Menenjitte tehlike çanları, aşısız her çocuk risk altında

Son aylarda vaka sayılarında artış görülen ve kaldırıldığı hastanede yaşamını yitiren 8 yaşındaki bir çocukla gündeme gelen menenjit, aileleri endişeye sürüklüyor. Basit bir soğuk algınlığı gibi başlayıp aynı gün içinde ilerleyip, birkaç saat içinde dahi hastanın kaybedilmesine yol açabilen semptomları nedeniyle uzmanlar, menenjite karşı aşılamanın hayatine önemine dikkat çekiyor. Aşıyla önlenebilen bir hastalık olan menenjitle ilgili Amerikan Tıp Merkezi’nden Dr. C. Erkan Zor, ise son dönemde özellikle ailelerin en çok merak ettiği soruları haberglobal.com.tr'ye yanıtladı. 

Menenjit nasıl bir hastalık? Kaç tipi var?

Beyin ve omuriliği kaplayan zarların iltihaplanmasına menenjit denir. Etkene göre bakteriyel, viral, fungal veya parazit enfeksiyonlarına bağlı gelişebilir. Bakteriyel olanlar arasında en çok gördüğümüz meningokok enfeksiyonlarıdır. Meningokoklar direkt temas veya damlacık yoluyla bulaşır. Konuşma, öksürme veya hapşırma sırasında çıkan damlacıklar havaya yayılır ve aynı ortamda bulunan kişilere solunum yoluyla bulaşır. Toplumun yüzde 25’i taşıyıcıdır. Taşıyıcılardan duyarlı kişilere bakteri bulaştığında bu kişiler ya taşıyıcı olur ya da bakteri bulaştıktan kısa bir süre sonra (1-7 gün) hastalanırlar. Meningokoklar 0-18 yaş grubunda menenjit nedenlerinin yaklaşık yüzde 90’ını oluşturmaktadır. Her yıl dünyada yaklaşık 500 bin meningokok olgusu ortaya çıkmakta ve 50 bin ölüme neden olmaktadır. 

Dr. Zor: "Çocuklarda hastalık genellikle ateş, titreme, huzursuzluk, kusma ve baş ağrısıyla başlar. Daha az sıklıkla hastalığın ilk belirtisi nöbet olabilir. Süt çocuklarında beslenmede zorluk, uykuya eğilim görülebilir. En önemli bulgu bıngıldak kabarıklığıdır." 

Ülkemizde menenjit neden gündeme geldi?

Bakteriyel menenjite en sık neden olan üç mikrop vardır: Pnömokok, Haemophilus influenza Tip B ve Meningokok. İlk ikisine karşı aşılar rutin aşı takvimindedir ve bu sayede ilgili vakalar azalmıştır. Ancak meningokok aşısı henüz zorunlu değildir, isteğe bağlı ve ücretlidir. Bu nedenle son yıllarda menenjit vakalarının çoğu meningokok kaynaklıdır. Vakaların artması ve basına yansımasıyla farkındalık da yükselmiştir.

Bir salgın tehdidi söz konusu mu? 

Her sene, özellikle influenza sezonu sonrası meningokok vakalarında artış görülür. Son 6 ayda vaka sayılarında diğer yıllara göre bir miktar artış var, fakat bunu bir salgın olarak değerlendirmek yanlış olur. Bulunduğu coğrafyaya göre ülkelerde baskın olan meningokok tipleri farklılık gösterir, bu nedenle genel yorum yapmak mümkün değildir.

Menenjit vakalarında artış hangi yaş grubunda belirgin?

Özellikle 5 yaş altı çocuklar ve 11-18 yaş grubu adölesanlarda enfeksiyon daha sık görülür. 5 yaş altında olanlar bağışıklık sistemlerinin tam gelişmemiş olması nedeniyle, adölesanlar da yurt gibi kalabalık ortamlarda daha sık bulunmaları nedeniyle risk altındadır. Yine, 65 yaş üstü kişilerde bağışıklık sistemlerindeki zayıflık sebebiyle menenjit riski artar.

Kitlesel aşılama neden önemli?

Aşılama oranları ne kadar yüksekse, bulaşıcı hastalıkların salgın yapma ihtimali de o kadar azalır. En tipik örnek, çiçek hastalığıdır. Aşı sayesinde tüm dünyada çiçek hastalığı artık ortadan kalkmıştır. Aşılama oranının yüksek olması hastalığın yayılmasını engeller ve bu sayede aşısız, bağışıklığı düşük kişilerin de ikincil olarak korunması sağlanmış olur.

Menenjit aşıları zorunlu mu?

Meningokok aşıları rutin aşı programında henüz yer almamaktadır. Özel olarak isteğe bağlı şekilde uygulanır. Meningokok aşısı aşılama oranları istenilen düzeyde olmadığı için dönemsel vaka artışlarıyla karşı karşıya kalıyoruz. Dünyanın birçok ülkesinde rutin aşılama programına alındığını görmekteyiz. Ülkemizde de en kısa zamanda rutin aşılama programına alınmasını bekliyoruz.

Dr. Zor: "Bağışıklık sistemi tam olarak olgunlaşmamış 2 yaş altı çocuklara, 11-18 yaş arası gençlere, laboratuvar ortamı gibi bulaş riski yüksek olan işlerde çalışanlara, salgın riski yüksek olan bölgelere seyahat edenlere aşı öncelikle uygulanmalıdır."

Aşın hangi durumlarda tekrar edilmeli? 

Daha önce meningokok aşısı yapılmamış çocuklarda primer aşılamanın her iki tip aşı için mutlaka yapılmasını öneriyoruz. Eğer ACYW aşısının üzerinden en az 5 yıl geçtiyse, aşı tekrarı uygun olur. Günümüzde daha önce 2 ay ara ile 2 doz B tipi meningokok aşısı yapılmış sağlıklı çocuklara rutin B tipi aşı tekrarı salgın süreci dışında gerekmiyor. 

[email protected] 

Kaynak: Web Özel