AGİT in yerini aldı! Kafkasya da yeni güç Türkiye

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, dün Beyaz Saray'da ABD Başkanı Donald Trump ile görüştüler. Güney Kafkasya'nın diplomatik denklemleri son dönemde baştan belirleniyor. Fransa'nın askeri destek ile Ermenistan'a, İngiltere'nin de enerji ortaklığı çerçevesinde Azerbaycan'a yaklaştığı coğrafyada oyun belirleyici güç ise halen Türkiye. Rusya ve İran'ın etkisinin azaldığı bölgede, İkinci Karabağ Savaşı (2020) sonrası barış sürecine öncülük eden Ankara bölgede AGİT'in yerini almış durumda. İşte o analiz yazısından çarpıcı vurgular:

AB basınına göre Türkiye, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki barış sürecinde en kritik oyuncu haline gelmiş durumda. TÜRKİYE'NİN BARIŞ FORMÜLLERİ

Güney Kafkasya’da üç ülke; 'Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan' arasında kurulan yeni denklemlerde, Türkiye’nin rolü ön plana çıkıyor. Karabağ’daki Ermeni güçlerin 2020 ve 2024’teki askeri operasyonlarla geri çekilmesi sonrası Azerbaycan ve Ermenistan arasında doğrudan yürütülen barış görüşmeleri, Türkiye’nin arka planda sağladığı diplomatik ve lojistik destekle hız kazandı. İran’ın İsrail saldırılarıyla mücadele ettiği, Rusya’nın ise Ukrayna savaşıyla askeri gücünü başka noktalarda yoğunlaştırdığı süreçte, Ankara’nın jeopolitik manevra alanı genişledi. Türkiye’nin öncülük ettiği barış formülleri sadece bölge ülkeleri arasında değil, Britanya ve ABD nezdinde de olumlu karşılık buluyor.

FRANSA, TÜRKİYE'YE KARŞI

Fransa, Güney Kafkasya'da uzun süredir Ermeni diasporasıyla iç içe geçmiş bir dış politika izliyor. Ermenistan’ın Azerbaycan ve Türkiye ile normalleşmesine karşı çıkan Paris, Minsk Grubu eş başkanı olduğu dönemde de denge kurmakta zorlandı. İngiltere ise bölgede yatırım, enerji ve çatışma çözümüne odaklanmış durumda. 2003–2009 arasında Birleşik Krallık, Kalkınma Bakanlığı bünyesinde Güney Kafkasya’da barış girişimlerine de katkı sundu. İngiltere'nin pozisyonu, Türkiye’nin bölgesel rolüyle büyük ölçüde örtüşüyor.

TÜRKİYE, AGİT'İN YERİNİ ALDI

Güney Kafkasya’daki müzakerelerde geleneksel arabulucu olan AGİT Minsk Grubu’nun (Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı) işlevi de sona erdi. Azerbaycan ve Ermenistan’ın karşılıklı talebiyle grup fiilen dağılırken, Erivan’da konuşlanan AB Gözlem Misyonu'nun sahadaki etkisi de sınırlı kaldı. AGİT'in daha önce Moldova’daki Transdinyester ve Gürcistan’daki Abhazya–Güney Osetya krizlerinde de etkisiz kalması, Karabağ’da da tekrarlanmış oldu. Sahadaki barış sürecine en fazla ağırlık koyan aktörler İngiltere, ABD ancak özellikle Türkiye olarak öne çıkıyor.

Azerbaycan'ın diplomatik ve askeri galibiyetiyle sonuçlanan İkinci Karabağ Savaşı (2020) sonrası Türkiye'nin bölgede “AGİT'in yerini aldığı” ifade edilmekte. İKİ TEMEL ENGEL

Avrupa Birliği'nin gözünden iki ülke arasındaki barış anlaşmasının önünde iki temel engel bulunuyor. İlk engel Bakü ile Nahçıvan arasında Zengezur Koridoru’nun kurulması. Bu konuda müzakereler devam ediyor. İkinci ve daha kritik engel ise Ermenistan Anayasası’nda Karabağ’a dair hala yer alan toprak iddiası. Azerbaycan bu maddenin kaldırılmasını talep ediyor ancak Ermenistan’da bu değişikliğe karşı ciddi bir muhalefet var. 2024’te Rusya destekli başarısız darbe girişimi sonrası, ülkedeki milliyetçi ve kilise destekli gruplar da süreci yavaşlatıyor. Analiz yazısına göre Türkiye'nin yaratacağı alternatif bir formül iki ülke tarafından da kabul edilebilir.

[email protected]

Kaynak: Web Özel