Şanghay zirvesi sona erdi… Çin yeni dünya düzeni istedi

ÇİN’in Tiencin şehrinde düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) 25’nci liderler zirvesi konuşmasında ABD Başkanı Donald Trump’ı dahi şaşkına çevirecek sürpriz inisiyatifle ortaya çıkan ev sahibi Çin Cumhurbaşkanı Şi Cinping, dünyada buhranlı dönemin sona ermesi için “küresel yönetim mekanizması” oluşturulmasını önerdi.

YENİ YAPILANMA ÖNERİSİ

Birleşmiş Milletlerle onun bünyesinde yer alan en üst karar mercisi Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin görevine devam ederken yeni küresel yönetimin oluşturulması gerektiğini savunan Şi, “Ancak böyle yeni bir mekanizma dünyayı daha adaletli ve güvenli hale getirebilir” dedi. Şi Cinping, “Dile getirdiğim küresel yönetim önerisi sürpriz değil. Çin’in önceden ilan ettiği ve uyguladığı küresel gelişim, küresel güvenlik ve küresel uygarlık fikrinin devamı olarak görülmeli. Çin Halk Cumhuriyeti, dünyayı daha istikrarlı ve daha tahmin edilebilir yer haline getirmek için bu yönde sadece ŞİÖ üyeleriyle değil, tüm dünya ülkeleriyle çalışmaya hazır” dedi.

ÇOK KUTUPLU DÜNYA

Dünyada yeni düzenin kurulması için ŞİÖ üyesi ülkelerin büyük çaba sarf etmeleri gerektiğini de vurgulayan Şi, “ŞİÖ üye ülkeleri seçtiğimiz çok kutuplu dünya yolunun gezegenimize iyi bir gelecek vaat ettiğini göstermesi için çalışmalı. Uluslararası alanda hakkaniyetin, tarafsız tutum ve hukukun üstünlüğü ilkesine sadık kalarak hareket etmeli. BM tüzüğüne saygılı ve kimseye karşı çifte standart uygulanmamalı” ifadelerini kullandı. Singapur Ulusal Üniversitesi’nden Prof. Alfred Wu, Çin lideri Şi Cinping’in sözlerini “Alternatif bir dünya düzeni sağlamak istiyor, çünkü ABD liderliğindeki dünya düzeni büyük ölçüde düşüşte. Ana söylem bu” diye yorumladı.

PUTİN’İN AÇIKLAMALARI

Çin lideri Şi Cinping ŞİÖ zirvesinde küresel değerleri ve uluslararası hukukun üstünlüğünü birinci sıraya koyarken, Ukrayna’ya yönelik savaşı sürdüren Rusya lideri Vladimir Putin epey zor durumda kaldı. Savaşın devam ediyor olmasında Rusya’nın suçu olmadığı nı savunan Putin, “Ukrayna krizi Rusya’nın 2022 yılında saldırmasıyla başlamadı. 2014 yılında Batı’nın Ukrayna’da Rusya karşıtlığı tohumları ekerek darbeyle başladı. Temel problem olarak adlandırdığım birinci madde bu. İkinci madde ise Ukrayna’nın neredeyse zorla NATO askeri ittifakına alınması arzusu. Rusya’nın kendi güvenliği dikkate alınarak Ukrayna ile ilgili bu iki problem ortadan kalkmalı. Savaşı bitirmenin temel maddeleri de bunlar” açıklamasını yaptı. Putin konuşmasında Ukrayna’da savaşın sona ermesi için hareket noktası ve temel ilke olarak 15 Ağustos’ta Alaska’da yapılan Trump-Putin zirvesi kararlarının temel alınması gerektiğini de savundu. Putin’in ŞİÖ zirvesinde savaşı bitirmek için Ukrayna’dan toprak taleplerini dile getirmemiş olması da gözlemcilerin dikkatinden kaçmadı.

Rusya lideri Putin’in de katıldığı zirveye Çin lideri Şi Cinping ev sahipliği yaptı.

PUTİN VE MODİ ÇİN’DE EL ELE

Çin’deki ŞİÖ zirvesinde dünya diplomasisi açısından ilginç bir buluşma da yaşandı. 7 yıl aradan sonra Çin’e ayak basan Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya lideri Putin ile ikili görüşmeyi otelde değil, Putin’in ‘Aurus’ marka makam limuzininde gerçekleştirdi. Modi, ŞİÖ zirvesinin yapıldığı alandan Rus liderinin kaldığı Ritz Carlton oteline Putin’in limuziniyle gitti. İkili araçta bir saate yakın görüştü. Hindistan Başbakanı Modi, “Putin ile görüş alışverişinde bulunmak her zaman enteresan” yorumunda bulundu. Uluslararası siyasette ABD ile ittifak içinde hareket eden Hindistan, Trump yönetiminin yüzde 50 gümrük vergisi getirmesi sonrasında doğudaki ortaklarıyla zemin arıyor.

Rusya Lideri Putin ve Hindistan Başbakanı Modi zirve öncesinde kameralara el ele poz verdi.

İki lider Putin’in limuzininde görüştü.