Rusya’nın gizli silahı Tobol ters tepebilir!

Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün (ICAO) belgelerine göre, Rusya, Baltık Denizi üzerindeki yoğun GPS sinyal karışmaları nedeniyle sivil havacılıkta kullanılan radyo frekansları üzerindeki haklarını kaybedebilir. Haziran ayı sonunda Finlandiya, Estonya, Letonya ve Litvanya, Rusya’nın artan müdahalelerini gerekçe göstererek Uluslararası Telekomünikasyon Birliği’ne (ITU) şikâyette bulundu. Temmuz ayında aynı ülkeler, İsveç ve Polonya ile birlikte ICAO’ya bir mektup göndererek Rusya’nın elektronik harp faaliyetlerinin arttığını bildirdi. Bloomberg’in aktardığına göre ICAO, Moskova’ya 30 günlük bir ültimatom verdi: Eğer bu düşmanca eylemler sona ermezse Rusya, lisansını ve uluslararası koruma haklarını kaybedecek.

SON 1 YILDA 22 KAT ARTTI

Litvanya makamları, GPS sinyal kesintilerinin bir yılda 22 kat arttığını bildirdi. Litvanya İletişim Düzenleme Kurumu’na göre, 2025’in ilk yarısında müdahaleye maruz kalan uçak sayısı, önceki altı aya kıyasla %17 artarak 5.100’den 6.222’ye yükseldi. Polonya Sivil Havacılık Kurumu, Avrupa’nın Galileo navigasyon sistemine yapılan müdahalelerin 2024 Haziran–2025 Temmuz arasında yedi kat arttığını, vakaların 347’den 2.500’e çıktığını açıkladı. Sunulan verileri inceleyen ICAO, Rusya’nın bu girişimlerin kaynağı olduğunu tespit etti ve uçuş güvenliği konusunda ciddi kaygılarını dile getirerek Moskova’yı uyardı. ITU Yönetim Kurulu da Rusya’ya derhal müdahaleyi sonlandırma çağrısı yaptı.

İZNİ ASKIYA ALINABİLİR

ICAO statüsüne göre, ITU kurallarını ihlal eden ülkelerin yeni radyo frekansı izinleri askıya alınabilir ve bu frekanslar için sağlanan uluslararası koruma kaldırılabilir. Her iki kurum da BM’nin uzman kuruluşlarıdır. Litvanya İletişim Bakanlığı, Rusya’nın ICAO’ya resmi bir yanıt gönderip göndermediğinin bilinmediğini, ancak kesintilerin devam ettiğini açıkladı. ITU toplantısında Moskova temsilcileri müdahaleyi inkâr etmedi, ancak bunu ulusal altyapıları koruma ihtiyacıyla gerekçelendirdi. Daha önce Estonya makamları, ülke içindeki uçuşların %85’inin sinyal kesintilerinden etkilendiğini açıklamıştı. Son üç ayda yaşanan kayıpların yarım milyon euroyu aştığı, ayrıca Rusya’nın Estonya sınır muhafızlarının insansız hava araçlarını engellemeye çalıştığı belirtildi. Estonya Tüketici ve Teknik Düzenleme Kurumu, kasıtlı olarak yanlış koordinat yayını (spoofing) vakalarının arttığını raporladı. Temmuz ayında AB, Galileo sistemine anti-spoofing işlevi eklendiğini ve bunun Baltık’taki durumu izlemek için de kullanılacağını duyurdu. Bir Estonyalı general, Avrupa’daki geniş çaplı GPS müdahalelerinin arkasında Rusya’nın olduğunu daha önce açıklamıştı.

İZNİ ALINIRSA NE OLUR?

Eğer Rusya’nın lisansı askıya alınırsa, bu ülke radyo frekansları için uluslararası korumayı kaybedecek. Yani diğer ülkeler, Rus sinyallerine müdahale etmekten kaçınmak zorunda olmayacak ve Moskova da aldığı karışmaları şikâyet edemeyecek. Bu durum, havacılık, savunma, denizcilik ve uydu hizmetleri için kritik olan iletişimleri kaosa sürükleyebilir. Radyo frekansları, pilotlarla kuleler arasındaki iletişim ve navigasyon sistemleri için hayati önem taşıyor. Müdahaleler rota hatalarına, iletişim kaybına ve uçak kazaları riskinin artmasına yol açabilir. ICAO, Rus hava sahasında uçuş kısıtlamaları getirilmesini veya havayollarının riskli rotalardan uzak durmasını önerebilir.

UZAY, TELEKOM VE TEKNOLOJİ PROJELERİ AKSAR

ITU, Rusya’ya yeni radyo lisansları vermeyi durdurabilir; bu da ülkenin yeni uydular kaydetmesini, 5G ve gelecekteki 6G gibi telekom ağlarını genişletmesini engelleyebilir. Bu durum doğrudan Rusya’nın uzay sektörü, telekom şirketleri ve stratejik teknoloji projelerini etkileyecek. Ayrıca, Rusya uluslararası frekans ve uydu koordinasyonlarından dışlanabilir. Diğer ülkeler, dolaşım, bağlantı veya ortak projelerde iş birliğini reddederek Moskova’yı küresel iletişim arenasında izole edebilir.

RUSYA TEK TARAFLI KULLANMAYA DEVAM EDERSE NE OLUR?

Böyle bir askıya alma durumunda Rusya, frekansları tek taraflı olarak kullanmaya devam edebilir, bu da radyo çatışmalarını ve diplomatik gerginlikleri artırır. Rusya alternatif ağlarını, ulusal uydu altyapılarını veya “egemen internet” projelerini güçlendirebilir, hatta radyo spektrumunun askeri amaçlarla kullanımını artırabilir. ICAO, Rusya’nın bu davranışlarının uluslararası hukukun ihlali sayılabileceğini ve BM ya da AB ile NATO gibi bölgesel örgütlerden daha fazla yaptırım gelebileceğini belirtti. Bu, küresel teknik ve diplomatik işbirliği sistemini sarsabilecek tehlikeli bir emsal teşkil ediyor. Moskova’nın önümüzdeki günlerde vereceği yanıt, gerilimin tırmanmasını önlemek açısından kritik olacak.

İDDİALARA GÖRE GİZLİ SİLAH KALININGRAD'DA

Estonya'da yayınlanan Forte Delfi gazetesine göre, Kaliningrad, uydu iletişimini krize sokabilecek gizli silahın üssü olarak doğrulandı. Yeni hedefler arasında Starlink de bulunuyor. Fransızya’da yaşayan Rus muhalif Vladimir Ossetshkin’in sızdırdığı gizli belgelerde, bu silahın “Tobol” olarak adlandırıldığı ortaya çıktı. Tobol sistemlerinin Kaliningrad (Pionerski), Ulan-Ude, Serpukhov, Penza ve Çeboksarı’da konuşlandığı, Rusya’nın stratejik elektronik harp ağını oluşturduğu biliniyor. Polje-21 ve Zhitel sistemleri Tobol’a entegre edilebiliyor: Tobol, merkezi komuta ve koordinasyon görevi görerek verileri toplayıp geniş alanlarda karıştırma yaparken, Polje-21 ve Zhitel mobil ve hızlı konuşlandırılabilen sistemler olarak belirli hedefleri yerel düzeyde kesintiye uğratabiliyor. Bu entegre ağ, Rusya’nın stratejik ve taktik sistemleri tek komuta altında birleştiren çok katmanlı bir elektronik harp yürütmesine imkân sağlıyor. Ayrıca “Sledopõt” modülü, Tobol sisteminin bir parçası olarak keşif ve sinyal işleme görevini üstleniyor; hedefleri belirleyip sinyalleri analiz ederek bu verileri Tobol veya Polje-21 ve Zhitel gibi karıştırma sistemlerine aktarıyor.