OVP’de kamu personeline ve kamu yönetimine ilişkin yeni yol haritası belli oldu Ahmet Ünlü

Hazırlanan Orta Vadeli Program, 07 Eylül 2025 tarihli Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu programda kamu personeline ilişkin geçmiş programlarda olan birçok konuya yer verilmediğini üzülerek görüyoruz. 2020-2022, 2021-2023, 2023-2025, 2024-2026 ve 2025-2027 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Programlarda yer alan ama 2026-2028 yıllarını kapsayan OVP’de yer almayan kamu personeline yönelik konuları açıklamaya çalışacağız. Norm kadro bu programda da yer almadı 2026-2028 yıllarını

Hazırlanan Orta Vadeli Program, 07 Eylül 2025 tarihli Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu programda kamu personeline ilişkin geçmiş programlarda olan birçok konuya yer verilmediğini üzülerek görüyoruz. 2020-2022, 2021-2023, 2023-2025, 2024-2026 ve 2025-2027 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Programlarda yer alan ama 2026-2028 yıllarını kapsayan OVP’de yer almayan kamu personeline yönelik konuları açıklamaya çalışacağız.

Norm kadro bu programda da yer almadı

2026-2028 yıllarını kapsayan OVP’de norm kadro çalışmalarına yer verilmemiştir. Doğrusu norm kadro çalışmasından niçin vazgeçildiğini anlayamadık. Ancak yıllar önce programda yer verilmesine rağmen de hayata geçirilememişti. Belki de zaten hayata geçirilemiyor o halde hiç koymayalım denilmiş olabilir.

Norm kadro çalışmaları kamu kurumlarının adeta MR’ını çekmektedir. Daha önceki programlarda şu ifadelere yer verilmişti: “Kamuda kadro ve pozisyonların iş tanımları yapılacak, çalışanların yetkinlikleri belirlenecek, norm kadro çalışmaları gerçekleştirilecek, iş tanımı ve yetkinlikler dikkate alınarak norm fazlası personelin yeniden yerleştirilmesi yapılacak, hedef ve yetkinlik bazlı performans değerlendirme sistemi oluşturularak başarılı personelin ödüllendirilmesini sağlayacak Kamu İnsan Kaynakları Yönetim Sistemi kurulacaktır.”

Kamuda işgücünün dengeli dağılımının sağlanmasında çok ciddi güçlükler yaşanmakta hatta Sayıştay raporlarına konu olmaktadır. Özellikle memurların özür durumuna bağlı yer değiştirme talepleri personelin dengeli dağılımının sağlanmasını zorlaştırmaktadır. Yıllarca bütçe kanunlarına hüküm koyularak personel dağılımındaki dengesizliğin giderileceği belirtilmiş, sonrasında da vazgeçilmişti. Ancak, sorun bir türlü çözülemedi ve gerekli adımlar atılamadı.

Kamuda norm kadro çalışmaları oldukça önemlidir. Norm kadro çalışmalarının temeli ise iş analizlerine göre yapılacak görev tanımlarına bağlıdır. Yani norm kadro çalışması tamamlanmadan hangi kurumda personel yığılmasının oluştuğunu belirlemek hemen hemen imkansızdır. Böyle olunca da gerekli dağılımı yapmayan birimleri arasında personel dengesizliği bulunan kurumlara açıktan atama izinleri hiçbir kısıtlama olmadan aynen devam etmektedir.

KİT Yönetişim Reformu devam edecek

Bundan önceki OVP’de olduğu gibi bunda da KİT Yönetişim Reformu yapılacağından bahsedilerek KİT’lerin üst yönetiminde kurumsal yönetim anlayışının güçlendirilmesi yönünde ilgili mevzuatta düzenleme yapılacağı belirtilmiştir.

Kamu işletmeciliğinde hesap verebilirliğinin güçlendirilmesi, şeffaflığının artırılması, ticari hayatın gerektirdiği şekilde faaliyetlerinin sürdürülmesi ile etkinlik ve verimliliğinin daha yüksek düzeylere çıkarılmasının sağlanacağı belirtilmiştir.

KİT’lerin faaliyetlerini makroekonomik, sektörel, sosyal politikalarla uyum içerisinde ve kamu maliyesinde sürdürülebilirliği destekleyen bir anlayışla etkin ve verimli bir şekilde sürdürmesinin sağlanacağı ve KİT yönetişim reformuna yönelik düzenlemelerin hayata geçirileceği ifade edilmiştir.

Daha önceki programda performansa dayalı ölçüm yöntemleri kullanılarak kamu işletmelerinin ve yönetim kurullarının hesap verebilirliğinin artırılacağı belirtilmişti. Ayrıca faaliyetleri nedeniyle sektörel, idari ve mali alanlarda birbirleri ile etkileşim içerisinde olan kamu işletmeleri arasında eşgüdümü sağlayacak mekanizmaların kurulacağından ve kurumsal düzenlemelerin hayata geçirileceğinden bahsedilmişti. Bundan önceki programda yer alan ifadeleri bu programda da görüyoruz. Demek ki süreç hala devam ediyor.

Bu programda da öğretmenlerden ve okul yöneticiliğinden bahsedilmedi

Daha önceki programda öğretmenlere ve okul yöneticilerine yönelik birçok ifade yer almasına rağmen yeni OVP’de bu konulara yer verilmemiştir. Daha önceki Programda öğretmenlere yönelik olarak şu hususlara yer verilmişti: “Eğitimde adaletin sağlanması amacıyla; Öğrenciler, okullar ve bölgeler arasında mali kaynak, öğretmen ve yönetici niteliği, eğitim donanımı ve kazanımlar açısından oluşan farklılıkların azaltılması için okulu merkeze alan bir sistem yaklaşımı benimsenecek, okul yöneticiliği güçlendirilecek, eğitim kalite endeksi oluşturulacak, deneyimsiz öğretmenler desteklenecek.”

Demek ki belirtilen sorunlar çözüldüğü(!) için yeni OVP’de bu konulara yer verilmemiştir.

Üniversite özel sektör iş birliği programları hayata geçirilecek

Daha önceki OVP’de olduğu gibi bunda da savunma sanayii, yapay zekâ, siber güvenlik, temiz ve sürdürülebilir enerji ile uzay teknolojileri gibi stratejik alanlarda nitelikli işgücü yetiştirmeye yönelik üniversite özel sektör iş birliği programlarının hayata geçirileceği belirtilmiştir.

Başta meslek yüksekokulları olmak üzere yükseköğretim kontenjanlarının kamu ve özel sektörün orta vadede ihtiyaç duyduğu işgücü ile uyumunun güçlendirileceği ve işgücü piyasasının değişen ihtiyaçlarına uyum sağlamak amacıyla meslek ve hedef grup odaklı aktif işgücü politikalarının geliştirileceği belirtilmiştir.

Yine yurt dışındaki üst seviye bilimsel ve teknolojik çalışmalar yürüten nitelikli araştırmacıların destekleneceği, yetkin araştırmacılara yönelik ülkemizde tam veya kısmi zamanlı çalışma imkanları sağlanacağı belirtilmiştir.

Yönetimde liyakate odaklanılacağına yine yer verilmedi

Daha önceki yazılarımızda en fazla üzerinde durduğumuz konular arasında yer alan husus, liyakatsiz yöneticilerle başarılı sonuç alınamayacağıydı. Ancak, yeni OVP’de de bu konuda açık ifadelere rastlayamadık. 2020-2022 yıllarını kapsayan OVP’de; Ekonomi yönetimi ile ilgili kurumların yeniden yapılandırılacağı, liyakat ve performans odaklı insan kaynağı yönetimiyle kurumlara güvenin artırılacağı, hızlı karar alan, piyasaların ve özel sektörün önünden giden ve özel sektörün önünü açan bir yönetim anlayışının benimseneceği, finansal istikrarı ve güvenliği esas alan yeni bir finansal mimari oluşturulacağı ifade edilmişti. Yeni OVP’de bu konuya da yer verilmemiştir. Demek ki kamuda liyakat sorunu kökten çözüldü.

Programda yazılmasa da sorun oluşturan birçok konuda harekete geçilmesi her zaman mümkündür. Programın ülkemiz için hayırlar getirmesini temenni ediyorum.