Japon arkeoloğa veda... 7 medeniyet peşinde bir ömür

Türkiye ve Japonya arasındaki dostluğun arkeoloji alanındaki önemli temsilcilerinden olan Japon arkeolog Sachihiro Omura, Türkiye’ye ilk kez 1972’de öğrenci olarak geldi. Omura hayatının büyük bölümünü kazılarla Anadolu’nun kadim tarihini ortaya çıkarmaya adadı.
Özellikle Hitit dönemine meraklı olan Omura, 1973-1976’da Elazığ’da görev yaptı, 1985’te geldiği Kırşehir’in Kaman ilçesinde, 7 medeniyetin kalıntılarının ortaya çıkarılmasına katkı sağladı. Yaşamı boyunca arkeoloji ve kültürel diplomasiye katkı sunan Omura’nın başkanı olduğu Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü (JIAA) 1998’de kuruldu. Çağırkan Köyü’nde kurulan enstitü, bölgedeki arkeolojik araştırmaların merkezi haline geldi. Kaman-Kalehöyük Arkeoloji Müzesi ve Japon Bahçesi Projesi ise Türkiye ve Japonya arasındaki kültürel işbirliğinin simgelerinden oldu.

DEVLET NİŞANI

Japonya ve Türkiye arasında karşılıklı saygı ve işbirliğinin gelişmesine de yardımcı olan Omura, olağanüstü katkılarından dolayı 2008’de Türkiye’de Devlet Üstün Hizmet Madalyası’na ve Japonya’nın Yükselen Güneş Nişanı’na layık görüldü. Bu yıl ocak ayında Dr. Omura’nın doğum günü dolayısıyla yayınlanan kitapta Japon arkeoloğun Orta Anadolu arkeolojisine yaptığı katkılar ile bilimsel çalışmalar detaylı şekilde ele alındı. Dr. Sachihiro Omura, hastalığı nedeniyle uzun süredir tedavi görüyordu. Evinde dün sabah saatlerinde rahatsızlanan Dr. Sachihiro Omura, kaldırıldığı Kaman Devlet Hastanesi’nde müdahaleye rağmen kurtarılamadı.

ROMA, FRİGYA

Dr. Sachihiro Omura, eşi ve Yassıhöyük Kazı Başkanı Dr. Masako Omura ile enstitü konutunda yaşıyordu. Kırşehir’in Kaman ilçesindeki kazılarda Osmanlı, Selçuklu, Bizans, Roma, Frigya, Hitit ve Asur uygarlıklarına ait çok sayıda tarihi eser çıkarılmıştı.

BURADA DÜNYANIN TARİHİ VAR

Omura, 2015’te yaptığı bir açıklamada daha önce İtalyanlar ve Amerikalıların bir süre çalıştığı Kalehöyük bölgesinde 1985’te yüzey araştırması yaparak kazılara başladıklarını anlatarak, bölgede yaklaşık 5 bin 500 yıllık kültür varlığı olduğunu dile getirmişti. “Burada dünyanın tarihi var. Hitit, dünyanın tarihidir. Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı dünyanın tarihidir, dünyayı çok etkilemişler. O medeniyetlerin kalıntılarında dünya tarihi var. Burada, kazdıktan sonra ortaya çıkan malzemelerin üzerinde çalışmak, dünya tarihini okumak demektir. Dünya tarihi, bir anlamda burada ortaya çıkarılacak. Bana göre Anadolu o kadar önemli. Mesela Mısır’da da ben kazı yapmıştım fakat oranın tek kültürü var, Anadolu ve Yunanistan gibi değil. İtalya, o kadar değil. Roma İmparatorluğu var ama ondan öncesi yok. Oysa, Anadolu’da Hitit’ten önce de var. Kat kat kültür var.”

PRENS ÖNERDİ ÖZAL GETİRDİ

Dr. Sachihiro Omura, Japon Prensi Mikasa’nın önerisi ve dönemin Başbakanı Turgut Özal’ın girişimleriyle Türkiye’ye gelmişti. Japon arkeolog, verdiği bir röportajda da Türkiye’ye gelme serüvenini şöyle anlatmıştı: “19 yaşındayken Japonya’nın en büyük gazetesi Asahi’de Türkiye’den bir müsteşar geleceğine dair haber gördüm. Onu çok merak ettim. Büyükelçiliğe gittim. Fakat giremedim. Tam çıktım, gidiyordum arkamdan birisi koşa koşa geldi. ‘Çok istiyorsan oteli söyleyeyim oraya git’ dedi. Orada da kapıdaki görevli beni sokmadı ama ‘Telefonunu yaz, bir şansımızı deneyelim’ dedi. Ertesi gün beni aradılar. Arayan Turgut Özal’dı. ‘Türkiye’ye gelmek istediğini yazmışsın. Havalimanına gel. Ben yarın döneceğim’ dedi. Uçak 5’teydi ve ben de o zamana kadar hiç uçağa binmediğim için pasaport ve gümrük işleri nasıl olacak bilmiyordum. Tam 5’te havalimanına gittim. Herkes gitmişti. Çok üzüldüm. Oradaki görevli bana baktı ‘Sen Omura mısın? Turgut Özal Bey sizi çok bekledi, niye gelmedin’ dedi. Sonra benimle irtibat kurdular ve Türkiye’ye geldim.”

EMİNE ERDOĞAN: KALPLERİMİZİ BAĞLADI

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, yaşamını yitiren arkeolog Sachihiro Omura için başsağlığı mesajı paylaştı: “43 yılını Anadolu’nun kadim topraklarına adayan, Kaman-Kalehöyük kazılarının mimarı, ilim ve gönül insanı Dr. Sachihiro Omura’nın vefatından derin bir üzüntü duydum. Kaman’da yeşeren kültürel miras, onun emeğiyle yoğruldu; Türk milletine olan sevgisi, tevazusu ve bilime olan sadakatiyle Türk-Japon halklarının kalplerini birbirine bağladı. Dr. Omura’nın adının artık yalnızca bilim dünyasında değil bu topraklara değer veren her yürekte yaşamaya devam edeceğine inanıyorum. Başta kıymetli eşi Masako Omura olmak üzere, ailesine ve tüm sevenlerine başsağlığı dileklerimi iletiyorum.”

YILMAZ: GÖNÜL KÖPRÜSÜ KURDU

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz: “Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü’nü kurarak iki ülke arasında kalıcı bir gönül köprüsü inşa eden Dr. Omura’nın Anadolu arkeolojisine yarım asrı aşan katkılarına, Japonya Altes Veliaht Prens ve Altes Prenses Akishino ile birlikte gerçekleştirdiğimiz Kaman Kalehöyük Arkeoloji Müzesi ve Japon Bahçesi ziyaretimizde tanıklık etme fırsatımız olmuştu. Aziz hatırasını ve ortak mirasımıza yaptığı katkıları daima minnetle anacağız.”

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy: “Kaman Kalehöyük kazılarına öncülük eden ve Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü’nün kurucusu olarak iki ülke arasında adeta kültürel köprü inşa eden Dr. Omura’nın dünya ve Türk arkeolojisine sağladığı kalıcı katkıları daima saygıyla hatırlanacak.”