Tüp bebekle kanserli donörden 67 hasta çocuk dünyaya getirildi

Avrupa’da genetik mutasyon taşıyan bir sperm donöründen doğan çocuklar arasında ortaya çıkan kanser vakaları, sağlık ve doğurganlık alanında uluslararası düzeyde endişe yarattı. 2008 ile 2015 yılları arasında doğan 67 çocuktan 10’una lösemi ve lenfoma gibi kanser teşhisleri konuldu. Vakalar, Avrupa İnsan Genetiği Derneği'nin Milano’daki yıllık toplantısında açıklandı.

KANSERLERE NEDEN OLAN NADİR GENETİK VARYANT

Fransa’daki Rouen Üniversitesi Hastanesi’nden biyolog Dr. Edwige Kasper tarafından aktarılan bilgilere göre, TP53 adlı gendeki nadir bir varyant, vakaların ortak noktası olarak belirlendi. Bu genetik mutasyonun, kalıtsal bir kanser sendromu olan Li-Fraumeni sendromuna neden olabileceği belirtildi.

Kasper, konferansta yaptığı sunumda, "Tek bir donör için doğum veya aile sayısına Avrupa çapında bir sınır getirmemiz gerekiyor" diyerek durumu değerlendirdi. Mutasyonun donörün sperminde yer aldığı ve bağış yapıldığı dönemde bunun mevcut tarama yöntemleriyle tespit edilemediği ifade edildi.

İKİ AYRI AİLENİN BAĞIMSIZ BAŞVURUSUYLA ORTAYA ÇIKTI

Vaka, iki farklı ailenin çocuklarında nadir bir kanser türünün teşhisi sonrası doğurganlık kliniklerine başvurmalarıyla gündeme geldi. İncelemeler sonucunda aynı sperm donörüne ulaşıldı. Donörün spermleri, Avrupa Sperm Bankası tarafından sağlanmıştı. Yapılan analizlerde, varyantın donörün bazı sperm örneklerinde bulunduğu doğrulandı.

Kasper, "Varyantı nüfus ve hasta veri tabanlarını, bilgisayar tahmin araçlarını ve fonksiyonel deney sonuçlarını kullanarak analiz ettim. Bu varyantın muhtemelen kansere neden olduğu ve çocukların genetik danışmanlık alması gerektiği sonucuna vardım" ifadelerini kullandı.

8 ÜLKEDE 67 ÇOCUK TEST EDİLDİ

Avrupa’daki farklı genetik ve çocuk sağlığı merkezleri eş zamanlı olarak vakaları araştırmaya başladı. 8 Avrupa ülkesinden 46 aileye ait 67 çocuk üzerinde yapılan testlerde, 23 çocukta TP53 varyantına rastlandı. Bu çocuklardan 10’una, lösemi ve non-Hodgkin lenfoma dahil olmak üzere çeşitli kanser türleri teşhisi kondu.

Uzmanlar, risk taşıyan çocukların tüm vücut ve beyin manyetik rezonans (MRI) görüntülemeleriyle düzenli olarak takip edilmesi gerektiğini belirtti. Ayrıca, yetişkinlik dönemlerinde meme ve karın ultrasonu gibi ek taramaların yapılması tavsiye edildi.

SPERM BAĞIŞI POLİTİKALARINA YÖNELİK TARTIŞMALAR

Avrupa Sperm Bankası, donörlerin maksimum 75 farklı ailede kullanılmasına izin veren bir politika uyguluyor. Söz konusu donörden şu ana kadar 67'den fazla çocuğun doğduğu ifade edildi. Ancak kurum, belirli bir donörden doğan çocuk sayısının net olarak teyit edilmediğini açıkladı. İlgili doğurganlık kliniklerinin tümünün uyarıldığı belirtildi.

Bu olay, sperm donasyonunda daha sıkı denetim, sınırlı kullanım ve kapsamlı genetik tarama gerekliliğini gündeme getirdi. Avrupa genelinde donör başına izin verilen çocuk ya da aile sayısına dair ortak bir sınırlama olup olmaması gerektiği de tartışma konusu oldu.