Kıbrıs Türklerinin özgürlüğe kavuşmasının 51’inci yılı

Bugün Kıbrıs Türkleri için ‘Barış ve Özgürlük Bayramı’. Bu özel günün ardında ise uzun ve acılarla örülü bir tarih yatıyor.

Coğrafi olarak Asya’nın bir uzantısı olan Kıbrıs adası, tarih boyunca ‘Yeşil Ada’ olarak bilinmesi yanından ‘korsan yatağı’ olarak da biliniyordu çünkü fethedilmesi zor bir konumdaydı. Venedik’e ait olan ada, Akdeniz’de sorun olmaması için Osmanlı devleti tarafından 1571 yılında fethedildi.  Yönetimi Venedik’ten Osmanlı’ya geçen adadaki Hıristiyanlara vergi dışında bir sınırlama getirilmedi. Hatta piskoposluklarına Osmanlı döneminde kavuştular.

Kıbrıs, en zengin ve müreffeh dönemini, istikrarın sağlandığı Osmanlı döneminde yaşadı. Ticaret arttı, ada zenginleşti. Ancak ‘93 Harbi’ olarak bilinen 1877 yılındaki Osmanlı-Rus Savaşı’nda İngiltere, “Osmanlı Devletine yardım etmeyi” önerdi. Bunun karşılığında ise “Kıbrıs adasını kiralama” talebinde bulundu. 1878 tarihinde imzalanan anlaşma ile Kıbrıs, Osmanlı tarafından İngiltere’ye kiralandı. 1914’te başlayan 1. Dünya Savaşı’nda Osmanlı, Almanya’nın yanında yer alınca, İngiltere adayı ilhak etti ve geri vermedi.

1923’te Lozan Anlaşması imzalandı ve ada İngiltere’de kaldı. Ancak adada Müslüman Türk nüfus çoğunluktaydı. İngiltere, 1925’te adayı sömürge haline getirdi. 1950’lere kadar İngiliz yönetiminde, Rum ve Türklerin birlikte yaşadığı bir ada olarak siyasi durum devam etti.

1950’lerden itibaren Rumlar arasında adayı Yunanistan’a bağlamak, Girit ve diğer Ege adalarında olduğu gibi Türk ve Müslüman nüfusu da adadan gitmeye zorlamak için faaliyetler başladı. İngiltere, adayı elinde tutamayacağını anlayınca, 1960'ta, İngiltere, Yunanistan, Türkiye, ‘Kuruluş, İttifak ve Garanti’ adında üç anlaşma imzaladı. Anlaşma ile İngiltere adadan çekilirken, ‘Kıbrıs Cumhuriyeti’ kuruldu. İngiltere, Türkiye, Yunanistan, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin garantör ülkeleri oldular.

Kıbrıs’ın Anayasası gereği Cumhurbaşkanı Rum, Yardımcısı Türk olacaktı. 3. Makarios Cumhurbaşkanı, Dr. Fazıl Küçük Cumhurbaşkanı Yardımcısı oldu. Yunan ordusunda bir subay olan Kıbrıslı Yeoryos Grivas, 1950’li yılların başlarında, adadaki ayrılıkçı Rumları toplayıp Yunanistan’a götürerek terör eğitimi vermeye başladı. 1955’te adaya dönenler terör örgütü EOKA’yı kurdu ve “ENOSİS” olarak ifade edilen “Kıbrıs’ın Yunanistan’a bağlanması” amacı için eylemlere başladılar. Rumların terör eylemleri üzerine Türkler de 1958 yılında Türk Mukavemet Teşkilatı’nı (TMT) kurdu ve savunmaya geçti.

Rum teröristler tarafından Türk ve Müslüman köyleri, şehirleri basıldı. 1963 yılının 21 Aralık gecesi “Kanlı Noel” denilen olaylar yaşandı. Türkleri katledilmekten kurtarmaya çalışan TMT üyeleri (Mücahitler) ise Rauf Denktaş liderliğinde mücadele verdi. Rumlarına eline geçen Kıbrıs Devlet Televizyonu ve Radyosu’na karşı, Bayrak Radyosu kurularak Türklerin sesi duyurulmaya çalışıldı.

1964’te Kıbrıs Türklerinin kıyıma uğramaması için Türkiye ilk adımları attı ve garantörlük hakkını kullanmak istedi. Ancak NATO içinden gelen engellemeler nedeniyle sınırlı bir önlem alabildi.

Bundan cesaret alan Rumlar, dünyanın gözü önünde etnik temizliğe giriştiler. 1974’e gelindiğinde askeri cunta ENOSİS amaçlı olarak darbe yaptı. Adanın Yunanistan’a bağlanmasının önünde hiçbir engel kalmadı.

20 Temmuz 1974’te “Ayşe tatile çıktı” parolası ile bilinen Türkiye’nin Kıbrıs Barış Harekatı geldi. Kısa sürede Kıbrıs Türklerinin önemli bir bölümü emniyete alındı. Şehitler verilse de Kıbrıs Türkleri yok edilmekten kurtarıldı.

Kıbrıslı Türkler, 1974 yılında ‘Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi’ni oluşturdu ve Meclis kurdu. Meclis 13 Şubat 1975’te, Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin (KTFD) kurulduğunu oybirliği ile kabul edip dünyaya duyurdu. KTFD’nin ilk Devlet Başkanı Rauf Denktaş oldu.

Kıbrıs Türk Federe Devleti Meclisi, 15 Kasım 1983'te oy birliği ile aldığı kararla KKTC’nin kurulduğunu dünyaya ilan etti. Bayrağını tanıttı.

Kıbrıs Türkleri bugün artık KKTC bayrağı altında özgürce yaşıyor ve 20 Temmuz’u Barış ve Özgürlük Bayramı olarak kutluyorlar. Ancak 51 yıl önceki bu harekat ile adadaki etnik temizlik engellenmesine rağmen, Kıbrıs Türklerine yönelik haksızlıklar, ekonomik ve siyasi alanda devam ediyor. KKTC’ye ekonomik ve siyasi ambargolar uygulanıyor. Kıbrıs Rum Yönetimi, 2004 yılında AB üyesi oldu. Böylece Kıbrıs Rumlarına, ‘serbest dolaşım’ gerekçe gösterilerek adaya istedikleri kadar Yunanistan’dan nüfus taşıma imkanı sağlanmış oldu. Ayrıca Rum kesimine ticari ambargo uygulanmadığı için zenginleşmesinin de önü açıldı. Kıbrıs Türkleri ise başta uluslararası arenada Türkiye’nin de desteğiyle seslerini duyurmak için çalışmaya devam ediyor.