Duman dedektörü var mı diye bakıp çıkmışlar

İsmail Saymaz

Bolu Kartalkaya’daki Grand Kartal Oteli’nde çıkan yangında 78 insanın hayatını kaybetmesine ilişkin 32 şüpheliye dava açıldı.

Tutuklular arasında kimler yok ki.

Otel sahipleri…

Bolu Belediyesi Başkan Yardımcısı…

İl Özel İdaresi Genel Sekreteri ve yardımcısı…

Haydi, bunlar neyse!

Kahvaltı ustası, muhasebeci ve güvenlik görevlisi var.

Hatta Grand Kartal Oteli’ni 16 Aralık 2024’te denetleyip sekiz eksiklik tespit eden itfaiye eri İrfan Acar, ödüllendirilmesi gerekirken, üç ay cezaevine tutuldu. Acar, olası kastla öldürme, yaralama ve mala zararla suçlanıyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığı ise Acar’la aynı gün Grand Kartal’a denetime gidip odalarda çamaşır torbası var mı diye bakmakla yetinen Başkontrolör B.B. ve stajyer kontrolör A.E. de dahil dokuz yetkili için soruşturma izni vermedi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Bolu Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderdiği, soruşturma izni verilmemesi yönündeki karara göre B.B. ve A.E., 16 Aralık 2024’te Grand Kartal Oteli’ne denetime geldi.

Şu tespitler yapıldı:

-İlk yardım personeli ve ilk yardım dolabı var.

-Yatak odalarında duman dedektörü, kasa, valizlik, çamaşır torbası ve fiyat listesi var.

-Sigortasız işçi yok.

-Temizlik ve bakım yeterli.

-Belirtilen kapasitesi ile uygulamadaki kapasite arasında farklılıklar var.

Rapor yangından bir gün sonra, 22 Ocak 2025’te yazıldı.

Bir gün sonra da otelin ruhsatı iptal edildi.

Halbuki aynı gün Bolu Belediyesi itfaiye eri İrfan Acar, yaptığı denetimde sekiz noksanlık tespit edildi.

Tahliye çıkışlarının, ışık yönlendirme levhalarının, acil aydınlatmanın, elektrik tesisatının, ısı kaynaklarının, söndürme gereçlerinin, algılama sistemleri ve yangın alarmının, paratonerin ve duman kontrolünün yetersiz olduğu belirlendi.

Algılama sistemleri ve yangın alarmı için şu tespit yapıldı:

“Algılama sistemi mevcut fakat faal değil.”

Tahliye çıkışları için şöyle yazıldı:

“2. acil çıkış ve mesafeler yetersiz.”

Rapordaki kanaat:

“Havuz ve spa bölgesine ve restoran odasına 2. acil çıkış kapısı, yangın kapılarının uygun olmadığı.”

Belediye yangın güvenliği uygunluk raporu vermedi. Eksikliklerin giderilmesi için 15 gün süre tanıdı.

Grand Kartal dilekçeyi geri çekerek, bitişiğindeki ‘White Fox’ adlı kafenin yangın güvenliğine uygunluk denetimi için 24 Aralık 2024’te belediyeye başvurdu.

Acar, ikinci denetimden ötürü yargılanıyor.

Görüyorsunuz.

Dedektörün yetersiz olduğunu tespit eden Acar, yargılanırken; “Dedektör var” diye rapor yazan B.B. ve A.E., korunuyor.

Bakanlık, yangın güvenliği denetiminin uzmanlık gerektirdiğini savunarak, “İtfaiye tarafından belirtilen yetersizliklerin/eksikliklerin bu alanda eğitimi ve yetkinliği olmayan kişiler tarafından fark edilemeyeceği”ni ifade ediyor.

Yani, “Bizim kontrolörlerimizin yangın hakkında bir yetkinliği yoktur” diyor.

Özrü kabahatinden beter bir savunma!

Eğer öyleyse, niçin dedektörden söz ediyorlar?

Bakanlık “Dedektör var mı yok mu diye bakmışlar” şeklinde yanıt veriyor.

Bakanlığın yanıtı şöyle:

“Duman dedektörünün sadece mevcudiyetine bakıldığı, çalışıp çalışmadığına yönelik tespitin ancak planlanmış bir yangın tatbikatı ve müşterilerin önceden bilgilendirilmesiyle yapılabileceği, aksi şekilde paniğe yol açarak, yaralanmalara, can kaybına yol açabileceği…”

Bakanlık dokuz yetkili için soruşturma izni vermedi.

Kararda, bakanlığın yangın güvenliği yönünden denetim görevi, yetkisi ve sorumluluğunun olmadığı, yalnızca tesislerin nitelikleriyle ilgili denetim yaptıkları ifade edildi.

Karardan:

“Başkontrolörlerin denetimleri özensiz ve yetersiz yaptıkları, eksiklikleri tespit edemedikleri yönünde bir tespit yapılmadığı gibi bu yönde bir emareye de rastlanmadığı, aksine mevzuata uygun şekilde gerçekleştirdikleri, elim yangın olayına ilişkin herhangi bir sorumluluklarının olmadığı…”

Bakanlık topu İl Özel İdaresi’ne atıyor.

İş yeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye yetkili makamın belediye sınırları içinde belediye, dışında ise İl Özel İdaresi olduğunu savunuyor.

Tesislerde ruhsat verilmeden önce yangına karşı önlemlerin alındığına dair itfaiye raporu istendiğini, ruhsattan sonra denetim yükümlülüğünün İl Özel İdaresi’ne ait olduğunu iddia ediyor.

Bolu Cumhuriyet Başsavcılığı, soruşturma izni verilmemesine ilişkin karara Danıştay 2. Daire Başkanlığı’nda itiraz etti.

İtirazda, bakanlık kontrolörlerinin geçmişte Bolu’daki başkaca otellerde yangın güvenliğine ilişkin denetim yaptıklarını gösteren bilgi ve bulgulara yer verildi.

Köroğlu Otel’de 2014’te denetim yapan kontrolörler “yangın çıkış merdivenlerine ulaşımın pencerelerden sağlandığını, pencerelerin sineklik telle kaplı olduğunu, yangın merdiveni kovasının elektrik şebekesinden ayrı aydınlatmasının bulunmadığını ve yangın çıkış merdivenlerinde eşyaların istiflendiğini” saptayıp belediyeye bilgi verdi.

Lagoon Palace Kartalkaya’da 2020 yılında çatı katındaki yatak odasından geçilerek yangın merdivenlerine ulaşılabildiğini, koridordan yangın merdivenine ulaşım imkanı bulunmadığını tespit etti.

2021’de Elifim Resort Hotel’deki denetimde yangın merdiveni sahanlığına acil durumda tahliyeyi engelleyecek eşyalar konduğunu saptadı.

Bu üç tespitten sonra belediyeye bilgi verildi.

İtiraz yazısında bu örnekler sıralanarak, şöyle devam ediliyor:

“Adı geçen tesislerde yangın yönünden eksikliklerin tespit edildiğinin anlaşıldığı, Grand Kartal Otel açısından bu yönde herhangi bir tespitin yapılmadığı…”

Bolu Cumhuriyet Başsavcılığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından, Turizm Tesislerinin Niteliklerine İlişkin Yönetmelik kapsamında otellerin sınıflandırılmasında puanlama esasına ilişkin ‘Değerlendirme Formu hazırlandığını kaydediyor.

Bu formda ‘Yangın Önlemleri’ başlığı altında hangi maddelerin değerlendirildiği ve kaç puan verildiği yazıyor.

Form şu şekilde:

1-Yangın uyarı sistemi:

-Isıya ve dumana duyarlı merkezi kontrol panelli otomatik alarm sistemi (5 puan)
-Yalnız ısıya veya dumana duyarlı merkezi kontrol panelli otomatik alarm sistemi (3)
-Isıya veya dumana duyarlı otomatik veya standart alarm sistemi (2)
2-Uygun yerlerde yangın anında çıkış yollarını gösterir elektrik şebekesinden ayrı ışıklı işaretler (3)

3-Yangın merdiveni kovasının elektrik şebekesinden ayrı aydınlatılması (3)

4-Kat ve koridorlarda yangın tecrit sistemi (3)

5-Yangın anında tahliyeyi kolaylaştırmak amacıyla, odalarda yangın merdiveninin yerini gösteren kat planının bulundurulması (1)

6-Yangın konusunda personelin eğitimi, yangın esnasında haber verilecek kuruluşların irtibat bilgilerinin ilgili kişilerde bulundurulması, yangın anında görev dağılımı ve acil durum planı (2)

7-Yangın çıkış kapılarında içeriden anahtar yardımı olmadan dışarıya açılabilmeyi sağlayan kapı kilit sistemi:

-Barlı kilit sistemi (4)
-Diğerleri (2)
8-Yangın söndürücüler:
-Merkezi kontrol sistemli otomatik söndürme sistemi (4)

-Yangın vana ve hortumu (2)

-Kimyevi söndürücüler (1)
Kültür ve Turizm Bakanlığı ise yaptığı savunmada, formların tesislerin yükümlülüklerini değil, kalite ve hizmet standartlarını değerlendirdiğini savunuyor.

Savunmadan:

“Bu hususların tesisin sınıflandırılması sürecinde mevcudiyetine bakılarak puanlanmasından, tesislerde yangın denetimi yapıldığı sonucunun çıkarılamayacağı…”

Değerlendirme Formu’nda verilen puanlar ile yangın güvenliği için olması gereken durumun değil, mevcut durumun değerlendirildiği kaydediliyor.

Formda, tesisin yangın önlemlerini alıp almadığının denetlenmediği, önlemlerin alınmış olmasının yalnızca tesisin puanını arttırdığı vurgulanıyor.