Yeni bilimsel araştırma: Dövme kansere neden olur mu?

Dövme, binlerce yıldır dini, kültürel ve estetik amaçlarla kullanılan bir sanat formudur. Antik Mısır’daki mumyalarda da benzer dövmeler bulunmuştur. Günümüzde dövme, organik veya inorganik pigmentlerin taşıyıcı sıvılarla karıştırılarak cildin dermis tabakasına iğneyle enjekte edilmesiyle yapılır. Bu işlem, dövmenin kalıcı olmasını sağlar çünkü epidermis yenilense de dermis tabakasındaki mürekkep kalır.

Dövme sırasında mürekkep, fibroblast hücrelerine yerleşir ve makrofajlar tarafından sindirilir. Makrofajların yaşam döngüsü, mürekkebin lenf düğümlerine taşınmasına neden olabilir, bu da bağışıklık sisteminde değişikliklere yol açabilir. Bu durum, dövme ile kanser riski arasındaki olası bağlantının araştırılmasının temel nedenlerinden biridir.

DÖVME MÜREKKEBİ ZARARLI MI?

Bazı dövme mürekkepleri, potansiyel kanserojen maddeler içerir. Özellikle siyah mürekkeplerde kullanılan karbon siyahı, Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) tarafından "muhtemel kanserojen" olarak sınıflandırılır. Karbon siyahı üretiminde ortaya çıkan poliaromatik hidrokarbonlar (PAH'lar), özellikle benzo[a]piren, "kesin kanserojen" olarak kabul edilir. Renkli mürekkeplerdeki azo boyaları ise güneş ışığı veya lazerle dövme silme işlemi sırasında kanserojen aromatik aminler üretebilir. Bu kimyasallar, dövme ile lenf ve cilt kanseri arasındaki olası ilişkiyi araştıran bilimsel çalışmaların odak noktasıdır.

DÖVME İLE LENFOMA RİSKİ ARASINDA BAĞLANTI VAR MI?

2024 yılında Nielsen ve ekibinin yaptığı bir çalışma, dövme ile lenfoma riski arasında olası bir bağlantı olduğunu öne sürdü. Çalışmada, 1.389 lenfoma hastası ile 4.193 sağlıklı birey karşılaştırıldı.

Bulgularda:

İlk dövmeden sonraki iki yıl içinde lenfoma tanısı alanlarda risk %81 daha yüksekti.

Genel olarak dövmeli bireylerde lenfoma riski %21 daha fazla gözlense de bu istatistiksel olarak anlamlı değildi.

2025’te Clemmensen ve ekibinin Danimarka İkiz Kaydı’na dayanan çalışması, 2.397 dövmeli birey ile 10.000 dövmesiz bireyi inceledi.

Sonuçlar:

Dövmeli bireylerde bazal hücreli karsinom dışı cilt kanseri riski 1.62 kat, avuç içinden büyük dövmelerde ise cilt kanseri riski 2.37 kat, lenfoma riski 2.73 kat artmıştı.

Ancak tek yumurta ikizleri üzerinde yapılan analizde anlamlı bir fark bulunamadı. ARAŞTIRMALARIN SONUÇLARI

Her iki çalışma, dövme ile lenfoma ve cilt kanseri arasında olası bir bağlantıya işaret etse de nedensel bir ilişkiyi kanıtlamıyor. Nielsen’in çalışması, dövme sayısı, büyüklüğü veya süresi ile risk arasında güçlü bir ilişki kuramadı.

Clemmensen’in çalışması ise dövme boyutunun riski artırabileceğini öne sürse de, sigara, UV ışınlarına maruz kalma veya viral enfeksiyonlar gibi diğer faktörlerin etkisi yeterince incelenmedi. Bu faktörler, özellikle melanom ve lenfoma gibi kanser türlerinde önemli rol oynar.

Hermann M. Bolt ve Jan G. Hengstler’in çalışması, gözlemlenen risk artışının rastlantısal olabileceğini belirtiyor. Dolayısıyla, mevcut verilerle dövmelerin kansere neden olduğunu söylemek bilimsel olarak mümkün değil. Daha kapsamlı, uzun vadeli ve çok değişkenli çalışmalar gerekli.