Yedikten sonra gelen sessizlik: Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu hakkında bilmeniz gerekenler

“Neden duramıyorum?” sorusuyla baş başa kalan binlerce kişi aslında tedavi edilebilir bir bozuklukla mücadele ediyor.

KONTROLÜ KAYBETTİĞİNİZ YEME ANLARI SİZE TANIDIK GELİYOR MU?

Bir oturuşta, kimsenin görmesini istemeyeceğiniz kadar çok yemek yediğiniz; o an sanki kontrolün tamamen sizden çıktığı ve durmanın mümkün olmadığı anlar yaşıyor musunuz? Eğer bu durumun ardından yoğun bir pişmanlık, utanç ve kendinize yönelik öfke hissediyorsanız, yaşadığınız şey sadece “iradesizlik” ya da “fazla kaçırmak” olmayabilir. Bu tablo, Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu (TYB) olarak bilinen, aslında tedavi edilebilir bir psikolojik rahatsızlık olabilir.

UYARI: Gerekli profesyonel desteği alarak, bu bozukluğun üstesinden gelebilir ve yiyeceklerle yeniden sağlıklı bir ilişki kurabilirsiniz.

TIKANIRCASINA YEME BOZUKLUĞU NEDİR?

Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu (İngilizce adıyla Binge Eating Disorder - BED), kişinin kısa bir zaman dilimi içinde, fiziksel olarak ihtiyacından çok daha fazla yiyecek tükettiği ve bu süreçte yeme davranışı üzerinde kontrolünü tamamen kaybettiği bir yeme bozukluğudur.

Bu durum, örneğin bayramda ya da özel günlerde fazla yemek yemekten farklıdır. Buradaki belirleyici fark, kontrol kaybı hissi ve bu yeme ataklarının tekrarlayıcı olmasıdır. Kişi ne kadar yediğinin farkında olmadan, durmaksızın yemeye devam eder. Bu atakların ardından bulimia nervozada görülen telafi edici davranışlar (kusma, aşırı egzersiz, laksatif kullanımı) genellikle yoktur. Onların yerine, yoğun bir suçluluk, utanç ve duygusal çöküntü hissi kalır.

TIKANIRCASINA YEME BOZUKLUĞUNUN BELİRTİLERİ

Bir yeme atağının TYB olarak değerlendirilebilmesi için, bu atakların en az üç ay boyunca, haftada bir kez yaşanması ve aşağıdaki davranışlardan en az üçüyle birlikte görülmesi gerekir:

- Normalden Çok Daha Hızlı Yemek: Yiyecekleri çiğnemeden, adeta aceleyle yutmak.

- Fiziksel Olarak Rahatsız Olana Kadar Yemek: Mide ağrısı ve şişkinlik başlayana kadar duramamak.

- Aç Olunmasa Bile Yemek: Fiziksel açlık hissi olmaksızın, sadece bastırılamayan bir dürtüyle yemek.

- Utanç Nedeniyle Yalnız Yemek: Ne kadar yediğini gizlemek için yalnız kalmayı tercih etmek.

- Yeme Sonrası Kendinden Tiksinmek: Yemeğin ardından yoğun suçluluk, depresyon ya da öz-nefret hissetmek.

DUYGUSAL YEME VE TIKANIRCASINA YEME BOZUKLUĞU ARASINDAKİ FARK

Her insan zaman zaman duygularını bastırmak için yemek yiyebilir. Bu, genellikle stres, can sıkıntısı ya da üzüntü gibi duygularla baş etmek için yapılan duygusal yeme davranışıdır. Ancak Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu, bundan çok daha farklıdır.

Buradaki fark:

- Kontrolün tamamen kaybolması,

- Aşırı miktarda ve kısa sürede yüksek kalorili yiyecekler tüketilmesi,

- Ve bu döngünün düzenli olarak tekrarlanmasıdır.

Duygusal yemede kişi belki bir paket cips yer ve kendini kötü hisseder. Ama TYB’de kişi binlerce kaloriyi çok kısa sürede tüketebilir ve ardından ağır bir duygusal çöküntü yaşar. Bu durum, kişinin hayat kalitesini ciddi şekilde düşürebilir.

TIKANIRCASINA YEME BOZUKLUĞUNUN OLASI SONUÇLARI

Tedavi edilmediği takdirde, bu bozukluk hem fiziksel hem de psikolojik açıdan birçok ciddi probleme yol açabilir:

- Obezite

- Tip 2 Diyabet

- Kalp ve damar hastalıkları

- Sindirim sistemi sorunları

- Eklem problemleri

- Uyku bozuklukları

- Solunum rahatsızlıkları

- Sosyal izolasyon ve düşük yaşam kalitesi

BU BİR İRADE SORUNU DEĞİLDİR!

TYB yaşayan birçok kişi, durumu bir "zayıflık" olarak görüp yardım almaktan çekinir. Ancak unutulmamalıdır ki, bu bir karakter meselesi değil, gerçek bir ruhsal sağlık sorunudur ve en önemlisi tedavi edilebilir.

TIKANIRCASINA YEME BOZUKLUĞUNDA TEDAVİ YAKLAŞIMLARI

Bu rahatsızlığın tedavisinde en etkili sonuçlar, birden fazla uzmanlık alanının birlikte çalışmasıyla alınır:

1. PSİKOTERAPİ

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), TYB tedavisinde en çok önerilen terapi türüdür. Kişinin olumsuz düşünce kalıplarını fark etmesine, yeme ataklarını tetikleyen duygularla sağlıklı başa çıkma yöntemleri geliştirmesine yardımcı olur.

2. BESLENME DANIŞMANLIĞI

Yeme bozuklukları konusunda deneyimli bir diyetisyen, katı ve yasaklayıcı diyetlerden kaçınarak, düzenli ve dengeli bir beslenme rutini oluşturulmasını destekler. Amaç, bedenin açlık-tokluk sinyallerini yeniden tanımayı ve yiyeceklerle sağlıklı bir ilişki kurmayı öğrenmektir.

3. TIBBİ DEĞERLENDİRME VE GEREKİRSE İLAÇ TEDAVİSİ

Bir psikiyatrist, depresyon, anksiyete gibi altta yatan ruhsal durumları tespit ederek gerekli gördüğünde ilaç tedavisi önerebilir.

YARDIM ALMAKTAN ÇEKİNMEYİN

Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu, yalnızca yeme davranışınızla değil, hayatınızın birçok yönüyle etkileşim halindedir. Ancak bu döngüden çıkmanız mümkün. Utanç değil, şefkat ve destekle yaklaşılması gereken bir süreçtir.

Görsel Kaynak: istockphoto