Susuzluğun pençesinde, tahıl ambarı çöle döner mi?

Türkiye'nin tahıl ambarı kabul edilen Konya Havzası yıllardır süregelen yanlış tarım uygulamaları, vahşi sulama ve iklim değişikliğine bağlı kuraklık nedeniyle adeta "çölleşme tehlikesi" altında. Türkiye’nin kullanılabilir yer üstü su kaynağının yüzde 2’si, yer altı su kaynağının da yüzde 17’si Konya Kapalı Havzası’nda bulunsa da, ülke genelinde kullanılan yer altı su miktarının yüzde 40’ı 'Konya Kapalı Havzası’ndan çekiliyor. Bu durum beraberinde krater şeklindeki obruk sorununa yol açıyor. Öyle ki, havzada oluşan obruk sayısı 2 bin 500’ü geçerken, onca uyarıya rağmen kuzey ve orta kesimlerinden 250 ila 300 metreden yer altı suyu çekilmeye devam ediyor.

Son beş yılda yaşanan su kıtlığı, Konya'nın tarımsal geleceğini ciddi şekilde tehdit ediyor. Uzmanlara göre, şehirde su kaynaklarının verimli kullanılması ve bilinçli tarım politikalarının devreye sokulması şart. Aksi takdirde, Türkiye’nin tahıl ambarı olarak bilinen Konya Ovası, çok yakın bir gelecekte verimsiz bir çöle dönüşebilir. 10 BİN KUYU AÇILDI

Konya Ovası, 2020'den bu yana yaşanan yağış azalışı nedeniyle kuraklıktan en çok etkilenen bölgelerden biri olmuş durumda. Öyle ki, sehir merkezine su sağlayan en önemli kaynaklardan biri olan Apa Barajı'nda su seviyesi kritik eşik olan yüzde 10'un altına geriledi. Beyşehir Gölü'ndeki su seviyesi ise son 20 yılın en düşük noktasına ulaştı. Yeraltı sularında da büyük çekilmeler yaşanıyor; ovada son 5 yılda 10 bine yakın yeni su kuyusu açıldı ve bu kuyular kontrolsüz tüketimi tetikledi.

VERİM YÜZDE 35 AZALDI

Konya Havzasında, buğday, arpa ve şeker pancarı gibi temel tarımsal ürünlerde yaşanan verim kaybı ise endişe verici düzeyde. 2019'da Konya'da yaklaşık 2.5 milyon ton buğday üretimi yapılırken, 2023 itibariyle bu rakam 1.8 milyon tona kadar geriledi. Arpa üretiminde ise yüzde 35'lik bir düşüş kaydedilirken, birçok çiftçi ise sulama imkanlarının azalması nedeniyle ikinci ekim yapamaz hale geldi. Kuraklıktan en çok etkilenen ilçeler ise Karapınar, Cihanbeyli ve Ereğli oldu.

10 YIL İÇİNDE TÜKENECEK

Karapınar'da yeraltı sularının 5 metre daha aşağıya çekildiği belirtilirken. Ziraat Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Burak Kılınç, "Kuraklık ve bilinçsiz su kullanımı nedeniyle Konya Ovası'ndaki tarımsal üretimin her yıl daha da gerilediğini, 10-15 yıl içinde, yeraltı su rezervlerinin büyük oranda tükeneceğini söylüyor. Konya Ticaret Borsası yetkilileri ise 2025 itibariyle, tarımsal üretimde yaşanacak daha büyük kayıpların gıda fiyatlarına da doğrudan yansıyacağı uyarısında bulunuyorlar.

SUYA KISITLAMA 

Hem uzmanlar hem çiftçiler, Konya'daki su krizinin aşılabilmesi için önlemlerin acilen hayata geçirilmesi gerektiğini belirtirken; Konya Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (KOSKİ) ise kritik durum karşısında kent genelinde su kısıtlamalarını devreye sokmuş vaziyette. KOSKİ Genel Müdürü İbrahim Demir,  geçtiğimiz gün yayımladığı genelgede suyun park, bahçe, tarla sulama ve temizlik gibi amaçlarla kullanılmasının yasaklandığını duyurdu. 

Havzanın gün geçtikçe çölleştiğine de dikkat çeken Eski DSİ yönetici Dursun Yıldız da, endişeli olduğunu ifade ederken, "Konya Havzası, yağış miktarı bakımından da ülkenin en az yağış alan havzası. Havzada 3 milyon hektar tarım arazisi bulunuyor. Arazilerin tamamının sulanabilmesi için yıllık 15 milyar metreküp suya ihtiyaç var" diyor 150 METREDEN ÇIKIYOR

elçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mithat Direk ise  kuraklığın kırmızı alarm verdiğini söyleyen uzmanlardan. "Yıllardır uyarılarımız dikkate alınmıyor" diyen Prof. Dr. Direk, şu uyarıları sıraladı "Konya ve Karapınar başta olmak üzere suyu nasıl verimli kullanacağımızı, kısıtlı sulama yöntemleriyle nasıl yüksek verim alabileceğimizi bilim dünyası ile ele alıp yeni projeler hayata geçirmemiz gerekir. Obrukların sayısı artıyor. Eskiden 70 metreden su çıkarken, artık 150 metreden suyu zor çıkartıyoruz. Karapınar’da toplam 1 milyon 300 bin dekar tarım arazisi bulunuyor. Bir milyon dekarda sulu, 300 bin dekarlık alanda ise kuru yani yağışa bağlı üretim yapılıyor."

[email protected]  

Kaynak: Web Özel