Patates aslında domatesmiş!

Genetik analiz, patatesin yaklaşık 8–9 milyon yıl önce domates benzeri bir atadan türediğini ortaya koydu.

Patates, Etuberosum adlı başka bir bitkiyle doğal bir melezleşme sonucu oluştu.

Araştırmacılar, bu iki bitkinin birleşerek bugünkü yumrulu patates türünü oluşturduğunu belirtiyor.

Bu buluş, patatesin evcilleştirilmesinden çok daha önceki, doğal evrimsel geçmişine ışık tutuyor.

Bugüne kadar hep ayrı türler olarak görülen patates ve domates, aslında aynı genetik aileye ait. Yeni çalışmaya göre, patatesin atası olan bitki, bir domates benzeri tür ile Etuberosum adlı farklı bir türün doğal yollarla birleşmesinden oluştu. Bu melez tür, daha sonra And Dağları’nda yaygınlaştı.

Araştırma, 128 farklı patates genomu üzerinde yapıldı ve sonuçlar genetik mirasın iki farklı ataya dayandığını açıkça gösterdi.

SP6A geni, domates kökenli ve yumru oluşumunu başlatan gen. IT1 geni, Etuberosum’dan geliyor ve yumruların toprak altında büyümesini sağlıyor. Bu iki genin birleşmesi sayesinde, doğada ilk kez yumrulu bir bitki türü oluştu.

Bu genetik birleşme, yaklaşık 9 milyon yıl önce And Dağları yükselirken gerçekleşti. Zorlu iklim koşullarına karşı dayanıklılık kazanan patates atası, yumrulu yapısıyla tohumdan değil, gövdeden üreyerek hızlı şekilde çoğaldı. Bu da patatesin yayılmasını kolaylaştırdı.

Domates ve Etuberosum doğal yollarla melezleşti. Ortaya çıkan bitki yumru oluşturmaya başladı. İnsanlar bu bitkiyi evcilleştirerek tarıma kazandırdı. Patates Avrupa’ya getirildi ve bugün dünyanın en çok tüketilen besinlerinden biri oldu.

İLGİLİ ARAŞTIRMANIN LİNKİ: Zhiyang Zhang, Pingxian Zhang, Yiyuan Ding, Zefu Wang, Zhaoxu Ma, Edeline Gagnon ve diğerleri. Patatesin evriminde eski bir melezleşme süreci belirleyici oldu. Cell , cilt 188, s. 1–17, 18 Eylül 2025.  https://doi.org/10.1016/j.cell.2025.06.034.