‘Sessiz salgın’ alarm veriyor: 5 yılda yüzde 460 arttı! Hızla yayılıyor, ölümcül oluyor…

ABD’de sağlık yetkilileri, halk sağlığını tehdit eden çok tehlikeli bir bakteri türünün hızla yayıldığı konusunda ciddi uyarılarda bulundu. Bu bakteri, en güçlü antibiyotiklere bile direnç gösterebiliyor, yani tedavi edilmesi neredeyse imkânsız hâle geliyor.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne (CDC) göre, bu ‘süper bakteri’ son yıllarda giderek yaygınlaşıyor ve sadece ABD’de değil, dünya genelinde de büyük bir tehdit oluşturuyor. Uzmanlar, antibiyotiklerin artık her zaman işe yaramadığını, bu yüzden bazı enfeksiyonların tedavisinin çok daha zor ve riskli hâle geldiğini söylüyor.
YÜZDE 460’TAN FAZLA ARTTI

CDC tarafından yayımlanan kapsamlı laboratuvar verileri, ‘NDM-CRE’ olarak tanımlanan bu kötü bakterinin, 2019 ile 2023 yılları arasında ABD genelinde yüzde 460’tan fazla arttığını ortaya koydu. Bu bakteri, ‘karbapenem dirençli Enterobacterales’ (CRE) adı verilen daha geniş ve tehlikeli bir bakteri grubunun bir üyesi olarak dikkat çekiyor.
NDM-CRE, ‘Yeni Delhi metallo-beta-laktamaz’ (NDM) adlı enzimi üreterek antibiyotiklerin etkisini nötralize ediyor. Bu durum, söz konusu bakteriyi neredeyse tüm antibiyotik türlerine karşı dirençli hale getiriyor. Uzmanlar, bu tür bakterilere ‘süper böcekler/mikroplar’ (superbugs) adını veriyor çünkü sıradan antibiyotik tedavilerine yanıt vermiyorlar.

SESSİZ VE ÖLÜMCÜL BİR TEHDİT
CDC’nin açıklamalarına göre, NDM-CRE bakterisi yalnızca 2020 yılında ABD genelinde yaklaşık 12 bin 700 enfeksiyona ve 1100 can kaybına neden oldu. Bu rakamların, son yıllarda artan yayılım hızı göz önüne alındığında daha da yukarılara çıkması bekleniyor.
Enfeksiyonlar genellikle idrar yolu enfeksiyonları, zatürre (pnömoni), kan dolaşımı enfeksiyonları ve açık yara enfeksiyonları şeklinde ortaya çıkıyor. Bu hastalıkların en büyük riski ise bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde ve hastane ortamlarında ortaya çıkmaları. Çünkü bu bakteriler, hastane gibi kapalı ve kontrolsüz ortamlarda hızla yayılabiliyor.
TANI KOYMAK ZOR, TEDAVİ DAHA DA ZOR
CDC’nin Sağlık Kalitesini Geliştirme Bölümü’nde görevli olan epidemiyolog Danielle Rankin, kurumun basın açıklamasında şu önemli ifadeleri kullandı:
“NDM-CRE’deki bu keskin artış, en ciddi bakteriyel enfeksiyonlardan bazılarını tedavi etme yeteneğimizi ciddi anlamda kısıtlayan, büyüyen bir tehditle karşı karşıya olduğumuzu gösteriyor. Doğru tedaviyi seçmek hiç bu kadar karmaşık olmamıştı.”
Rankin’e göre, bu bakterinin yayılma hızı kadar, doğru teşhis konulamaması da büyük bir sorun teşkil ediyor. Zira bu bakteriler, ABD’de yaygın olarak görülmediği için bazı sağlık kuruluşlarının radarına bile girmemiş durumda. Dolayısıyla NDM-CRE enfeksiyonları, sıklıkla yanlış teşhis ediliyor ya da gözden kaçırılıyor.
Fox News’un kıdemli tıp analisti Dr. Marc Siegel, konuyla ilgili yaptığı açıklamada bu durumu “çok endişe verici bir eğilim” olarak değerlendirdi ve sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu bakteriler, ciddi hastalıklara ve hatta ölüme yol açabilecek potansiyele sahip. En büyük nedenlerden biri, antibiyotiklerin aşırı ve yanlış kullanımı. Bu sadece ABD’ye özgü değil; dünya genelinde antibiyotiklere karşı dirençli mikroorganizmalar giderek yaygınlaşıyor.”
Dr. Siegel, mevcut durumda bazı yeni antibiyotiklerin umut verici sonuçlar verdiğini ancak bunların üretim sürecinin pahalı ve sınırlı olması nedeniyle yetersiz kaldığını belirtti. Tedavide yeni nesil antibiyotikler kullanılıyor. Ancak bu ilaçların çoğu hâlâ tüm hasta gruplarında yaygın olarak kullanılabilir değil.

İLAÇ ENDÜSTRİSİ KÂR ODAKLI VE YENİ ANTİBİYOTİK YOK!
New Jersey’deki Hackensack Meridian Keşif ve İnovasyon Merkezi’nin baş bilim sorumlusu Dr. David Perlin ise antibiyotik üretimindeki ticari yaklaşıma dikkat çekerek şu açıklamalarda bulundu:
“Şu anda Amerikalılar için en büyük tehditlerden biri ilaçlara dirençli bakteriler. Ancak sorun şu ki, ilaç endüstrisi bu bakterilere karşı yeni antibiyotikler üretmeye yeterince teşvik edilmiyor. Çünkü kâr marjı düşük ve yatırım geri dönüşü uzun vadeli.”
Perlin, NDM-CRE bakterisinin sürekli mutasyon geçirdiğini ve bağışıklık sistemini bypass eden yeni mekanizmalar geliştirdiğini vurguladı. Bu durum, özellikle yaşlılar, kanser hastaları ve organ nakli gibi bağışıklık sistemini baskılayan tedavi gören kişiler için ölümcül sonuçlar doğurabiliyor.
SAĞLIK SİSTEMİNE ÇAĞRI: TEST ERİŞİMİ ARTIRILMALI
Uzmanlar, sağlık kuruluşlarının özellikle acil servislerde ve hastane girişlerinde daha hassas ve hızlı testler yapabilecek kapasiteye ulaşmaları gerektiğini vurguluyor. Dr. Perlin, “Bu enfeksiyonlar etkili tedavi ve kontrol için hızlı tespit edilmeli. Bunun için sağlık sisteminde testlere erişim yaygınlaştırılmalı ve personel eğitilmeli” dedi.
Aynı zamanda Perlin, hastaların da doktorlarına karşı daha bilinçli ve ısrarcı olmaları gerektiğini belirtiyor:
“Eğer bir enfeksiyonun normal tedavilere yanıt vermediğini düşünüyorsanız, doktorunuza bunun ciddi bir antibiyotik direnci vakası olabileceğini belirtin. Gözden kaçan vakalar, daha büyük salgınlara yol açabiliyor.”
TOPLUMDA VE KURUMLARDA YAYILMA RİSKİ ÇOK YÜKSEK
NDM-CRE sadece hastanelerde değil, huzurevleri, rehabilitasyon merkezleri ve hatta toplumsal alanlarda da yayılma riski taşıyor. Dr. Siegel, özellikle bağışıklık sistemi zayıf bireylerin yaşadığı ortamlarda dezenfeksiyon önlemlerinin artırılması gerektiğini belirterek, “Erken teşhis, ortamların düzenli dezenfekte edilmesi ve personelin bilinçlendirilmesi, bu tür süper bakterilerin yayılmasını önlemenin tek yolu” dedi.
AĞRI KESİCİLERE DİKKAT! YENİ ÇALIŞMALAR UYARIYOR
Konuyla ilgili dikkat çekici bir diğer gelişme ise yaygın olarak kullanılan ağrı kesicilerin bu dirençli bakterilerin gelişimini hızlandırabileceğine dair bulgular oldu. Henüz araştırmalar erken aşamada olsa da uzmanlar özellikle gereksiz ilaç kullanımının tüm bu süreci hızlandırdığı konusunda hemfikir.
Fox News’un “Dangerous spike in superbug infections surges across US as experts share cautions” başlıklı haberinden faydalanılmıştır.