesi

Demans çeşitleri: Zihin hangi yoldan kaybolur? Sözcü Gazetesi

SonTurkHaber.com, Sozcu kaynağından alınan bilgilere dayanarak bilgi yayımlıyor.

DEMANS -2-

AlzheImer artık herkesin bildiği bir hastalık ama demansın diğer yüzleri hâlâ gölgede.

Oysa beyin, yalnızca bir şekilde bozulmaz. Kimi zaman bir damarın tıkanmasıyla başlar; kimi zaman bir protein çöker, kimliği siler. Davranış değişir,       ruh hâli bükülür, kelimeler yer değiştirir.

Bu yazıda alzheimer dışı demans türlerini sade ama etkili biçimde ele alacağız. Çünkü hastalığı anlamadan, hastaya yaklaşmak mümkün değildir.

1. Vasküler Demans: Beyni besleyen damarlar susunca

İkinci en yaygın demans türüdür. Neden? Beyne giden damarlar daralır ya da tıkanır. Bu da oksijen akışını keser. İnme (felç) sonrası sık görülür. Ama “sessiz inme” geçirenlerde de gelişebilir.

Belirtiler:

- Adım adım ilerleyen unutkanlık.

- Zihinsel yavaşlama.

- Ani ruhsal iniş çıkışlar.

- Yürüyüş bozukluğu, denge kaybı.

- Kimi zaman konuşma güçlüğü

Risk faktörleri:

- Hipertansiyon.

- Diyabet.

- Kolesterol.

- Sigara.

(Kaynak: Cleveland Clinic, “Vascular Dementia Overview”)

2. Lewy Cisimcikli Demans: Unuturken hayal de görür

Beyindeki “Lewy cisimcikleri” adlı protein yığınları ile karakterizedir. Alzheimer ve parkinson arasında bir yerdedir. Hem hareket hem bilişsel işlev bozulur.

En çarpıcı özelliği: Görsel halüsinasyonlar.

Belirtiler:

- Gerçek olmayan şeyleri net biçimde görmek.

- Geceleri uyanıp etrafı karıştırmak.

- Dikkat dağınıklığı, kafa karışıklığı.

- Kaslarda sertlik, yavaş hareket.

- Uyku bozuklukları.

Çoğu zaman hastaya “Parkinson mı, demans mı?” sorusu sorulur. Aslında her ikisidir.

(Kaynak: Mayo Clinic, “Lewy Body Dementia”)

3. Frontotemporal Demans: Kişilik bozulur, hafıza korunur

Genç yaşta başlayan en yaygın demans türüdür. Genellikle 45–65 yaş arası başlar. Beynin ön ve yan loblarını etkiler. Hafıza uzun süre sağlam kalabilir, ama davranış, dil ve duygular değişir.

Belirtiler:

- Uygunsuz davranışlar. (Çocuk gibi gülme, öfke nöbeti)

- Yargı bozukluğu.

- Kültürel kuralları unutma.

- Kelimeleri bulmakta zorlanma.

- İçine kapanma veya tam tersi sosyal taşkınlık.

Bu kişiler bazen “çok değişti”, “artık o değil” diye tarif edilir. Unutmadan önce dönüşürler.

(Kaynak: Johns Hopkins Medicine, “Frontotemporal Dementia”)

4. Karışık Tip Demans: Hepsi bir arada

Yaşlı bireylerde sık görülür. Hem alzheimer hem damar tıkanıklığı vardır. Beyin birden fazla darbe alır. Belirtiler daha karmaşık ve ilerleyici olur.

İpucu:

- Alzheimer gibi unutkanlık.

- Vasküler demans gibi dalgalı seyir.

- Bazen halüsinasyonlar da tabloya eklenir.

Bu tür demanslar ancak nörolojik testler ve MR-PET görüntüleme ile ayırt edilebilir.

(Kaynak: BMJ – British Medical Journal, 2022)

Neden bilmek önemli?

Çünkü her demans aynı şekilde ilerlemez.

Her tedavi her demansa uygun değildir.

Davranışlar karşısında sabrı artırmanın yolu, nedenini bilmektir.

Kısa SAGE Testi – Zihinsel kontrol formu

Tarih yazın: Bugünün tarihini, bulunduğunuz ayı ve yılı yazın.

Saat çizimi: Bir daire çizin ve içine “11’i 10 geçe” saatini yerleştirin.

Bir hayvan listesi oluşturun: 30 saniyede aklınıza gelen hayvan isimlerini yazın (en az 10 hedeflenir).

Aşağıdaki cümleyi aynen yazın: “Bugün güzel bir gün çünkü zihnimi hâlâ kontrol edebiliyorum.”

Bir soruyu cevaplayın: Cumhurbaşkanının adını yazın.

Değerlendirme

Bu test profesyonel tanı koymaz ama özellikle hayvan adı bulma, saat çizimi ve cümle yazma bölümleri, bilişsel yavaşlamanın erken sinyalleri açısından fikir verir.

(Kaynak: Ohio State University Wexner Medical Center – SAGE Test, 2022)

En son güncellemeleri ve haberleri takip etmek için SonTurkHaber.com'ı izlemeye devam edin, biz durumu takip ediyor ve en güncel bilgileri sunuyoruz.
seeGörüntülenme:42
embedKaynak:https://www.sozcu.com.tr
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 10 Haziran 2025 03:39 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

Başkan adayından tuhaf talep: Dolar 60 TL olsun

28 Haziran 2025 18:57see152

Osimhen yüzde 100 Galatasaraylı değilmiş

28 Haziran 2025 23:19see146

Sürücüsünün kontrolünden çıkan araç bahçe duvarına çarptı Malatya Haberleri

28 Haziran 2025 23:54see135

CHP neden iktidar olma vizyonu geliştiremiyor İhsan Aktaş

29 Haziran 2025 04:07see128

14 yaşındaki çocuk kaza yaptı; 3 aylık bebek öldü

29 Haziran 2025 16:29see116

Bahçelievler’de alev alev yanan lüks otomobil hurda yığınına döndü! Yaklaşık 2 milyon TL bir zararımız var

30 Haziran 2025 01:05see115

Babam annemi benim odamda öldürdü 10 yaşındaki çocuk vahşeti anlattı! SON DAKİKA HABERLER Son dakika haberleri

28 Haziran 2025 19:37see114

Yağlı mı, kuru mu, karma mı? Cildinizi yazın zararlarından koruyacak önlemler

28 Haziran 2025 15:53see113

Cumhur un eski ortağından ekonomi tepkisi: Türkiye nin yüzde 80 i yoksul Sözcü Gazetesi

28 Haziran 2025 19:52see113

Dünyaca ünlü yıldız yıllar sonra konuştu: Delirmenin eşiğindeydim

28 Haziran 2025 16:16see113

Düzce haberleri Düzce de 41 genç hafız oldu 30 Haziran 2025

30 Haziran 2025 09:53see113

Tapunuzda haciz olabilir! e Devlet üzerinden hemen kontrol edin Sözcü Gazetesi

28 Haziran 2025 15:46see112

Frigler böyle eziyet görmedi: 3 bin yıllık kaya mezar kafe oldu

29 Haziran 2025 07:08see112

Kanepeden düştü denildi gerçek bambaşka çıktı!

28 Haziran 2025 19:39see112

Hasan Dağı nda mahsur kalan 4 kişi kurtarıldı

29 Haziran 2025 05:13see112

Ayşe Akın: 10 yılım anoreksiya ile savaşarak geçti Magazin haberleri

28 Haziran 2025 23:36see112

Abdullah Çatlı’nın hayatı beyazperdeye geliyor

28 Haziran 2025 17:46see111

Erbakan: İslam coğrafyası işgallerle, katliamlarla, hak ihlalleriyle karşı karşıya

28 Haziran 2025 19:36see111

Sivas ta müstakil ev alev alev yandı

28 Haziran 2025 16:33see110

Traktör römorkuna çarpan cip hurdaya döndü: 2’si ağır 6 yaralı

29 Haziran 2025 01:20see109
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları