Perakendeye ‘ınfluencer’ dopingi

Sosyal medya fenomenlerinin (influencer) paylaşımları moda, güzellik ve yaşam tarzı alanlarında, tüketim davranışlarını ciddi şekilde etkiliyor. Instagram, Youtube ve TikTok gibi sosyal medya kanalları, artık tüketicilerin satın alacakları ürünleri keşfettikleri birincil platformlar haline geldi. Influencer yönlendirmeleriyle internet üzerinden yapılan bu alışverişler de son dönemde satış hacmi daralan perakendeciler için yeni bir hareketlilik yarattı. Öyle ki, bu durum Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği’nin (TÜSİAD) geçen hafta yayımladığı ‘Perakende Pazarının Geleceği ve Küresel Trendler 2025’ raporuna da yansımış durumda. Rapora göre, tüketicilerin yüzde 26’sı, bir influencer ve vlogger’ın önerisiyle bir ürün satın aldığını söylüyor. Konuştuğumuz sektör temsilcileri de online alışverişlerde yakalanan artışın, sosyal medya fenomenlerinin etkisiyle yaşandığını anlattı.

2 KAT ARTIŞI ONLAR SAĞLADI

Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre, 2024 itibarıyla Türkiye’de e-ticaret hacmi bir önceki yıla göre yüzde 61.7 artışla 3 trilyon 162 milyon TL’ye çıkmıştı. Hürriyet’e konuşan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) E-ticaret Meclis Üyesi Seyhun Özkara, e-ticaret firmalarının influencerların paylaştığı linklerin ne kadar sonuç verdiğini görmek için takip ettikleri sistemler olduğunu söyledi. Buradan hareketle, fenomenlerin alışverişlerde nasıl bir etkisi olduğunu örneklendiren Özkara, halihazırda e-ticaret sitelerinin trafiklerinin 3-4 sene öncesine kıyaslandığında 2-2.5 kat arttığını; bu artışın da sosyal medya platformları üzerinden geldiğini söyledi. Özkara, “Artık birçok e-ticaret sitesi, trafiğini Google yerine sosyal medyadan ediniyor” diye konuştu.

KİM SATIYORSA ONA ÖDEME

Özkara, influencer’ların etkisiyle e-ticaretteki dönüşümü ise şöyle değerlendirdi: “İnfluencer’lar birkaç sene önce çok daha yüksek maliyetle reklam yaparken gelinen noktada biraz daha etki sağlayan, satışa, perakendeye etkisi olan kişiler üzerinden ilerleniyor. Reklamların maliyetli olması nedeniyle firmalar bir paylaşım için fenomene ödeme yapmak yerine satılan ürün üzerinden bir ödeme gerçekleştiriliyor. Eğer o fenomen satmıyorsa başka fenomeni deneme gibi metodlara gidiyor. İnfluencerların dönüşüm odaklı reklam almasıyla daha ölçülebilir bir e-ticaret ve perakende işlemi ortaya çıkmış oluyor.”

SATIŞLARDAKİ ETKİSİ ÜNLÜLERDEN FAZLA

Tüketici Birliği Federasyonu Genel Başkanı Mehmet Bülent Deniz, influencer’ların tanıtımını yaptığı ürünlerler ilgili bazı noktalara dikkat edilmesi gerektiğine değinerek, “Influencer’lar o ürünle ilgili gerçekten kendi deneyimini mi paylaşıyor yoksa para karşılığı tanıtım mı yapıyor? Bu, tüketici için net değil. Saha gözlemlerimize göre, tüketicilerin birçoğu ‘influencer kullanmışsa memnun kalmıştır’, ‘iyi yaşam koşullarında yaşayan biri bu ürünü tercih ediyorsa herhalde iyidir’ düşüncesiyle hareket ediyor” dedi. Deniz, sözlerini şöyle sürdürdü: “Televizyonda, gazetede ünlü sanatçılar reklam yapıyorlar ancak tüketici bu kadar etkilenmiyorken influencer’lardan neden etkilendiği sorusu önemli. Burada sosyal medyaya erişimin hızı, influencer’ların paylaşımlarını öne çıkaracak birtakım sosyal medya taktiklerini kullanıyor olmaları ve tüketici istemese de karşılarına çıkıyor olmaları gibi çok sayıda faktör var.”

İNDİRİMLİ SATIŞ YAPANLARA UYARI

Ticaret Bakanlığı, indirimli ürünlerin tanıtımında, indirim miktarı veya oranı belirlenirken, indirimin başladığı tarihten önceki 30 gün içinde uygulanan en düşük fiyatın esas alınması ve önceki fiyat bilgisinin reklamlarda paylaşması gerektiğini bildirdi. Bakanlıktan yapılan açıklamada indirimli satışların başlangıç ve bitiş tarihleri ile satışa sunulan mal veya hizmet miktarı sınırlıysa bu miktarın açık ve anlaşılır şekilde belirtilmesi gerektiği vurgulandı. Açıklamada ayrıca Reklam Kurulunca yılın ilk 6 ayında gıda, sağlık, iletişim ve çok sayıda sektörden 12 bin 499 dosya incelendiği ve toplamda 141 milyon TL idari para cezası, reklam durdurma ve erişim engeli getirildiği belirtildi. / EKONOMİ SERVİSİ