İnsanlık tarihinin kara lekesi: Çerkes Sürgünü... 160 yıl oldu ama acısı hala taze!

21 Mayıs 1864'te sürgün kararı sonrası, Çerkesler Osmanlı İmparatorluğu’na gönderildi. Tahminlere göre, yaklaşık 1.5 milyon Çerkes vatanını terk etmek zorunda kaldı. 400 binden fazla kişi açlık, hastalık ve zorlu yolculuk şartları nedeniyle yaşamını yitirdi. Rusların göçe zorladığı Çerkeslerin, gemilerde yaşadıkları büyük trajedinin acılarını daha da artırdı. Yaşanan Çerkes Sürgünü, Kocaeli Kafkas Kültür Derneği tarafından her sene olduğu gibi bu sene de anılacak.

Kocaeli Kafkas Kültür Derneği’nin düzenlediği bu yılki etkinlikler 21 Mayıs 2025 Çarşamba günü saat 13.00’te Fevziye Camii bahçesindeki Sürgün Anıtı önünde başlayacak. Burada Kur’an-ı Kerim tilaveti okunacak ve anıta karanfil bırakılacak.

BABALI’DA NART ATEŞİ YANACAK

Otobüsler saat 14.00’te sahil otoparkından hareket edecek. İlk durak olan Karaağaç Mezarlığı’nda saat 16.00’da Kur’an-ı Kerim tilaveti okunacak ve dualar edilecek. Daha sonra saat 18.00’de Babalı sahilinde bulunan Sürgün Anıtı ziyaret edilecek. Denize çelenk bırakma ve Nart Ateşi yakma etkinlikleri burada gerçekleştirilecek. Etkinlikler saat 21.00’de tahsis edilen araçlarla geri dönüşle sona erecek. Etkinliklere katılmak isteyenlerin otobüs organizasyonu için isim yazdırmaları gerekiyor. Bu anlamlı etkinlikler, Çerkes sürgününde yaşanan acıları hatırlatmak ve tarihe bir kez daha dikkat çekmek için düzenleniyor.

BAŞKAN İBRAHİM UYGUN’DAN DAVET

Kocaeli Kafkas Kültür Derneği Başkanı İbrahim Uygun, 21 Mayıs Büyük Çerkes Sürgünü anma etkinliklerine ilişkin bir çağrıda bulunarak, tüm hemşerileri etkinliklere katılmaya davet etti. Uygun, “Özellikle hemşerilerimizi Fevziye Camii bahçesindeki Sürgün Anıtı başına ve ardından Kocaeli Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde düzenlenen Kefken, Karaağaç ve Babalı’daki anma etkinliklerine bekliyoruz,” ifadelerini kullandı. Uygun, anma programlarının Çerkes halkının tarihindeki bu acı günün unutulmaması ve gelecek nesillere aktarılması açısından büyük önem taşıdığını belirtti.

ÇERKESLER ANADOLU'DA NEREYE YERLEŞTİRİLDİ?

Osmanlı Devleti, gelen Çerkes nüfusunu Balkanlar, Anadolu ve Ortadoğu’ya yerleştirdi. Türkiye'nin Karadeniz, Marmara ve İç Anadolu bölgelerinde bugün hâlâ yoğun Çerkes nüfusları yaşamaktadır. Yeni yerleşim yerlerinde kendi kültürel kimliklerini korumaya çalışan Çerkesler, hem Osmanlı hem de Cumhuriyet döneminde çeşitli zorluklarla karşılaştı.

GELENEKLERİNİ YAŞATMAYI SÜRDÜRÜYORLAR

Çerkesler, gittikleri her coğrafyada hem kendi kimliklerini koruma hem de entegre olma mücadelesi verdiler. Türkiye, Ürdün, Suriye gibi ülkelerde kurdukları köylerde geleneklerini yaşatmayı başardılar.

Bugün Türkiye’de Kayseri-Uzunyayla, Sakarya-Hendek, Düzce gibi yerleşimler bu halkın köklü izlerini taşımaktadır.

ÇERKESLER KİMLİKLERİNİ KORUMAYA ÇALIŞIYOR

Sürgün yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda kültürel bir kırılmaydı. Dillerini, müziklerini, kıyafetlerini, yemek kültürlerini yeni kuşaklara aktarmakta güçlük çeken Çerkesler için asimilasyon önemli bir tehdit oldu. Bu nedenle diasporada yaşayan birçok Çerkes, dil kursları, kültür dernekleri ve folklor toplulukları aracılığıyla kimliklerini yaşatmaya çalışmaktadır.