Türkiye, küresel tedarik zincirlerinde merkez olma yolunda

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, ABD Başkanı Donald Trump'ın ev sahipliğinde geçen hafta Beyaz Saray'da gerçekleşen 3'lü zirvenin ardından ortak deklarasyona imza atmıştı.

Bu kapsamda Trump, Zengezur Koridoru'nun geliştirilmesi konusunda Ermenistan ile 99 yıla kadar uzayabilecek bir anlaşmaya vardıklarını, Azerbaycan'ın Ermenistan'ın egemenliğine saygı gösterirken, Nahçıvan'a tam erişim sağlanacağını aktarmıştı.

ABD'nin arabuluculuğunda Azerbaycan ile Ermenistan arasında imzalanan anlaşmayla gündeme gelen Zengezur Koridoru, Türkiye'nin bölgesel lojistik ve ticaret stratejileri açısından kritik bir fırsat olarak değerlendiriliyor.

Uzmanlara göre koridor, enerji, ulaştırma ve dijital altyapı açısından Türkiye'ye yeni entegrasyon imkanları sunacak. Demiryolu hatları, petrol ve doğal gaz boru hatları ile fiber optik ağların bu güzergahta yer alması, Türkiye'yi bölgesel enerji ve iletişim geçidi haline getirebilir.

Ekonomi çevreleri, bu gelişmenin İstanbul ve Mersin limanları üzerinden Avrupa pazarına açılan Türk lojistik sektörüne rekabet avantajı sağlayacağını belirtiyor. Türkiye'nin Orta Koridor kapsamındaki Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattıyla entegrasyon da düşünüldüğünde, Zengezur güzergahı yük taşımacılığında maliyet ve süreyi azaltan bir unsur olacak.

"Türkiye, bu süreçte küresel tedarik zincirlerinde merkezi aktöre dönüşme fırsatına sahip"

Konuya ilişkin sorularını yanıtlayan Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Başkanı Bilgehan Engin, Türkiye'nin lojistik ve dış ticarette yeni bir çağın eşiğinde olduğunu söyledi.

Engin, "Azerbaycan'ın batı bölgeleri ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'ni Ermenistan üzerinden birbirine bağlaması planlanan Zengezur Koridoru, sadece bir ulaşım projesi değil, bölgesel ticaretin, lojistik hatlarının ve jeopolitik dengelerin yeniden şekilleneceği stratejik bir adımdır. Türkiye, bu süreçte doğu ile batı arasında lojistik köprü kurarak küresel tedarik zincirlerinde merkezi aktöre dönüşme fırsatına sahip." diye konuştu.

Zengezur Koridoru'nun Çin'den başlayıp Hazar Denizi üzerinden Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye'ye, oradan da Avrupa'ya uzanan Orta Koridor'un etkinliğini artıracak alternatif ve tamamlayıcı bir güzergah sunduğunu anlatan Engin, Gürcistan üzerinden geçişlerde yaşanan altyapı yetersizlikleri ve gümrük engelleri nedeniyle uzayan taşıma sürelerinin Zengezur hattı sayesinde önemli ölçüde azalacağını bildirdi.

Engin, Zengezur Koridoru'nun Türkiye için önemine işaret ederek, şöyle devam etti:

"Türkiye, bu yeni güzergahla Nahçıvan ve Azerbaycan üzerinden Orta Asya'ya doğrudan kara ve demiryolu bağlantısı kurarak, taşıma süresini kısaltacak ve maliyetleri düşürecek. Bu yeni hat sayesinde transit süreler önemli ölçüde kısalacak, lojistik maliyetlerde düşüş yaşanacak, Türk Cumhuriyetleri ile kesintisiz lojistik köprü kurulacak ve Türkiye'nin doğusundaki iller için yeni ekonomik fırsatlar doğacak.

UTİKAD olarak Zengezur Koridoru'nun Türkiye'ye sadece ticari değil, jeoekonomik anlamda da büyük değer katacağına inanıyoruz. Bu koridor, Türkiye'nin Avrasya'daki merkezi konumunu güçlendirmekle kalmayacak, aynı zamanda Türk dünyasının ekonomik ve kültürel olarak daha da yakınlaşmasına vesile olacak. Kars-Iğdır-Nahçıvan Demiryolu projesiyle entegre edilecek bu hat, doğudaki illerimiz için yeni ticaret yolları ve kalkınma fırsatları yaratacak."

"Zengezur, Türkiye'nin lojistikte bu yüzyılın lider ülkelerinden biri olma hedefi için stratejik kapı"

UTİKAD Başkanı Engin, Zengezur Koridoru'nun ABD'nin yönetiminde işletilmesi ihtimalinin projenin hızla işler hale gelmesi açısından bazı avantajlar sunabileceğini anlattı.

Engin, "Özellikle limanlar, demiryolları, güvenlik sistemleri ve gümrük altyapılarında yapılacak modernizasyonlar sayesinde Türkiye'nin bölgesel lojistik üssü olma hedefi daha da hız kazanabilir. Ancak bu durum, aynı zamanda jeopolitik riskleri de beraberinde getirmekte. ABD'nin koridor üzerindeki etkinliği, Çin'in ticaret güvenliğini tehdit edebilir ve yeni hamleleri tetikleyebilir. Aynı şekilde Rusya'nın Güney Kafkasya'daki nüfuz alanını daraltabilir ve Türkiye'nin lojistik liderliğini sınırlandırabilecek politik baskılar doğurabilir. Bu nedenle Türkiye, bu süreci sadece jeopolitik değil, jeoekonomik hassasiyetlerle de yönetmeli, stratejik özerkliğini koruyarak bölgesel dengelere uygun bir denge politikası izlemelidir." şeklinde konuştu.

Zengezur Koridoru'nun potansiyelinden tam anlamıyla yararlanabilmek için bazı stratejik adımların hayata geçirilmesinin önem arz ettiğini vurgulayan Engin, bazı hususlara dikkati çekti.

Engin, "Bölgesel altyapı uyumunun hızla sağlanması, gümrük sistemlerinde dijital entegrasyonun tamamlanması, Marmaray'ın yük taşıma kapasitesinin artırılması ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü'ne demiryolu bağlantısının ivedilikle tamamlanması gerekiyor. Bu adımların gerçekleştirilmesi, Türkiye'yi sadece bölgesel ticaretin değil, Avrupa, Asya ve Orta Doğu'yu birbirine bağlayan küresel tedarik zincirlerinin de vazgeçilmez bir aktörü haline getirecek." dedi.

Zengezur Koridoru'nın yalnızca yük taşımakla kalmayacağını aktaran Engin, kültürleri, ekonomileri ve stratejik ortaklıkları da birbirine bağlayacağını vurguladı.

Engin, "UTİKAD olarak bu vizyonun hayata geçmesi için kamu ve özel sektör işbirliklerini güçlendirmeye, yerel, bölgesel ve uluslararası platformlarda sürecin stratejik önemini vurgulamaya devam ediyoruz. Çünkü biliyoruz ki Zengezur, sadece bir koridor değil, Türkiye'nin lojistikte bu yüzyılın lider ülkelerinden biri olma hedefi için geleceğe açılan stratejik bir kapıdır." değerlendirmesinde bulundu.