Özel sektöre nükleer teşviki Ekonomi Haberleri

Petrol, doğal gaz, güneş ve rüzgar enerjisinde yaptığı yatırımlarla elini güçlendiren Türkiye, nükleerde de atağa hazırlanıyor. Meclis açıldığında küçük modüler nükleer reaktör (SMR) üretimi için kanun teklifi hazırlanacak. Amaç verilecek teşviklerle özel sektörün de nükleer reaktör üretimine girmesi.

Türkiye’nin enerji politikalarında uzun vadeli hedefler arasında yer alan küçük modüler nükleer reaktör (SMR) için yeni bir kanun teklifi hazırlanıyor. Düzenlemenin, önümüzdeki yasama döneminde Meclis gündemine taşınması planlanıyor. Düzenleme ile rüzgar ve güneş enerjisinde uygulanan Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) modeline benzer bir teşvik sistemi uygulanacak.

YERLİ VE YABANCIYA KAPI AÇIK

Kanun teklifinin ana çerçevesini, SMR (Small Modular Reactor) yatırımlarının yalnızca hükümetler arası anlaşmalarla değil, özel sektör eliyle de hayata geçirilebilmesi oluşturacak. Bu kapsamda, rüzgar ve güneş enerjisinde uygulanan Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) modeline benzer bir teşvik sistemi gündeme gelecek. Yerli ve yabancı yatırımcıların, özel sektör ortaklıklarıyla projelere dahil edilmesi hedefleniyor. Öte yandan uluslararası finans kuruluşlarının yeşil enerji fonları değerlendirilebilecek, yerli bankalar ve yatırımcılar için uzun vadeli finansman araçları geliştirilebilecek.

5 BİN MEGAVAT HEDEFİ

Konvansiyonel nükleer santrallere kıyasla daha küçük kapasitelerde inşa edilebilen SMR’ler, özellikle belirli bölgelerin veya sanayi tesislerinin elektrik ihtiyacını doğrudan karşılayabilecek şekilde tasarlanıyor. Türkiye’de bu teknoloji için 5 bin megavat düzeyinde kurulu güç potansiyeli öngörülüyor. SMR yatırımlarında yalnızca enerji üretimi değil, aynı zamanda sanayi altyapısının geliştirilmesi ve yerlileşme hedefleniyor. Üretimin bir bölümünün Türkiye’de gerçekleştirilmesiyle birlikte, bu alanda yeni bir sanayi ekosistemi oluşturulması, istihdam artışı sağlanması ve ihracata katkı verilmesi planlanıyor.

TÜRKİYE ERKEN AŞAMADA DAHİL OLUYOR

SMR teknolojisi dünya genelinde hızla gelişiyor. ABD, 2030’a kadar 10’dan fazla SMR devreye almayı planlıyor. Kanada’nın, 2035’e kadar 300 megavat kapasiteli ilk SMR projesi devrede olacak. Güney Kore, SMART isimli yerli SMR tasarımını geliştirdi, ihraç etmeyi hedefliyor. Fransa’da ise SMR Ar-Ge’si hızla ilerliyor. ABD, Kanada, Güney Kore ve Fransa bu alanda öncü yatırımlar yaparken, Türkiye’nin de yasal düzenleme ile bu sürece erken aşamada dahil olması, uluslararası rekabet gücünü artıracak stratejik bir hamle olarak değerlendiriliyor.

3 aşamalı plan uygulanacak

Türkiye kısa vadede kanun teklifini yasalaştırmayı ve yatırım modelini netleştirmeyi, ilk özel-sektör kamu iş birlikli SMR projelerinin fizibilite çalışmalarını başlatmayı, teknoloji transferi ve uluslararası ortaklıkları imzalamayı, yerli sanayi için ilk tedarik zincirini oluşturmayı planlıyor. Orta vadede, ilk SMR ünitelerinin devreye alınması, özellikle sanayi bölgeleri, maden işletmeleri, yoğun enerji tüketen fabrikalar gibi noktalarda SMR’lerin rolünün artırılması, yerli sanayi katkısının yüzde 40-50 seviyelerine çıkarılması, bölge ülkelerine SMR teknolojisi ihraç etme potansiyelinin başlaması planlanıyor. Uzun vadede ise 5 bin MW’lık SMR kapasitesinin büyük oranda tamamlanması, 2053 Net Sıfır Karbon vizyonuna nükleerin doğrudan katkı sağlaması, yerli SMR tasarımlarının geliştirilerek ihracatçı ülke konumuna gelinmesi hedefleniyor.

Enerjide stratejik adım

Türkiye, rüzgârda 14 bin megavat, güneşte ise 26 bin megavat kurulu güce ulaşmış durumda. Yeni düzenleme ile nükleer enerjiye özel sektör katılımının sağlanması, enerji arz güvenliği, çeşitlilik ve sürdürülebilirlik hedeflerine katkı sunacak.