Yıkıma Giden Satranç: İran’ın İçten Çöküşü, İsrail’in Derin Operasyonu ve Sınırları Aşan Savaş Dış Haberler

İran artık yalnızca dış cephelerde değil, iç cephede, siyasi, ekonomik, toplumsal ve etnik katmanlarında da çözülüyor.

Batı’nın uzay destekli operasyonel kapasitesi, İsrail’in istihbari yayılımıyla birleşince, İran kendi iç duvarlarında parçalanan bir kaleye dönüştü.

MOSSAD’IN GÖLGEDE ÖRDÜĞÜ AĞ: İÇERİDEN GELEN DARBE

İsrail’in İran’a yönelik operasyonu, doğrudan askeri unsurlar kadar güçlü bir istihbarat örgüsüyle inşa edildi.

Mossad, uzun yıllardır İran içinde çeşitli etnik ve mezhebi yapılar üzerinden hücreler kurarak İran coğrafyasına adeta bir “örümcek ağı” ördü.

Altı ayrı üs: İran’ın farklı noktalarında kurulan ama hâlâ tamamı tespit edilemeyen üslerden biri İsmail Haniyye suikastında kullanıldı. Drone İran içinden kalktı. Paramiliter ağlar: İsrail, sahadaki kaynaklara göre İran içinde iki Kürt grubu, bir Azerbaycan Türkü grubu, iki Beluç grubu, bir Arap grubu ve bir Fars grubu üzerinden istihbarat ve lojistik faaliyetler yürütüyor. Teknik sevkiyat: Bu yapılar, İsrail’in sağladığı elektronik ekipman ve teçhizatlarla donatıldı. Koordinasyon merkezleri ise İsrail kaynaklı yazılım ağları üzerinden işliyor. Gölge operasyonlar: İsrail uçakları havalanmadan önce İran topraklarından havalanan dronelar, hedef şaşırtma görevini üstlendi. Bu da içeride aktif hücrelerin varlığını net biçimde ortaya koydu.

UZAYDAN YÖNETİLEN SAVAŞ: ABD’NİN GÖZÜ GÖKYÜZÜNDE

Bu operasyonun asıl mimarlarından biri ise perde arkasındaki ABD’ydi.

İsrail’in kullandığı hedefleme kabiliyetleri, Amerikan askeri uydularıyla beslenen bir istihbarat zincirine dayanıyordu.

Ukrayna’da test edilen sistem: ABD, İran operasyonundan önce benzer teknolojileri Ukrayna’da test etmişti. Uydudan hedef tespiti: İran’daki nükleer tesisler, füze rampaları ve hava savunma sistemleri uydu görüntüleriyle milimetrik hassasiyetle işaretlendi. Trump’ın 60 günlük ültimatomu: 12 Nisan’da verilen sürenin 61. gününde saldırının başlaması, Washington’un İsrail’i yönlendiren değil, yöneten pozisyonda olduğunu gösterdi.

İRAN’IN KAYBEDİLEN VEKİL ORDUSU: DIŞARIDAN GELEN ÇÖKÜŞ

İran savaşlarını kendi dış cephelerinde yürütme alışkanlığını sürdüremez hale geldi.

Suriye’den Yemen’e, Irak’tan Lübnan’a kadar etkili olan vekil güçler ya tasfiye edildi ya da başka denetimlere girdi.

Lübnan’da Hizbullah zayıfladı, Suriye’de İran etkisi düştü. Irak’ta Haşdi Şabi Suudi Arabistan’ın son dönemde bölgedeki özel stratejisi il e Haşdi Şabi, Irak’ta Arap milliyetçiliğine kayan bir yapıya dönüştü. Husiler zayıfladı, hatta İsrail Yemen’de ABD desteki özel bir askeri yapı kuruyor. Yaklaşık 15 bin askeri olan bu yeni yapı, Husilere karşı harekete geçirilecek. Pakistan üzerinden savaşçı akışı neredeyse durdu. Pakistan’daki Şii gruplar artık İran üzerinden değil, Suudi Arabistan denklemi üzerinden artık Kum ekolü üzerinden değil, Kerbala ekolü üzerinden hareket ediyor.

Bu tablo, İran’ın dış sahalarda ilk kez bu kadar eşzamanlı kayıplar yaşadığını gösteriyor.

REJİM İÇİNDEKİ GİZLİ SAVAŞ: MÜŞTEBA HAMANEY VE YENİ OTORİTER GELECEK

Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin helikopter kazasında ölümü, yalnızca devletin başını değil, sistemin omurgasını da kırdı.

Müşteba Hamaney’in yükselişi: İran tarihinde ilk kez babadan oğula geçecek bir liderlik modelinin işaretleri veriliyor. İç iktidar savaşları: Devrim Muhafızları Komutanı açıkça Müşteba’yı desteklerken, Genelkurmay Başkanı pozisyon almaya çalışıyor. Eski elitlerin tasfiyesi: Ahmedinejad, Laricani ailesi ve eski Meclis Başkanı, yolsuzluk suçlamaları ve kamuoyu baskısıyla etkisizleştirilmeye çalışılıyor. İstihbarat yönetimi: İran İstihbarat Bakanlığı (İtlahat), tamamen Müşteba’nın yanında saf tuttu.

Bu gelişmeler, İran’daki yönetim modelinin geleneksel Şii kurallardan çıkarak hanedan otoriterliğine doğru evrildiğini gösteriyor.

ETNİK GERİLİM VE COĞRAFYADA SİYASİ KAYMA

İran’ın çok etnili ve mezhepli yapısı rejim için kontrol edilemez hale geliyor.

Kürtler: 9.5 milyonluk Kürt nüfusun büyük kısmı Şii olsa da son yıllarda milliyetçi eğilim Sünni-Şii ayrımı gözetmeksizin yayılıyor. Azerbaycan Türkleri: Hamaney’in Türklere hitap etmesi geçici bir sessizlik yaratmış olsa da, Ermenistan konusunda rejime tepkiler artıyor. Beluçlar: İran ve Pakistan’da karşılıklı desteklenen ayrılıkçı yapılar, bölgeyi kıvılcım bekleyen bir barut fıçısına dönüştürdü. Araplar ve Türkmenler: Sınırlarda yaşayan bu gruplar rejimle geleneksel olarak gergin ilişkiler içinde.

SINIRLARDA GÜVENLİK ÇÖKÜŞÜ VE İSTİHBARAT ZAFİYETİ

İran, sınırlarını komşu ülkelere korutma stratejisiyle kendi topraklarını denetimsiz bıraktı:

Türkiye sınırı: Göçmen akınları ve PKK tehdidiyle fiilen Ankara’nın kontrolünde. Irak sınırı: PKK ve paramiliter yapılarla iç içe. Afganistan sınırı: Taliban’la tehdit dili üzerinden yürütülen kırılgan denge. Pakistan sınırı: Beluç isyanı nedeniyle fiilen yönetilemeyen bir alan. Bender-Abbas ve Bender-İmam limanları: Küresel ölçekte bilinen kaçakçılık merkezleri.

Bu güvenlik boşlukları, İsrail’in İran içine askeri teçhizat, istihbarat ekipmanı ve personel aktarmasına zemin hazırladı.

EKONOMİK DERİN FAY HATLARI: İLLEGAL PARA, YASAL ZULÜM

İran ekonomisinin dışa yansıyan krizinin ötesinde, içeride rejim lehine işleyen bir zenginleşme ve marjinalleşme düzeni var.

İran’a giren paranın %80’i illegal: Irak, Dubai, Pakistan ve Afganistan bu trafiğin merkezinde. Pastaran’a ait şirketler: Ekonominin %37’si Devrim Muhafızları’na bağlı şirketlerin kontrolünde. Sınıfsal uçurum: Rejime yakın olanlar zenginleşirken, diğer gruplar her geçen gün daha da yoksullaşıyor.

Bu durum, toplumsal çözülmenin ekonomi üzerinden derinleştiğini ve kitlesel hoşnutsuzluğun istikrarsızlığı daha da artırdığını gösteriyor.

YIKILAN BİR DOKTRİN, GELENEKSEL BİR DEVLETİN YIKIMI

İran, yüzyıllardır sürdürdüğü dışta savaş, içeride istikrar doktrinini kaybetti. Hem dışta vekil güçleri çöktü, hem içeride siyasi, etnik ve ekonomik dengeleri dağıldı.

İsrail’in örümcek ağı gibi ördüğü istihbarat operasyonları, ABD’nin uzay destekli hedef sistemleriyle birleşince İran artık savunma reflekslerini kaybetmiş, kendi içinden yenilen bir devlete dönüştü.

Artık bu oyun, satranç değil. Zira taşlar masadan uçtu, strateji dağıldı, oyuncu kendi tahtasında kaybetti