Depremde 21 kişiye mezar olan Arı Apartmanı soruşturması: Müteahhit, yapı sahibi ve belediye görevlileri için asli kusurlu tespiti yapıldı, iddianame hâlâ hazırlanmadı

Adıyaman'da 6 Şubat depremlerinde yıkılan ve 21 kişinin yaşamını yitirdiği Arı Apartmanı'na ilişkin ilk bilirkişi raporu, Atatürk Üniversitesi'nden akademisyenler tarafından hazırlandı. Ulaşılan raporda, "Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgeleri arasında kat adedi bakımından uyumsuzluk söz konusudur. Bina bağımsız bölümleri açısından da dosyadaki belgelerde uyumsuzluk söz konusudur " denildi. Rapora göre, müteahhit, statik fenni mesul, yapı sahibi ve belediye görevlileri "asli kusurlu" olarak tespit edildi. Edinilen bilgilere göre, iddianamenin adli tatil bitimine kadar hazırlanmasının planlandığı öğrenildi.

Kahramanmaraş merkezli depremler, 11 kentte büyük yıkıma yol açtı. 53 bin 725 kişinin hayatını kaybettiği, 107 bin 213 kişinin yaralandığı felaket nedeniyle binlerce bina saniyeler içinde yıkıldı. Yıkılan binalara ilişkin soruşturma ve dava süreçleri hala devam ediyor. Depremde yakınlarını kaybeden binlerce aile ise geçen süreye rağmen adalet arayışını sürdürüyor.

Aradan geçen iki buçuk yıla rağmen, yıkılan bazı binalara ilişkin soruşturmalar hala tamamlanmadı. Bu binalardan biri de Adıyaman'ın Besni ilçesi Kaymakam Hasan Tütün Mahallesi'ndeki 21 kişinin hayatını kaybettiği Arı Apartmanı.

Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü'nden yedi akademisyen tarafından hazırlanan bilirkişi raporu, soruşturma dosyasına eklendi. Ancak aradan geçen zamana rağmen iddianame henüz hazırlanmadı. 

"Yapı ruhsatında belirtilen bodrum katının yapılmadığı kanaati oluşmuştur"

Ulaşılan bilirkişi raporunda, "Yapı ruhsatında belirtilen yol kotu altındaki (bodrum) katın yerinde yapılıp yapılmadığı kesin olarak belirlenememiş olmakla birlikte 21 Eylül 2023 tarihli keşifte çekilen fotoğraflardan bodrum katının yapılmadığı kanaati oluşmuştur " denildi. 

Raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:

"9 Haziran 1995 tarihli Yapı Ruhsatına ve 11 Mart 1999 tarihli Yapı Kullanma İzin Belgesine göre yapı S.S. Arı Kent Konut Yapı Kooperatifi'dir. 

Ruhsatına göre yapı, yol seviyesi altı 1 ve üstü 6 olmak üzere 7 katlıdır. Yapı Kullanma İzin Belgesine göre binanın yol seviyesi üstündeki kat sayısı 6'dır. Yapı zemin artı 5 katlı gözükmekle birlikte zemin katta kalorifer, kapıcı dairesi ve normal katların her birinde 4'er daireden oluşmaktadır. Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgeleri arasında kat adedi bakımından uyumsuzluk söz konusudur. Bina bağımsız bölümleri açısından da dosyadaki belgelerde uyumsuzluk söz konusudur.

"Dosyada binaya ait mimari, statik proje, hesap raporu ve zemin etüt raporu bulunmuyor"

Dosyada yer alan bazı ifade tutanaklarına göre yapı müteahhidi Şükrü İşitmen, bazılarına göre de Şükrü İşitmen ve Mehmet Nuri Tuğsuz'dur. Dosyada binaya ait mimari, statik proje, hesap raporu ve zemin etüt raporu bulunmadığından yapısal analiz yapılamamıştır.

Depremde binanın gevrek kırılması sonucu katların üst üste çökerek yıkıma uğradığı, pas paylarının yetersiz olduğu, etriye aralıklarının uygun olmadığı, etriye sıklaştırması yapılmadığı ve etriye kancalarının 90 derece olduğu görülmüştür. İki karot değerinden hareketle bina betonunun 1975-ABYYHY'de belirtilen asgari beton sınıfının (B160=C14) karakteristik basınç dayanımını sağlamadığı söylenebilir. Ancak, karot sayısının az olması nedeniyle binadaki betonun dayanımı ile ilgili yapılan bu değerlendirmenin ihtiyatla karşılanması gerekmektedir. Bununla birlikte, heyetimizin bina betonunun kalitesinin düşük olabileceğinin göstergesi niteliğini taşıyan tespitleri de vardır.

"Kolon-kiriş birleşim bölgeleri zayıf, donatı düzenlemesi yetersiz"

Taşıyıcı elemanlarda kullanılmış olan çeliklerin şartname ölçütleri; minimum akma sınırı ve minimum çekme mukavemeti bakımından sağladıkları, ancak maksimum akma sınırı ve minimum birim kopma uzaması bakımından sağlamadıkları belirlenmiştir. Sünek davranışı etkilediği için donatıların minimum kopma birim uzaması bakımından standardın öngördüğü orandan daha düşük değerlere sahip olması hususu önemlidir. Deprem sonrası görüntülerden binanın sünek davranış sergilemeyerek yıkıldığı tespit edilmiştir. Binanın bu şekilde hasar görmüş olması, kolon-kiriş birleşim bölgelerinin zayıflığı ve donatı düzenlemesinin yetersizliği ve malzeme kalitesinin yetersizliği ile ilişkilendirilebilir."

Tüm sorumlular için "asli kusur" tespiti yapıldı

Raporda, Arı Apartmanı'nın yıkımında sorumluluğu bulunan kişilerle ilgili kusur değerlendirmesi de yapıldı. Rapora göre, müteahhit, statik fenni mesul, yapı sahibi ve belediye görevlileri için "asli kusurlu" tespiti yapıldı. (ANKA)