Yunanistan Libya hattında sessiz gerginlik

Bir yandan 2019’da Türkiye-Libya arasında imzalanan deniz yetki sınırlarının belirlenmesi anlaşmasını Avrupa Birliği nezdinde tekrar gündeme getiren Yunanistan, diğer yandan yoğun göçmen akışını gerekçe göstererek Libya karasuları yakınlarına donanma devriyesi gönderdi.

SON ANLAŞMA ETKİLİ OLDU

Yunan kaynaklara göre, TPAO ve NOC’un yayınladığı haritadaki deniz alanları Yunan çıkarları açısından sorun teşkil etmese de Türkiye ile Libya arasında 3 Ekim 2022’de imzalanan, hidrokarbonlar alanında işbirliğinin geliştirilmesini öngören mutabakat zaptının uygulama aşamasına girildiği anlamı taşıyor.

Bu anlaşmanın imzalandığı dönemde ise Miçotakis yönetimi Libya ile Girit adası arasında kaçak göçmen trafiğinin yoğunlaşması ve Ortadoğu’da yeni bir göçmen akını yaşanması olasılığı karşısında, 2’si fırkateyn 3 savaş gemisinin Girit ile Libya karasuları arasındaki bölgeye gönderilmesini kararlaştırdı. Savaş gemilerinin kaçakçıları caydırma ve Yunan Sahil Güvenliğine yardım amaçlı görev yapacakları belirtildi.

LİBYA TEPKİ GÖSTERMİŞTİ

Ancak, iki ülke ilişkilerinde özelikle son dönemde yaşanan gerginlikler gözönüne alındığında , Yunanistan’ın bu kararının arkasında hem Doğu Akdeniz’deki varlığını hissettirmek hem de Libya’ya gözdağı vermek çabasının yattığı izlenimi oluşuyor. Yunanistan-Libya ilişkilerindeki gerginliğin bir diğer boyutu da Türkiye-Libya arasında 2019’da imzalanan deniz yetki sınırlarının belirlenmesi anlaşması. Bu anlaşmaya göre Libya’nın kıta sahanlığında gösterilen iki bölgede hidrokarbon aramaları için ihaleye çıkan Yunanisn’a hem Trablus’daki Ulusal Mutabakat Hükümeti hem de ülkenin doğusunu kontrol eden Halife Hafter’e bağlı Bingazi yönetimi tepki gösterdi. Yapılan her iki açıklamada da Libya’nın egemenlik haklarının ihlal edildiği belirtildi.

YUNANİSTAN’DAN AB’YE ŞİKÂYET�

Türkiye ile Libya arasındaki işbirliğinden rahatsız olan Yunanistan, bundan altı yıl önce imzalanan “Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası” konusunu bir kez daha Avrupa Birliği Zirvesi gündemine taşıdı.

Girişimde, Libya’nın Halife Hafter kontrolündeki Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi’nin bu belgeyi onaylama ihtimalinin belirmesi ana unsurdu. 2019’da Atina’yı destekleyerek anlaşmayı reddeden Tobruk yönetimi, anlaşmayı onaylamak amacıyla bir inceleme komisyonu oluşturdu. Bu onay çıkarsa Yunanistan’ın anlaşmaya muhalefet ederken kullandığı tezlerden biri olan “Tobruk tanımadı, geçersizdir” argümanı çökmüş olacak. Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis ’in talebi üzerine Aralık 2019’daki zirve sonuç bildirisinde mutabakat muhtırası için kullanılan, “Üçüncü devletlerin egemenlik haklarını ihlal etmekte olup, Deniz Hukuku’na uygun değildir ve üçüncü devletler açısından herhangi bir hukuki sonuç doğuramaz” ifadelerine önceki gün de yer verildi.