Ekonomide kırılgan denge, piyasanın mayıs anatomisi

Mayıs ayı biterken ekonomiden yansıyan son veriler ortaya çıktı. Enflasyonda yavaşlama ve döviz rezervlerinde göreceli artış olsa da, sanayi sektöründeki karlılık düşüşü ve kredi erişimindeki zorluklar endişe veriyor. Dünyaca ünlü Amerikan yatırım bankası JP Morgan ise Türkiye için yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 30.2 olarak güncelerken; Dolar/TL tahminini 45.5 olarak duyurdu. ABD'li yatırım bankası, politika faiz beklentisini ise yüzde 38 olarak sabit tuttu. Öte yandan mayıs ayının son haftasında Merkez Bankası'nın brüt döviz rezervleri 153.1 milyar dolara, swap hariç net rezervler 28.4 milyar dolara, net uluslararası rezervler ise 49.6 milyar dolara yükseldi. Bu üç kalemdeki artış, 2024 sonuna kıyasla yaklaşık 24 milyar dolarlık bir rezerv büyümesine işaret etti. Özellikle brüt döviz rezervlerinin 153.1 milyar dolara ulaşması, Merkez Bankası tarihindeki güçlü seviyelerden biri olarak yorumlandı.  

İmalat sektöründe faaliyet gösteren firmaların durumunu yansıtan Reel Kesim Güven Endeksi, yüzde 2.2 düşerek 98.6’ya geriledi. Bu düşüş, sanayi kesiminin gelecekle ilgili endişelerinin arttığını gösteriyor.  SICAK PARA GİRİŞİ 

Analistler, son veriler üzerinden politika faizinin yüksekliği nedeniyle artan portföy girişlerine de dikkat çekiyorlar. Yabancı yatırımcıların yüksek faizden getiri elde etmek için Türk varlıklarına yöneldiğini, bu durumun döviz girişini artırdığı belirtiliyor. Uzmanlar ise sıcak para girişlerine dayanan büyümelerin geçici olabileceğini, kazanımların kalıcı hale gelebilmesi için yapısal adımların atılması ve dış kaynağa bağımlılığın azaltılması gerektiğinin altını çizmeye devam ediyorlar.  

6.5 MİLYAR DOLAR AÇIK

Mayıs ayı biterken, Dolar/TL kuru 38.70-39.10 bandında, Euro/TL kuru 41.60 seviyelerinde dalgalanıyor. İhracat ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3.2 artarak 22.4 milyar dolara ulaşırken, ithalat yüzde 1.7 azalarak 28.9 milyar dolar seviyesine geriledi. Mayıs biterken, dış ticaret açığının 6.5 milyar dolarla sınırlı bir artış göstermesi de dikkat çeken ayrıntılardan. Türkiye'nin en çok ihracat yapılan ülkeler Almanya, Irak ve ABD olarak sıralanırken, ihracatta en hızlı artış savunma sanayi, otomotiv yan sanayi ve kimya sektörlerinde görüldü.

STABİLİTE YOK!

TÜİK’in açıkladığı Ekonomik Güven Endeksi, Mayıs ayında çok az da olsa (yüzde 0.05) artarak 96.7’ye yükseldi. Bu endeks, hem tüketicilerin hem de üretici ve yatırımcıların ekonomiye ne kadar güvendiğini ölçüyor. 100’ün altındaki değerler, genel olarak ekonomiye güvenin düşük olduğunu gösteriyor. Yani bu artış, çok sınırlı bir iyileşme anlamına geliyor. 

BORSA'DA YÜKSELİŞ EĞRİSİ

Borsa İstanbul BIST-100 endeksi, Mayıs ayında yüzde 5.2 değer kazanarak 11.400 puanı test etti. Bu ciddi bir yükseliş. Özellikle bankaların hisseleri, yani bankacılık endeksi yüzde 7,8 artarak borsanın lokomotifi oldu. En dikkat çekici gelişme ise, yabancı yatırımcıların Türkiye’ye ilgisinin artması oldu. Sadece bir haftada, 420 milyon dolarlık yabancı para, Türk borsasına girdi. Dünyaca ünlü Amerikan yatırım bankası JP Morgan ise Türkiye borsası için "nötr" yani "ne al ne sat, izle" tavsiyesini koruyor. Bu, yatırımcıların dikkatli olması gerektiği anlamına geliyor.

Tüketici Güven Endeksi, Mayıs ayında yüzde 1.1 artarak 84,8’e çıktı. Bu artış, olumlu kabul edilse de analistler endeksin hali hazırda 100’ün altında olduğunun altını çiziyor.  YAPISAL REFORM GEREK

Pazarlama ve İşletme Uzmanı Volkan Soykan son tabloyu yorumlarken, "Mayıs 2025 itibarıyla Türkiye ekonomisi, kısa vadede fiyat istikrarını sağlama yönünde sınırlı ama önemli adımlar atmış görünüyor. Ancak sanayi sektöründeki düşük kârlılık, finansmana erişimde yaşanan sıkıntılar ve reel sektörün borçlanma koşulları, sürdürülebilir büyüme açısından ciddi bir risk teşkil ediyor. Orta vadeli iyileşme için yatırım ortamının şeffaflaştırılması, kredi mekanizmalarının daha işlevsel hale getirilmesi ve yapısal reformlara hız verilmesi gerekiyor. Aksi takdirde kısa vadeli rezerv artışları ve geçici enflasyon düşüşleri, kalıcı bir refah yaratmaz" diye konuştu. 

[email protected] 

Kaynak: Reuters