FUNDA KARAYEL Dünyanın farklı yerlerinden ilham alınmış susuzlukla mücadele rehberi

Bayram için sayılı günler kala Bodrum'da tuhaf bir tedirginlik hakim o da susuzluk. Bazılarımız evde ellerimizi üç saniyede yıkamaya çalışırken, bazıları ise hala bahçesindeki çiçeklere SPA uygulaması yapmaya devam ediyor. Bunları neden söylüyorum. Los Angeles'ta 2022 yılında yürürlüğe giren su tasarrufu önlemleriyle halk, haftada sadece iki kez ve sekiz dakika süreyle bahçe sulayabiliyor. Evet, sadece sekiz dakika. Kim Kardashian gibi bazı isimler, bu kuralları defalarca ihlal ederek para cezalarıyla karşılaşmıştı. Ancak ceza dedikleri şey, bir çanta parası olunca, caydırıcılığı da bir o kadar 'hafif' oluyor. Komşularından biri durumu şöyle özetlemişti: "Herkese su tasarruf çağrısı yapıldı ama ünlüler cezaları ödeyebildikleri için su israf etmeye devam etti."

LÜKS SİTELER
Benzer olay Türkbükü'ndeki meşhur bir sitede de yaşanmış. Türkiye'de özellikle yazlık bölgelerde yaşanan su kesintileri, tankerle su taşıma halleri ve "Kuyu suyu var mı?" muhabbetleri arasında, bazı villaların hâlâ aralıksız şelale akıtıyor olması kamuoyunun dikkatinden kaçmıyor. Damlaya damlaya gölet yapanlar mı dersiniz, sonsuzluk havuzunu gece aydınlatmasıyla büyüleyenler mi? Suya ulaşmak artık bir ayrıcalık göstergesi haline mi geldi belediyeler, 'herkes için su hakkı' ilkesini hayata geçirebilmek adına yazlık sitelerde, ultra lüks villa bölgelerinde düzenli kontroller yapıyor mu? O yüzden bir çağrı yapmak gerekiyor: Belediyeler, valilikler, su idareleri… Lütfen denetleyin. Kim ne kadar su kullanıyor, ne kadarı israf, ne kadarı ihtiyaç, ortaya koyun. Ve sadece sıradan vatandaşı değil, her kesimi kapsayacak şekilde. Unutmayalım, su krizi "ünlü tanımaz". Ama biz göz yumarsak, bir gün hep birlikte susuz kalırız. Bu yaz su kesintisi sorununu yaşamamak için ne yapacağız? Su bitiyor, ama hayat bitmemeli. Aşağıda, hem bireysel hem toplumsal düzeyde uygulanabilecek, dünyanın farklı yerlerinden ilham alınmış 'susuzlukla mücadele rehberi'ni sunuyorum.

ABD (LOS ANGELES) "SUNİ ÇİM DEVRİMİ"
Sahipleri tarafından itiraz edilse de, gerçek çimler yerini geri dönüştürülmüş suni çimlere bırakıyor. Şehrin belediyesi çimlerini kaldıranlara teşvik bile veriyor. Ayrıca gri su sistemleriyle duş ve lavabolardan gelen su, bahçe sulamada kullanılıyor. Bodrum'a öneri: Site yönetimleri ve oteller, 'yeşil görünüm' uğruna her gün saatlerce sulama yapacağına, kurak iklim bitkileri ve suni çim tercih etmeli.

GÜNEY AFRİKA (CAPE TOWN) "DAY ZERO" POLİTİKASI
2018'de dünyanın ilk büyük 'Susuzluk Günü'ne (Day Zero) birkaç gün kala, Cape Town halkı radikal bir şekilde günde sadece 50 litre su kullanmaya zorlandı. Kentte her eve su sayaçları takıldı. Musluktan akan suya kota getirildi. Bodrum'a öneri: Şebeke suyuna limitli kullanım uygulaması getirilebilir. Suyu israf eden değil, tasarruf edeni ödüllendiren modeller geliştirilmeli.

İSPANYA (BARSELONA) "GRİ SU" DÖNÜŞÜM TESİSLERİ
Barselona'da lavabolardan ve duşlardan gelen atık su, özel tesislerde arıtılıp tekrar kullanılabiliyor. Bu gri sular, parkların sulanmasında ya da endüstriyel kullanımda değerlendirilerek ciddi tasarruf sağlanıyor. Bodrum'a öneri: Lüks oteller, beach'ler ve villalar gri su dönüşüm sistemlerine geçmeli. 'Ekolüks' kavramı turizmde yeni trend olabilir.

AVUSTRALYA YAĞMUR SUYU DEPOLAMA
Yeni yapılan evlerin çatılarına yağmur suyu toplama sistemleri kurulması zorunlu. Bu sular tuvaletlerde, çamaşır makinelerinde kullanılıyor. Bodrum'a öneri: Yağmur nadir yağıyor olabilir ama "yandığında değil, yağarken biriktir" mottosu unutulmamalı. Belediyeler bu sistemleri teşvik etmeli.

BİREYLER NE YAPABİLİR?
Duş sürenizi 4 dakikaya indirin. (Dijital platformlarda 4 dakikalık "duş şarkıları" listesi yapabilirsiniz!)
Bulaşık ve çamaşır makinelerini tam dolu çalıştırın.
Araba yıkamayı azaltın, hortum yerine kova kullanın.
Evdeki muslukları kontrol edin, damlatan musluk yılda 5 ton su harcar.
"Lüks" demek artık dev havuzlar değil, tasarruflu tasarımlar demek.