Türkiye İmalat PMI geriledi

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Eylül 2025 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik değer olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, ağustosta 47,3 olan manşet PMI eylülde 46,7’ye gerileyerek imalat sektörünün yavaşlamaya devam ettiğini gösterdi. Böylece faaliyet koşullarındaki bozulma eğilimi bir buçuk yıla ulaştı. 

Anket katılımcılarının geri dönüşleri, firmalar açısından zorlayıcı talep koşullarının sürdüğüne işaret etti. Bu durum, yeni siparişler ile ihracatın daha da yavaşlamasına yol açarak imalat sanayi üretiminde belirgin düşüşle sonuçlandı. Yeni siparişlerdeki zayıflama, imalatçıların birikmiş iş yüklerini azaltabilmelerine olanak tanıdı ve bu azalış yaklaşık bir yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Firmalar satılamayan nihai ürünlerini stoklarına ekledi ve böylece üretim sonrası stoklar son üç ayın ilk artışını kaydetti.

İş yüklerindeki hafiflemeye bağlı olarak firmalar eylül ayında yeni personel alımı konusunda isteksiz davrandı. Bunun yanı sıra, üretimde kullanılmak üzere yeni girdi alımı yapmak yerine mevcut stokların değerlendirildiği gözlendi. Sonuç olarak, istihdam, girdi alımları ve üretim öncesi stoklar eylülde belirgin düşüş kaydetti. Liradaki zayıflık, eylül ayında da girdi maliyetlerinin yükselmesinde etkili oldu. Enflasyon son üç ayın en keskin hızına ulaştı ve seri ortalamasının altında kalmasına rağmen yüksek düzeyde gerçekleşti. Bu durum nihai ürünler için de geçerli oldu ve satış fiyatlarında nisan ayından bu yana en hızlı artış gerçekleşti.

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi: 
“Eylül ayı İSO Türkiye İmalat PMI sonuçlarında tanıdık temalar ön plana çıktı ve 2025 yılının geride kalan bölümü ile paralellikler gösterdi. Talep koşulları zorlayıcı olmaya devam etti ve buna bağlı olarak üretim, istihdam ve satın alma faaliyetleri düşüş sergiledi. Öte yandan, yine liradaki zayıflık sonucu enflasyon oranlarında bir miktar artış kaydedilse de fiyat baskıları nispeten ılımlı seviyelerde kaldı.”

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Eylül 2025 raporu, gıda ürünleri dışındaki tüm faaliyet alanlarında firmaların yeni sipariş almakta zorlandığına işaret etti. Bu nedenle sektörlerin büyük bölümü üretim ve istihdam hacmini azalttı. Genel olarak durgun seyreden talep ortamına rağmen, satış fiyatları yalnızca tekstil ürünlerinde düşüş gösterdi. Bu durum, sektörlerin çoğunluğunda girdi maliyetleri enflasyonunun ivme kazanmasından kaynaklandı.

Eylül ayında, anket kapsamında izlenen 10 sektörün sadece ikisi; gıda ürünleri ile ağaç ve kağıt ürünleri üretim hacmini artırdı. En sert üretim düşüşü ise ağustos ayına göre hafiflemekle birlikte yine tekstil ürünlerinde gerçekleşti. Gıda ürünlerinde yeni siparişler keskin bir artış kaydetti ve bu artış önceki döneme göre ivme kazanarak son 19 ayın en yüksek oranında gerçekleşti. Buna bağlı olarak sektörün üretimi de toparlanma sergiledi. Öte yandan, yeni siparişlerde iyileşme eğilimi yalnızca gıda imalatçılarıyla sınırlı kaldı. Üretimde olduğu gibi, yeni siparişlerde de en sert yavaşlama tekstilde görüldü. Benzer bir tablo yeni ihracat siparişlerinde de gözlendi, ancak bu alanda iyileşme sağlayan tek sektör makine ve metal ürünleri oldu. 

Genel olarak müşteri talebi ve üretim gereksinimlerindeki zayıflık, üçüncü çeyrek sonunda çoğu sektörün istihdam azaltmasına neden oldu. Çalışan sayıları yalnızca gıda ürünleri ile elektrikli ve elektronik ürünler sektörlerinde artış gösterdi, ancak her ikisinde de bu artış oldukça ılımlı düzeyde gerçekleşti. İstihdamda da en belirgin düşüş tekstil sektöründe gerçekleşti. Gıda sektöründeki olumlu seyir, satın alma faaliyetlerine ve girdi stoklarına da yansıdı. Ancak her iki kalemde de artış kaydeden tek sektör gıda ürünleri oldu. Anket kapsamında takip edilen 10 sektörün sekizinde girdi maliyetleri enflasyonu bir önceki aya göre yükseldi. En yüksek oran, enflasyonun son 11 ayın en keskin düzeyine ulaştığı gıda ürünlerinde ölçüldü. En yavaş artış ise ağustos ayına göre hafif hızlanmaya rağmen ağaç ve kağıt ürünlerinde kaydedildi. Eylül ayında satış fiyatlarında da en hızlı yükseliş gıda ürünlerinde gerçekleşti ve sektörde enflasyon Nisan 2024’ten bu yana en yüksek düzeye çıktı. Tekstil sektörü, talebi canlandırmak amacıyla nihai ürün fiyatlarında üst üste yedinci kez aylık bazda indirime gitti. Böylece satış fiyatlarını düşüren tek sektör tekstil ürünleri oldu.