Türkiye için kritik uyarı: Artık bitki desenimizi değiştirmeliyiz

ÇÜ İklim değişikliği ve Su Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Sorumlusu Prof. Dr. Burçak Kapur, Akdeniz Havzası’nda yer alan ve iklim değişikliğinden en fazla etkilenen ülkeler arasında bulunan Türkiye’de 1960’tan bu yana yaklaşık 1,4 derecelik bir sıcaklık artışı olduğunu, bu nedenle Türkiye’de yakın zamanda yüzde 50 kuraklık artışı riski bulunduğunu söyledi. Yağışlarda azalma yaşandığını ayrıca yer altı sularının beslendiği kar örtü parametrelerinde de önemli düzeyde düşüş olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Kapur, bu verileri gördükten sonra tarımın önemli bölgelerinden olan Çukurova için üniversite bünyesinde İklim Değişikliği ve Su Yönetimi Merkezi kurduklarını ifade etti. Prof. Dr. Burçak Kapur, yeni bitki desenleri stratejileri geliştirilmesi gerektiği uyarısında bulundu.

Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde gelecekteki iklimi, su durumunu ve bitki desenlerini projeksiyon haline getireceklerini ifade eden Prof. Dr. Kapur, özellikle bitki desenlerinin yanlış seçiminin su kaynaklarını tehdit ettiğine işaret etti. Kapur, “Şu anda kullandığımız bitki deseni çok fazla su tüketen bitkilerden oluşuyor. Her 1 derece sıcaklık artışında, yaklaşık yüzde 5-10 arasında bitki su tüketiminde artış oluyor. Bu, bölgedeki tarım alanına vurduğumuzda çok büyük bir rakamdır. Bunu bazı strateji ve önlemlerle düzenlememiz lazım. Bu kapsamda tüm Türkiye’yi değerlendireceğiz” diye konuştu.

Bölgede tercih edilebilecek bitki deseninden bahseden Prof. Dr. Burçak Kapur, “Genelde tarlalarda buğday, bahçede ise turunçgil üretiliyor. Bölgemizde biraz daha arpa, çavdar ya da yeni bitkiler olan kinoa gibi daha az su tüketen bitkilere geçiş yapılabilir. Bahçe bazında ise zeytin buranın ana ekolojisi içerisinde yer alan, kuraklığa dayanıklı ve getirisi de yüksek olan bir bitkidir. Bu tarz bitki desenine geçebilirsek hem ülke ekonomisine katkıda bulunabiliriz hem de kuraklık için bir önlem alınmış olabilir. Kuraklık için yaptığımız çalışmalarda görüyoruz ki yüzde 50 olasılıkla burada ve Türkiye’nin birçok bölgesinde kuraklık artışı olacak. Bu artışı tolere edebilmek için bu tarz bitkilerle artık bitki desenini değiştirmemiz gerekiyor” ifadelerini kullandı.

Bitki deseniyle birlikte sulama sisteminin de değişmesi gerektiğine vurgu yapan Prof. Dr. Kapur, şöyle konuştu:

“Şu anda Türkiye’nin yaklaşık yüzde 60’ı yüzey sulama yöntemlerini kullanıyor. Bu yöntem yüzünden suyun yüzde 50’si boşa gidiyor. Biz bu sistemleri basınçlı sulama sistemlerine çevirebilirsek, zaten yüzde 50 kazanım sağlayacağız. Devletin bu konuda büyük destekleri var. Genel olarak baktığımızda iklim değişikliğinden kaynaklı su kaybımızın yüzde 30 olduğunu düşürsek eğer biz sistemlerimizi basınçlı, kapalı sistemlere çevirebilirsek, bitki desenini değiştirmeden bile büyük düzeyde su tasarrufu yapmış olacağız. Hepsini birlikte ele aldığımızda hem basınçlı sulama sistemlerine geçip hem ileri tarım teknikleri dediğimiz sensör bazlı sulama sistemlerine geçip hem de bitki desenini optimum su düzeyine çekecek şekilde ayarlayabilirsek o zaman ülkemiz iklim değişikliğinden bu kadar etkilenmeyecektir ve bizim için çok önemli bir gelişme olur.”

Prof. Dr. Burçak Kapur, çiftçilerin Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’nün (TAGEM) sunduğu aplikasyonu telefonlarına indirip hangi bitkinin ne oranda suya ihtiyaç duyduğu gibi bilgilerden faydalanarak, yüzey sulama yöntemi ile yarı yarıya boşa giden suyu önemli bir ölçüde önleyebileceğini de sözlerine ekledi.