Kadınların neden erkeklerden daha uzun yaşadığı ortaya çıktı Sözcü Gazetesi

Almanya’daki Max Planck Enstitüsü’nde yürütülen çalışmaya göre, dişilerin erkeklerden daha uzun yaşaması sadece insanlara özgü bir durum değil. Şempanzeler, kemirgenler, geyikler ve kuşlar da dahil olmak üzere toplam bin 176 tür hem vahşi doğada hem de hayvanat bahçelerinde takip edildi. Araştırmacılar, bu çalışmanın şimdiye kadar yapılmış en kapsamlı analiz olduğunu belirtiyor.

Sonuçlara göre, memeli türlerinin yüzde 72’sinde dişiler erkeklerden ortalama yüzde 12 daha uzun yaşıyor. Kuş türlerinde ise durum tersine dönüyor; yüzde 68’inde erkekler dişilerden ortalama yüzde 5 daha uzun ömürlü. Bu farklar sadece doğal yaşam ortamlarında değil, koşulların daha yumuşak olduğu hayvanat bahçelerinde bile korunuyor.

Araştırmacılar, bu farklılıkların önemli bir kısmının cinsiyet kromozomlarıyla açıklanabileceğini söylüyor. Memelilerde dişiler iki X kromozomuna sahipken, erkekler X ve Y kromozomları taşır. Bu durum dişileri genetik mutasyonlara karşı daha dayanıklı hale getiriyor olabilir. Kuşlarda ise roller değişiyor; erkekler iki aynı kromozoma sahipken, dişiler farklı iki kromozom taşıyor ve bu da erkeklere avantaj sağlayabiliyor.

Ancak tüm türlerde bu kalıplar geçerli değil. Örneğin birçok yırtıcı kuş türünde dişiler hem daha büyük hem de daha uzun ömürlü. Araştırmayı yürüten Johanna Stark bu durumun, cinsiyet kromozomlarının tek başına belirleyici olmadığını gösterdiğini söylüyor.

Yaşam süresi farkının şekillenmesinde sadece genetik değil; cinsel seçilim stratejileri, ebeveyn rolü ve çevresel koşulların birleşimi de etkili oluyor. Örneğin, erkeklerin birden fazla eşle çiftleştiği ve cinsiyetler arası belirgin boyut farklarının olduğu türlerde erkeklerin daha kısa yaşadığı görülüyor.

Araştırmacılar, bu farkın insanlardan çok şempanzeler ve gorillerde belirgin olduğunu, bu durumun da uzun ömür farkının evrimsel süreçlerle oluştuğuna işaret ettiğini belirtiyor.