Eğitim haberciliği nedir, ne değildir?

“Eğitim haberciliği eğitim kurumlarının açıklamalarını ve ajanslardan gelen haberleri hiç dokunmadan yayımlamak ve kendisine verilmiş hazır soruları kullanarak yetkililerle röportaj yapmak değildir.”

“Eğer bir eğitim habercisi çalıştığı kurumdan özel haber yapması için gerekli desteği ve motivasyonu sağlayamazsa bu muhabir rutin haber kıskacından kurtulamayacaktır.”

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakkı Kahveci ile eğitim haberciğini konuştuk.

Eğitim haberciliği nedir, ne değildir?

Eğitim haberciliği en genel tanımıyla eğitimle ilgili gelişmeleri izlerkitlenin anlayabileceği bir şekilde haberleştiren ve izlerkitleyi çok yönlü olarak bilgilendirerek yorum yapmaya yönlendiren bir habercilik türüdür. Bu habercilik türünün en özgün özelliklerinden biri haber kaynaklarının çok zengin olmasıdır. Tüm yerleşim birimlerinde eğitim kurumlarının olması, nüfusun önemli bir kısmının örgün eğitime devam etmesi, örgün eğitime devam etmeyenlerin ise bir şekilde eğitim kurumlarında olan bitenle ilişkili olması ve eğitim süreçlerinin dinamik yönü bu zenginliği oluşturan etkenlerdendir. Bu kadar zengin haber kaynaklarının olduğu bir ortamda eğitime dair gelişmeler arasında toplumu ilgilendiren sıra dışı olayları, politika değişikliklerini, sorunları ve iyi örnekleri haberleştirmek eğitim haberciliğinin alanına girmektedir. Bununla birlikte eğitimle ilgili çeşitli özel haberler ve güncel konularda uzmanlarla yapılan röportajlarla okuyucunun eğitimle ilgili bilgisini ve yorum gücünü derinleştiren içerikler hazırlamak da eğitim haberciliğinin bir diğer boyutunu oluşturmaktadır. Ayrıca eğitimle ilgili konularda sesini duyuramayanların sesi olmak, hak arayışlarına kapı aralamak, yaşanan sorunların çözümünde ilgili kurumları çözüme zorlamak ve daha iyi bir eğitim için kamuoyu oluşturmak gibi sorumluluklar yüklenen özel bir habercilik türüdür.

Bu açıklamalar aslında eğitim haberciliğinin ne olmadığına dair güçlü ipuçları vermektedir. Yine de eğitim haberciliğinin ne olmadığını açıklamakta fayda var. Eğitim haberciliği eğitim kurumlarının açıklamalarını ve ajanslardan gelen haberleri hiç dokunmadan yayımlamak ve kendisine verilmiş hazır soruları kullanarak yetkililerle röportaj yapmak değildir. Öğrencilerin, öğretmenlerin, velilerin sorunlarını ve yapılan yanlış uygulamaları görmezden gelmek, mesleğini kişisel çıkarlarının gerisinde tutmak, internet yayımcılığında tık almak için yanıltıcı haber yapmak da değildir.

Eğitim haberleri kimlere hitap etmektedir?

Eğitim haberleri öğrencilere, eğitimcilere ve velilere hitap eden bir haber türü olmakla beraber toplumun eğitimle doğrudan ilişkili olmayan diğer kesimlerini, politikacıları ve bürokratları da ilgilendirmektedir. Atatürk’ün dikkat çektiği üzere sağlam temellere dayalı bir eğitim milletin geleceğinin güvencesidir. Toplumun tamamının güvenle, huzurla, adaletle ve müreffeh bir şekilde yaşayabilmesinin yolu eğitim yoluyla bilgiye ulaşmak ve bilinçlenmekten geçmektedir. Bu nedenle eğitim haberlerinin toplumun tamamına hitap ettiğini söylemek mümkündür.

Eğitim haberciliğinin dünyada ve Türkiye’deki durumu nedir?

Ne yazık ki eğitim haberlerinin çok geniş kitlelere hitap eden bir yönü olmasına rağmen gerek Türkiye’de gerekse diğer ülkelerde eğitim haberciliğine verilen önem yeterli değildir. Sektördeki eksiklik akademik çalışmalarda da kendini göstermektedir. ABD ve Avustralya’da akademik çalışmalar daha ciddi ve zengin olarak yürütülse de Türkiye’nin de içinde bulunduğu Avrupa ve Asya’da bu tür çalışmalar çok sınırlıdır. Bu durum alanında yetkin habercilerin yetişmesinde ve yüksek motivasyonla haber üretilmesinde yetersiz kalınmasına yol açmaktadır. Eğitimle ilgili konuların medya üzerinden yeterince dile getirilememesi, toplumun eğitimle ilgili bilgilenmesinde ve daha iyi bir eğitim için kamuoyu oluşmasında da yetersizliği beraberinde getirmektedir.

Eğitim habercisinin hangi özelliklere sahip olması gerekir?

Eğitim habercilerinin diğer habercilik branşlarındaki meslektaşları gibi haberciliğin kendine özgü bilgi ve becerileri edinmiş olması, haber arayışı için meraklı ve girişken olması mesleğin başarılı şekilde yürütülmesi için önceliklidir. Bununla birlikte bir eğitim habercisinin eğitimin felsefi, sosyal ve tarihi boyutlarına temel düzeyde hakim olması gerekmektedir. Böylece eğitim alanında söylenen sözlerin, gerçekleştirilmek istenen politikaların arka planındaki amaçları daha iyi fark edebilir. Ayrıca eğitimle ilgili mevzuatın da bilinmesi haber üretiminin sağlam ve doğru temeller üzerinde inşa edilmesine yardımcı olacaktır. Bu beceri ve bilgilerin edinilmesinin yanında eğitim habercisinin toplumsal sorumluluk bilinciyle çalışması, ülkenin gelişiminin, insanca ve özgür bir şekilde yaşamanın ancak nitelikli eğitimle mümkün olacağının farkındalığına erişmesi de önemlidir. Ayrıca diğer haber türlerinde olduğu gibi eğitim haberciliği alanında çalışan bir muhabirin etik ilkelere uyma sorumluluğunu benimsemesi gerekmektedir.

Eğitim haberciliği bir toplum için neden önemlidir?

Az önce de bahsettiğimiz gibi eğitim bir toplumun karşılaştığı sorunları çözebilecek, toplumun güvenle, huzurla ve mutlu bir şekilde yaşamasını sağlayacak, ülkenin her yönden gelişmesini sağlayabilecek yegane araçtır. Ancak eğitim, merkezi olarak ve nesnel bir şekilde belirlenmiş bir eğitim programının öğrencilere aktarılmasından ibaret bir süreç olarak görülmemelidir. Öğrenci-öğretmen ilişkisinin arka planında sosyal, kültürel ve ekonomik dinamiklerin etkili olduğu; aynı zamanda ideolojik mücadelelerin yapıldığı bir alan olan eğitimde gerek okullarda gerekse bakanlık düzeyinde hem iyi hem de kötü kabul edilebilecek birçok olay yaşanmakta, politikalar geliştirilmektedir. Eğitim habercisi iyi örnekleri öne çıkarıp toplumu bilgilendirdiğinde bu örneklerin artmasını sağlayabilir. Aynı şekilde kötü ve yanlış uygulamaları da eleştirel bir şekilde dile getirdiğinde oluşturduğu kamuoyu ile yanlış uygulamaların önüne geçebilecek bir potansiyele sahiptir.

Bunun yanında eğitim haberciliğinin toplum için önemi eğitime ilişkin iletişim sürecinin bileşenleri arasında bir köprü olmasındadır. Eğitim haberciliği öğrenciyi, veliyi, okulu, öğretmenleri, eğitim idarecilerini, eğitim politikasını belirleyen aktörleri ve bu bireylerin bağlı oldukları kurumları da içeren ve bunların arasındaki iletişimi güçlendirmeyi hedefleyen bir misyona sahiptir. Eğitim haberciliği böyle görüldüğünde toplum için faydalı bir iletişim süreci oluşur ve eğitimin iyi yönde gelişmesi için somut katkılar üretilebilir.

Eğitim haberleri eğitimi dönüştürebilir mi?

Eğitim habercilerinin sahip oldukları potansiyel güç eğer haber kuruluşları ve eğitim camiası tarafından desteklenirse eğitimin iyi yönde dönüşmesinde itici bir güç ortaya çıkabilir. Eğitim haberleri sadece günlük olayları değil, politika analizlerini, eğitim programı ile ilgili yorumları, dünyadaki bilimsel gelişmeleri de içeren zengin bir haber yelpazesine sahiptir. Daha fazla sayıda ve nitelikli eğitim habercisinin yetişmesi sağlanır ve üretilen haberler medya kuruluşlarınca öne çıkarılırsa eğitimin dönüşümü ve dolayısıyla toplumun dönüşümünde öncü olunabilir. Bu elbette uzun soluklu bir süreçtir. Medya kuruluşları sadece maddi kazanç bağlamında bakmayıp toplumsal bir sorumluluk yüklenerek eğitim haberlerine gereken önemi verdiğinde toplumun ilgisi de zamanla bu konulara daha fazla kayabilecektir. Böylece eğitimin daha iyi bir yönde dönüşümünde eğitim haberlerinin etkileri gözle görülür hale gelebilir.

Burada bahsedilen dönüşümün sağlanabilmesi için eğitim haberciliği alanında üretilen içeriklerin nitelik açısından güçlenmesi gerekmektedir. Bunun yolu da eğitimle ilgili daha derinlikli ve araştırmacı özel haberlere imza atabilmeyi sağlamaktır. Sektördeki eğitim habercilerine göre bunu başarmanın yolu öncelikle muhabirlerin yalnızca eğitim konusuna odaklı olarak çalışabilecekleri bir çalışma ortamına sahip olmalarıdır. Eğer bir eğitim habercisi çalıştığı kurumdan özel haber yapması için gerekli desteği ve motivasyonu sağlayamazsa bu muhabir rutin haber kıskacından kurtulamayacaktır.

Sevgili hocam değerli bilgileriniz için size teşekkür ediyorum. Türkiye Hepimizin, Eğitim Hepimizin...