Derin İngiliz sahnede, Müzakerelerdeki modern Lawrence

Rusya-Ukrayna Savaşı’na barış getirmek amacıyla ABD arabuluculuğundaki görüşmeler İstanbul’da sürerken, Avrupa Birliği ve Türkiye de çözüm için aktif girişimlerde bulunuyor. Ancak dikkat çeken bir diğer aktör, sahne arkasında sessiz ama etkili bir diplomasi yürüten İngiltere. İstihbarat kaynaklarından edinilen bilgilere göre, İngiltere Başbakanı Keir Starmer’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Jonathan Powell, Ukrayna’nın Avrupa ile ilişkileri ve NATO bağlantısında kritik bir figür olarak öne çıkıyor. Powell’ın, Ukrayna için hazırlanmakta olan olası bir ateşkes anlaşmasının stratejik çerçevesinin belirlenmesinde de etkili bir rol üstlendiği belirtiliyor. Powell, geçmişte eski İngiltere Başbakanı Tony Blair’in Kuzey İrlanda barış sürecinde baş müzakereci olarak gösterdiği başarıyla Avrupa’da tanınmış bir diplomat. Bugün ise Ukrayna’nın savaş sonrası dönemde ABD değil, Avrupa merkezli bir yapıya entegre edilmesi için çaba gösterdiği ifade ediliyor. Dünyanın birçok yerinde benzer çatışma çözümü süreçlerinde görev almış olan Powell, Rusya’da ise "modern dönemin İngiliz T. E. Lawrence’ı" olarak tanımlanıyor. Bu benzetme, onun karmaşık jeopolitik krizlerde oynadığı etkin ve yönlendirici rolü yansıtıyor.

Ukrayna'nın Rusya ile barış görüşmelerinde ve barış sonrası Avrupa merkezinde kalması yönündeki stratejide en güçlü yabancı ismin İngiltere'nin ünlü müzakereci Jonathan Powell olduğu ifade edilmekte. PERDE GERİSİNDEKİ İSİM

İstihbarat kaynaklarına göre, “Ukrayna barış müzakerelerinin perde arkasındaki merkez isim” olarak öne çıkan Jonathan Powell, son altı aydır Ukrayna Genelkurmay Başkanı Andriy Yermak ile askeri planlamalar yürütüyor. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin “en güvendiği Batılı diplomat” olarak tanımlanan Powell, sunduğu plan çerçevesinde Kiev yönetiminin Rusya heyetiyle Orta Doğu’da iki kez müzakere gerçekleştirmesini sağladı. Bu görüşmelerden biri olan Suudi Arabistan’daki toplantının ise bizzat Powell tarafından organize edildiği belirtiliyor. Powell’ın ekibinden bir isim, süreci şu sözlerle özetliyor:“Ukraynalılar, İngiltere’yi Avrupa’da kendilerini en iyi anlayan ülke olarak görüyor. Bu anlayış, 1940’taki Britanya direnişinden gelen tarihi bir empatiye dayanıyor.”

MÜZAKERENİN MİMARI

68 yaşındaki Jonathan Powell, kamu görevinden emekli olmasına rağmen İngiltere Başbakanlık Ofisi tarafından yeniden göreve çağrıldı ve Londra adına süreci bizzat yürütüyor. Powell’ın temel stratejisi, Ukrayna’nın barış masasında Rusya’nın baskısını dengelemek için Fransa, Almanya ve İngiltere gibi “Ukrayna Dostları” ile paralel müzakereler yürütmek. Ukraynalı askeri ve istihbarat kaynakları, bu yaklaşım sayesinde Ukrayna’nın savaş sonrası yapılanmada Avrupa merkezli kalabildiğine dikkat çekiyor.

HER YERDE İZİ VAR

Jonathan Powell yalnızca Kuzey İrlanda Barış Süreci’nde değil, birçok uluslararası diplomatik girişimde stratejinin mimarı ve baş müzakereci olarak görev yaptı. Kariyeri boyunca Kolombiya’da FARC ile barış görüşmeleri, Mozambik’te RENAMO’nun silahsızlandırılması ve ETA’nın silah bırakma süreci gibi birçok kritik aşamada aktif rol üstlendi.

Powell için Moskova'da “modern dönemin İngiliz T. E. Lawrence'sı” betimlemesi yapılıyor. İngiliz ajan Lawrence ise Birinci Cihan Harbi'nde Orta Doğu'daki Arapları ayaklandırıp, Osmanlı'dan koparan isim olarak biliniyor. GERGİNLEŞTİREN İSİM

Jonathan Powell’ın, Ukrayna’da savaş sonrası oluşacak yeni düzeni ABD etkisinden uzak tutarak Avrupa merkezli bir diplomatik yol haritası oluşturmayı hedeflediği belirtiliyor. Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın ekibi ise Powell’ın bu çabalarından rahatsızlık duyuyor. Trump yönetimi özellikle Powell’ın geçen yıl Çin’de başlattığı “ikinci kanal” diplomasi girişimlerini ve İngiltere ile Mauritius arasında tasarladığı Chagos Adaları Anlaşması’nı tepkiyle karşıladı.

HÜKÜMET KORUYOR

Öte yandan Powell’ın dünyanın her yerindeki diplomatik girişimleri ise Westminster’da şeffaflık tartışmalarını gündeme getirmiş durumda. Şubat ayında İngiliz parlamentosunun Ulusal Güvenlik Stratejisi Ortak Komitesi, Powell’ı ifade vermeye çağırdı. Ancak hükümet, bunun yerine yardımcı danışmanların katılacağını duyurdu. Hükümetin Powell’ı "özel danışman" statüsünde göstererek koruduğu da öne sürülüyor. 

[email protected]

Kaynak: Web Özel