Uçak ve füze savaşı: İsrail ve İran alev alev Gündem Haberleri

İsrail’in İran’a 200’e yakın uçakla başlattığı savaş üç günde iki ülkede büyük yıkıma yol açtı. İsrail, savaş uçaklarıyla askeri/sivil hedefler, nükleer santral ve petrol tesislerine bomba yağdırdı. İran misilleme olarak fırlattığı füzelerle Tel Aviv, Hayfa ve Bat Yam’da yüzlerce binayı enkaza çevirdi. İran’ın füze stokunun daha ne kadar dayanacağı ve İsrail kamuoyunun bu füzelere ne kadar direnebileceği merak ediliyor.

İsrail ile İran arasında başlayan savaş, tarafların karşılıklı bombardımanlarıyla sürüyor. İsrail ordusuna ait savaş uçakları, cumartesiyi pazara bağlayan gece boyunca başkent Tahran başta olmak üzere İran’ın çeşitli bölgelerine 80’den fazla hava bombardımanı düzenledi. Ordu ayrıca, perşembe gecesinden beri 170 noktada 720 askeri tesisi vurduğunu ilan etti. İran ordusu ve Devrim Muhafızları (DMO) ise İsrail’in başkenti Tel Aviv, kuzeydeki Hayfa ve güneydeki Eylat’a 100’e yakın füze fırlattı. Karşılıklı bombardımanlar dün gündüz saatlerinde de sürdü. İsrail, Tahran’ın batısında bir semtin yanı sıra Kirmanşah, İsfahan ve Şiraz’da da sık sık bombardımanlar düzenledi. Savaşın üçüncü gününde diplomatik hareketlilik de başladı. İran tarafı, arabuluculuk için Katar ve Umman Sultanlığı ile iletişim kurdu. İsrail tarafı ise İran’ın nükleer programdan vazgeçmesi halinde savaşı bitirebileceği mesajını verdi.

TAHRAN'A YOĞUN BOMBARDIMAN

İsrail saldırıları, Tahran’a yoğunlaşırken kentteki ana yakıt deposunun F-35 savaş uçakları tarafından vurulmasının ardından kentte büyük bir yangın çıktı. İsrail’e ait savaş uçakları pazar günü de bombardımanları sürdürürken eş zamanlı olarak Tahran'da 5 bomba yüklü araç patlaması yaşandı. İran, İsrail'in saldırılarında 224 kişinin yaşamını yitirdiğini, 900 kişinin ise yaralandığını açıkladı. Washington merkezli İnsan Hakları Aktivistleri grubu ise İran’da şu ana kadar en az 406 kişinin hayatını kaybettiğini, 654 kişinin ise yaralandığını iddia etti. İran’ın İsrail’e düzenlediği saldırılarda da ölü sayısı 14’e yükseldi. İsrail dün akşam da Tahran'da Dışişleri Bakanlığı'nın, Siyaset ve Uluslararası Araştırmalar Enstitüsü yakınındaki binalara saldırdı. Terör devleti ayrıca karadan karaya füze hedefleri bulunduğu gerekçesiyle İran'ın batısını vurdu.

İŞGALCİNİN ÖNEMLİ ŞEHİRLERİ ATEŞ ALTINDA

Tel Aviv’in güneyindeki Rişon Letsiyon’u önceki gün varan İran füzeleri, dün de bu semte komşu olan modern Bat Yam semtinde önemli bir yıkım oluşturdu. Bat yAm'da en az 60 binanın yıkıldığı belirtildi. Yine Tel Aviv ve Hayfa’yı vuran füzeler, 4’ü Hayfa’da olmak üzere 13 istilacı Yahudi yerleşimcinin ölümüne ve 200’den fazlasının yaralanmasına sebep oldu. Tel Aviv’deki resmi kaynaklar, enkaza dönen çok sayıda binanın altında 20 kişinin kaybolduğunu bildirdi. Saldırılara eş zamanlı açıklama yapan İran Dini Lideri Ali Hamaney, “Yeni füzelerimizle oluşturacağımız yıkım karşısında çaresiz kalacaklar” dedi. İran dün akşam da Tel Aviv ve Hayfa'yı vurdu, kentte pek çok yerde yangın çıktı, çok sayıda istilacının yaralandığı açıklandı.

NÜKLEER SANTRALLER VE PETROL MEVKİLERİ HEDEFTE

İran’ın nükleer programını bahane ederek saldırıları başlatan İsrail’in başbakanı Binyamin Netanyahu, “İran’da ilk nükleer silahı kim yapacak yarışı vardı. Biz 90’ıncı dakikada müdahale edip bu oyunu bozduk” diyerek nükleer santrallerin hedef alınacağını duyurdu. Saldırıların üçüncü gününde İran’ın orta kesimindeki İsfahan yakınlarında bulunan Natanz nükleer santrali, güneydeki Bender Abbas’ta bir petrol tesisi ve Tahran’da ana yakıt deposu İsrail uçakları tarafından vuruldu. Maxar uydu gözlem sitesinde yayınlanan görüntülerde, Natanz nükleer santralinde meydana gelen hasar açıkça görülmeye başladı. İran DMO ise ilk kez kullandığı Hipersonik Balistik Füzelerle İsrail’in kuzeyindeki Bazan Petrol Refinerisini vurdu. Rafineride bulunan boru hatları ve iletim hatları zarar gördü. İran Meclisi’nde düzenlenen oturumda konuşan Meclis Ulusal Güvenlik Komitesi Üyesi Mucteba Zarei, ordunun artık İsrail’in en büyük nükleer tesisi Dimona’yı hedef almaya başlaması gerektiğini söyledi.

YIKIMI YERİNDE GÖRDÜLER

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Cumhurbaşkanı Yitzak Herzog, Savunma Bakanı Yisrael Katz ve Ulusal Güvenlik Bakanı İtamar Ben-Gvir, İran füzelerine hedef olan Tel Aviv’in güneyindeki Bat Yam bölgesini ziyaret etti. Bölgede incelemelerde bulunan İsrailli liderler, yıkılmış binaları ziyaret etti. Netanyahu, ziyaret sonrası yaptığı açıklamada, “İran ağır bedel ödeyecek” dedi. Katz ise “Tahran ikinci Beyrut olacak” tehdidini savurdu.

İsrail’de sosyal karmaşa

İran’ın füze saldırıları sonrası tarihinin en büyük yıkımını yaşıyan İsrail’de, sosyal çarpıklık da gün yüzüne çıkıyor. Yisrael Heyom gazetesinin verdiği bilgiye göre, başkent Tel Aviv’deki binaların yüzde 40’ında sığınak bulunmuyor. Gazeteye konuşan Bat Yam bölgesindeki Yahudi istilacılar, acil durumda sığınağı olan komşularımıza sığınmak istiyoruz ancak kapılar yüzümüze kapanıyor dedi. İsrail Refah Bakanlığı ise saldırılar yüzünden 742 Yahudi istilacının evsiz kaldığını bildirdi.

Herzog’dan savaşı bitirme şartı

Ortadoğu’da dördüncü gününe giren İran-İsrail savaşının sona ermesi için diplomatik görüşmeler sürse de İsrail tarafının dayatması sürüyor. İsrail Cumhurbaşkanı Yitzak Herzog, dün yaptığı açıklamada, “Savaşın bitmesi için iki yol var: Ya İran nükleer programdan vazgeçtiğini bildirir ya da biz onların nükleer programını yok ederiz” dedi. Başbakan Netanyahu da “İran’ın nükleer programını imha edene kadar saldırılar sürecek” ifadelerini kullandı.

DİPLOMASİ DEVREYE GİRECEK Mİ?

Savaşın şiddetiyle birlikte bölge ülkelerinin de endişesi artarken, çözüm için diplomatik hareketlilik belirmeye başladı. Jerusalem Post’un iddiasına göre Tahran yönetimi, arabuluculuk rolleriyle öne çıkan Katar ve Umman’dan saldırıların karşılıklı olarak durması ve nükleer müzakerelere geri dönülmesi için ABD ile İran arasında arabuluculuk yapmalarını talep etti. Reuters’e konuşan Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis ise İranlı üst düzey yetkililerin kendisiyle iletişime geçerek İsrail’e müzakereler için bir mesaj iletmesini istediklerini iddia etti. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekai ise GKRY liderinin iddialarını reddetti. Uluslararası güçlerin de çatışmadan dolayı endişeleri artarken Almanya, Fransa ve İngiltere, nükleer müzakerelere dönüş için İran’a teklifte bulundu. Konuya dair açıklama yapan Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, “Almanya, Fransa ve İngiltere olarak hazırız. İran'a nükleer program hakkında derhal müzakereler teklif ediyoruz” dedi.

İki ülkede hayat durdu

Karşılıklı saldırılar yüzünden iki ülkede de hayat durma noktasına geldi. İran’da tüm eğitim kurumları ikinci bir açıklamaya kadar tatil edildi. Çok sayıda insanın kenti terketmek için uzun kuyruklar oluşturduğu görüldü. İsrail ordusu, yayınladığı açıklamada, İran’daki sivillerin camilere sığınabileceğini bildirdi. İsrail'de de olağanüstü hal ve kısıtlamalar 30 Haziran'a kadar uzatıldı. İsrail ordusunun, İran’a yönelik saldırısıyla eş zamanlı olarak işgal altındaki Batı Şeria’da uyguladığı askeri kısıtlamalar ise bölgede yaşayan Filistinlilerin hayatını adeta durma noktasına getirdi.

Yakında barış olacak

ABD Başkanı Donald Trump, Truth Social'de İsrail'in saldırılarına ilişkin dün yaptığı paylaşımda, yakında barış olacağı sinyalini verdi. Trump mesajında, "İsrail ile İran arasında çok sayıda arama ve toplantı gerçekleşiyor. Yakında barış olacak" ifadelerine yer verdi. Öte yandan Trump İsrail'in İran'a yönelik saldırılarında ABD'nin bir rolü olmadığını savunarak, Tahran'ın ABD'ye saldırması durumunda "eşi benzeri görülmemiş bir karşılık vereceklerini" söyledi. ABD Başkanı, ABC News televizyonuna yaptığı açıklamada da, "İran ile İsrail arasında, tıpkı Pakistan ile Hindistan arasında yaptığım gibi bir anlaşma olmasını sağlayacaım" sözlerini sarf etti. Trump ayrıca, İran'ın nükleer tesislerini yok etmek için İsrail'e destek verebileceklerini de kaydetti.

DMO, KOMUTANLARIN ÖLÜMÜNÜ DOĞRULADI: İSTİHBARAT BAŞKANI DA ÖLDÜ

İran yönetimi, Devrim Muhafızları Hava ve Uzay Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Emir Ali Hacızade'nin hayatını kaybettiği İsrail saldırısında 8 generalin daha hayatını kaybettiğini duyurdu. Devrim Muhafızları Ordusu tarafından yapılan açıklamada, Devrim Muhafızları Hava ve Uzay Kuvvetleri Komutanı Emir Ali Hacızade'nin yaşamını yitirdiği İsrail saldırısında 8 generalin de öldüğü bildirildi. Söz konusu generallerin Mahmud Bakıri, Davud Şeyhiyan, Muhammed Bakır Tahirpur, Mensur Seferpur, Mesud Tayyib, Hüsrev Hasani, Cevad Cursera ve Muhammed Ağacaferi olduğu belirtildi. İran devlet televizyonu dün akşam ise saldırılarda Devrim Muhafızları İstihbarat Kurumu Başkanı Muhammed Kazımi ve iki generalin öldüğünü bildirdi.

Hamaney'e suikasti Trump mı engelledi?

ABD Başkanı Donald Trump'ın, İsrail'in İran lideri Ayetullah Ali Hamaney'e suikast düzenlemesini önlediği öne sürüldü. Axios'tan Barak Ravid, X paylaşımında, "bir ABD'li yetkilinin kendisine İsrail'in İran’a yönelik yürüttüğü saldırılarda Hamaney'i öldürme fırsatı doğduğunu söylediğini" aktardı. ABD’li yetkili, "Trump'ın, İsrail'in İran lideri Hamaney'e suikast yapma ihtimaline açık şekilde karşı çıktığını" iddia etti. Adı açıklanmayan ABD'li yetkili, "İranlılar bir ABD'liyi öldürmedi ve siyasi liderlerin öldürülmesi masada bile olmamalı" ifadelerini kullandı. AP’ye konuşan yetkililer ise İsraillilerin, son günlerde Hamaney'i öldürmek için güvenilir plan geliştirdiklerini Trump yönetimine bildirdiklerini ancak Trump'ın bu plana karşı olduğunu İsrailli yetkililere açıkça aktardığını belirtti.

Rejim değişikliği istiyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran'ın zayıfladığını, "rejim değişikliğinin mümkün olduğunu" öne sürdü. Fox News'e konuşan Başbakan Netanyahu, İran'a yönelik saldırıları sonucunda rejim değişikliği yapmaya çalışıp çalışmadıkları sorusu üzerine, "Bu mümkün çünkü şu anda İran rejimi çok zayıf. (İran'ın) Elinde sadece iki şey kaldı, nükleer silah elde etme çabası ve balistik füze programı, halk yanında değil" ifadesini kullandı. Netanyahu, "Tahran’da İran istihbarat başkanına ve yardımcısına saldırdık. Rejim şu anda çok zayıf" dedi.

İki Mossad üyesi yakalandı

İran güvenlik kuvvetleri, İsrail ordusunun saldırılarının ardından ülkede İsrail istihbaratı için çalışan ajanlara yönelik operasyonları yoğunlaştırdı. İran haber ajansı, İsrail istihbarat ajansı Mossad'ın iki üyesinin ülkenin batısındaki Elburz bölgesinde gözaltına alındığını duyurdu. İstihbaratçıların, patlayıcı ve elektronik cihazları hazırlarken yakalandığı belirtildi.