Doğal gaz keşfinde Kaşif imzası: Milyar dolarlık mesele

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kamuoyuna bizzat açıkladığı yeni doğal gaz keşfinin yankıları sürüyor. Abdülhamid Han Sondaj Gemisi’nin Karadeniz’deki Göktepe-3 kuyusunda yaptığı çalışmalarda 75 milyar metreküplük yeni bir rezerv bulunduğunu duyuran Erdoğan, keşfin ekonomik değerinin 30 milyar dolar olduğunu da söylemişti.

Bu gibi durumlarda her ne kadar sondaj gemileri öne çıksa da aslında arka planda hedefe ulaşabilmek için son derece değerli alt sistemler de kullanılıyor. Bunlardan biri de Abdülhamid Han’ın yolculuğuna ilk andan itibaren eşlik eden Kaşif isimli insansız sualtı robotu.

Kaşif insansız sualtı robotu, Türk savunma sanayiinde çok değerli işlerle adını duyuran Armelsan’ın imzasını taşıyor. Bugüne kadar Mavi Vatan’ın değişik noktalarında kritik görevler üstlenen Kaşif’in yakın gelecekte dünyanın farklı coğrafyalarında da bayrak göstermesi bekleniyor.

[Kaşif insansız sualtı robotu, Türkiye'nin sondaj yolculuğunun en önemli unsurlarından biri.]

Armelsan Genel Müdürü Can Emre Bakım, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı keşfin kendileri adına da gurur kaynağı olduğunu söylüyor. “Çünkü biz de bu sürecin bir parçasıydık” diyen Bakım, Kaşif’in yolculuğunun 2020’de başladığını anımsatıyor.

Fatih Sondaj Gemisi’yle başlayan sürecin zaman içinde Kanuni ve Abdülhamid Han sondaj gemilerinde de devam ettiğini belirtiyor. Zaman içinde nasıl ki gemiler ve sondaj yerleri değiştiyse Kaşif’in de ilk seriden günümüze kendini sürekli güncellediğini anlatıyor.

Karadeniz’deki 30 milyar dolarlık müjde: Diğer keşiflerden çok daha farklı

Bulunan son rezervde Kaşif’in Abdülhamid Han Son Gemisi’nde önemli görevler üstlendiğinin altını çiziyor Can Emre Bakım. Son operasyonla gelmeden önce Kaşif ile ilgili genel bir çerçeve çiziyor.

Kaşif’i ‘arka plandaki gizli kahramanlardan biri’ olarak niteliyor Bakım. Söz konusu ürünün bir ‘sondaj robotu’ olduğuna değiniyor ve “Bu robot tıpkı sualtında çalışan bir işçi görevi görüyor. Sondaj gemisinden gelen talimatlar çerçevesinde suyun altında kesme, biçme, kuyu başında conta değiştirme, gerektiği anlarda temizleme işlerini yapıyor. Eğer aşağıda işler istenildiği gibi gitmezse kuyunun hızla yalıtılması gibi son derece kritik görevi de yine Kaşif üstleniyor” bilgisini paylaşıyor.

Bakım’a göre bir işçi nasıl ki elindeki aletlerle inşaatı iğne oyası işler gibi inşa ediyorsa Kaşif de 3 bin metre derinliğe kadar olan yerlerde benzer titizlikte işlere imza atabiliyor.

[Kaşif bugüne kadar yaklaşık 3 bin metre derinliğe kadar indi. Yeni versiyonların daha derine inmesi bekleniyor.]

Bu gibi görevlerde coğrafya değiştikçe isterler de aynı şekilde farklılaşıyor. Örneğin Karadeniz’de son derece yoğun gazlar var. Akdeniz’de ise tuz oranı hayli yüksek. Haliyle farklı bölgelerde saat gibi çalışacak bir ürün ortaya koymanız gerekiyor.

Tam da bu noktada ilginç bir hususa değiniyor Armelsan Genel Müdürü Can Emre Bakım… Kaşif’i kendileri geliştirdiği için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın taleplerine göre en uygun çözüm için hızla çözüm üretebildiklerini kaydediyor. Eğer ürün yurt dışından gelseydi böyle bir esneklik payının olmayacağına dikkat çekiyor.

İnsansız sualtı robotunda ‘terzi işi’ çözümler ürettiklerinden bahsediyor Bakım ve sözlerini şöyle tamamlıyor:

“2020’den itibaren Kaşif sürekli üzerine koyarak ilerleyen bir proje oldu. Şimdi Kaşif XL modelindeyiz. İlk serilerden farklı olarak motor sayısı daha yüksek. Hidrolik kabiliyeti daha gelişmiş.

Bugüne kadar yaklaşık 3 bin metre derinlikte çalıştık. Ancak bildiğiniz üzere Türkiye enerji alanında da son derece aktif bir yol izliyor. Sismik araştırmalar yapabilen Oruç Reis gemimiz Somali açıklarından önemli çalışmalar yaptı. Eğer gelecekte orada da sondaj için bir adım atılırsa biz de hazır olmak istiyoruz. Bu kapsamda yaklaşık 4 bin metre derine inebilen yeni bir Kaşif insansız sualtı robotu üretebilmek için kolları sıvadık.

Bu tür gelişmiş robotlar sadece doğal gaz ya da petrol sektöründe kullanılmıyor. Denizlerdeki rüzgar gülleri başta olmak üzere son derece farklı alanlarda boy gösteriyor. Dolayısıyla küresel anlamda pazar payı giderek artıyor. Biz de başta Azerbaycan ve Hazar bölgesi olmak üzere muhtemel ihracat opsiyonları için çalışıyoruz. Körfez ülkelerinin de yoğun bir ilgisi var. Yakın zamanda kamuoyuyla yeni bir ihracat haberi paylaşmayı hedefliyoruz.”

Türkiye’de tek dünyada örneği az: Mavi Vatan’a kritik kabiliyet

İlyas Umut Özacar