SonTurkHaber.com
close
up
Menu

KAP açıklaması geldi! İstanbul un dev hastanesi resmen satıldı

Joao Pereira: Dengede kalmamız gerekiyordu

(ÖZET) Kairat Almaty tarih yazdı! Celtic i devirerek Şampiyonlar Ligi ne yükseldi Kairat Almaty Celtic maç sonucu: 3 2 Fanatik Gazetesi Şampiyonlar Ligi Haberleri Spor

Özgür Özel den kent uzlaşısı çıkışı! Bahçeli nin çağrısını anımsattı Sözcü Gazetesi

Beşiktaş Lausanne rövanş maçı ne zaman, saat kaçta? Beşiktaş FC Lausanne Sport maçı hangi kanalda canlı yayınlanacak?

Süper Lig devinden transfer şov! Bir yıldızı daha ikna ettiler

KIRTASİYE YARDIMI BAŞVURULARI 2025: Eğitim desteği başvuruları ve ödemeleri ne zaman? Kırtasiye yardımı E Devlet başvuru ekranı Son Dakika Haberleri

Tuzla KİPTAŞ Konutları’nda ek bütçe krizi

Bankaya 750 bin lira atan her ay asgari ücret kadar para alıyor Sözcü Gazetesi

Bursa da eşi tarafından bıçaklanan kadın öldü

Inter, sezonu 5 gollü galibiyetle açtı!

2 kişiden binlerce sentetik uyuşturcu çıktı

Zeynep Sönmez in ABD Açık ta 2. turdaki rakibi belli oldu

Yoğun bakımın 73’üncü yılı: Yoğun bakımda yatak değil ekip hayat kurtarır

Beşiktaş genç yıldızına gelen sürpriz teklifi reddetti! Serdal Adalı dan net yanıt Fanatik Gazetesi Futbol Haberleri Spor

Bakan Yerlikaya, Türkiye Harp Malulü Gaziler, Şehit Dul ve Yetimleri Derneği ni ziyaret etti

Sömürgeciliği kanıksatılmış yalanlarla meşrulaştırmak Ömer Lekesiz

Çocuklara okumayı sevdiren yazar: Muzaffer İzgü

Resmi Gazete kararları 26 Ağustos 2025 Salı: Resmi Gazete yayımlandı mı, alınan kararları neler?

Caterpillar, İsrail bankalarından parasını çekti Yaşar Süngü

Bedbinlik ve nikbinlik arasında Süleyman Seyfi Öğün

Bedbinlik ve nikbinlik arasında Süleyman Seyfi Öğün

Yenisafak sayfasından alınan verilere göre, SonTurkHaber.com bilgi veriyor.

Sanâyi kapitalizmi, zihnen kategorik sert kavramsal ayırımları benimser. Dünyâ siyah ve beyazlardan oluşur. Bunun arası yoktur. Hâlbuki tecrübelerden anlaşılmıştır ki yaşadığımız hayatlar bunun tam aksini söyler bize. Sanâyi toplumunun kültürel boyutu tam da bu ara durumların reddine; eğer başa gelinmez olursa baskılanmasına adanmıştır. Aldıkları eğitim vasıtasıyla insanların zihin dünyâları da buna göre şekillendirilmek istenmiştir. Küreselleşme olarak isimlendirilen süreçler tam da sanâyi kapitalizmine

Sanâyi kapitalizmi, zihnen kategorik sert kavramsal ayırımları benimser. Dünyâ siyah ve beyazlardan oluşur. Bunun arası yoktur. Hâlbuki tecrübelerden anlaşılmıştır ki yaşadığımız hayatlar bunun tam aksini söyler bize. Sanâyi toplumunun kültürel boyutu tam da bu ara durumların reddine; eğer başa gelinmez olursa baskılanmasına adanmıştır. Aldıkları eğitim vasıtasıyla insanların zihin dünyâları da buna göre şekillendirilmek istenmiştir.

Küreselleşme

olarak isimlendirilen süreçler tam da sanâyi kapitalizmine âit tekmil yapıların bozulmasına işâret ediyor. Bu, bâzılarının düşündüğü üzere

kapitalizmin sonunu getiren

bir dinamik değildir.

Bir tarafıyla finansal, diğer tarafıyla da teknolojik

seviyelerde yaşanan bir dönüşümdür. Krizler, diyalektik icâbı, onu var edenin en dirimsel taraflarını oluşturuyor. Diğer taraftan Marx burada haklı görünüyor. Hayâtın maddî boyutunda,

üretim âletlerinin

geçirdiği değişim nihâi tahlilde her şeyi dönüştürür. Hatâlı olduğu husus, bunun kapitalizmin de sonunu getireceği beklentisidir. Aslında üretim âletlerindeki

değişim bir dönüşüm ile

eşleşiyor. Değişimlerle dönüşen kapitalizmin bizzat kendisidir.19. ve 20. asırlara karakterini veren,

reel, makroekonomik dengelere oturan, bürokratik yapısıyla iş ve işlemlere öngürülebilirlik sağlayan sanâyi kapitalizmi yerini anarşizan ve belirsizlik yüklü finansal şişmelere dayanan tüketim kapitalizmine

evrildi. Neoliberalizm bunun taşıyıcısı oldu.

Kültürel dünyâlar ve zihinler de buna uygun bir dönüşüm geçirmiştir. Postmodernlik tam da buna işâret eder. Bize kaybettiğimiz bağları ve değerleri hatırlatır ve onları yeniden sâhiplenmemizi vaz eder. Pandora’nın kutusunun açılması gibi bir şeydir bu.

Sanâyi kapitalizminin kovduğu herşey geri çağrılmaktadır.

Açık toplum ve radikal demokrasi çağrılarıyla bürokratik olarak yapılandırılmış disiplinli yapıların tamâmı eleştirilere açıldı. Ekonomipolitik gerekliliklere göre inşâ edilmiş olan ulusdevletler, bürokrasiler, yerleşik hukukî yapılar, maarif sistemleri âdeta topa tutuluyordu. Bunun ilk başlarda çok ferahlatıcı tesirleri oldu. 19. ve 20. asrın ağır yüklerinden ve baskılarından kurtuluyorduk. Aslında, o yapıları çözen, onları inşâ etmiş olan kapitalizmin yeni dinamikleriydi. Eleştirel Sovyet çalışmalarının ortaya koyduğu her şey bir bumerang hareketiyle geri dönüyor, gûya onu bozguna uğratan ve zaferini ilân eden Batı’nın kendi iç yıkımına ve çözülüşüne çarpıyordu. Kısa bir zaman sonra, gidişâtın o istikâmette olmadığı anlaşıldı. Kapitalizm,

birikimin kalelerini meydana getiren ulusdevlet mecrâlarında, altına girdiği ve kendisine ağır mâliyetler doğuran sosyal taahhütlerinden kurtulmak

istiyordu. Hepsi buydu. Evet, bunun da bir riski vardı. Nitekim İngilizler karşılarında bir İrlanda, İskoçya, Galler; Belçika Valon-Flaman; İtalya Kuzey-Güney, Fransa Bask ve Korsika, İspanya ise Katalan ve Bask meselelerini buldu. Ne gam, “eski”, “köhnemiş” ve “çürümüş” devlet yapıları bunlarla uğraşsın dursundu.

Sermâyenin ne vatanı ne milleti olurdu. Onlarla iş tutan, hattâ onları vaftiz eden sanâyi kapitalizmiydi.

(E. Gellner, ulus sanayileşmenin fonksiyonudur” derken ne kadar haklıydı). Yeni dinamikler artık onları boşa çıkarıyordu. Küreselleşme kavramının özgürleşme çağrıları aslında sermâyenin, sosyal devlet uygulamalarını taşıyan ve sermâyeye ağır mâliyetler yükleyen ulusdevletten ve onun bürokratik yapılarından kurtulmasını müjdeliyordu. Tabiî ki büyük yığınların “özgürleşimden” payına düşen; onları kapitalist vahşetten koruyacak her çeşit garantiden mahrum kalmak, daha da fakirleşmek oldu.

Burada bir husûsun daha altının çizilmesi gerektiğini düşünüyorum. Kapitalizm bu şekilde merkezî kontrol ilkesinden vazgeçmiş olmuyor. Ulusdevlet temelli bir merkezîleşmeyi terk edip, küresel temelde çok daha büyük çaplı ve tesirli bir

tekno kontrolü

yapılandırmak en büyük arzusu. Bunda da hayli yol almış görünüyorlar.

Sanâyi kapitalizmi sâdece birikimin merkezindeki yapıları değil, tekmil dünyâyı kodluyordu. Eşitsiz dünyâ iş bölümünde yarımerkez ve çeper dünyâlar da aynı kodlarla kodlanmıştı.

Postkolonyal dönem, siyâsî istiklâllerini kazanmış, ama ekonomik olarak son derecede fakir bu 2. ve 3. lig takımlarının nasıl kodlandığını ortaya koyar.

Küreselleşme yeni bir dünyâ inşâ edeceğine göre burada da bir

dekodere

ihtiyaç vardı. Bunu başarmak son derecede kolaydı. Etnik, yetmezse, dinî, o da yetmezse mezhebî fay hatları devreye sokularak bu kırılgan dünyâlarda herşeyi kumdan kaleler gibi yıkmak mümkündü. Gereğini yaptılar da. Boşluğa düşen devletler, bu toplumsal sismik dalgalara çok haşin tepkiler vererek tabloyu daha da ağırlaştırdılar.

Ortadoğu Baharı

ile eşleşen

Ortadoğu cehennemi

işte tam da bu, değil mi? Küresel kapitalizm bu şekilde o dünyâları da daha fazla kontrolü altına alabilecekti.

Beklenmeyen gelişme, kaba sanâyilerin çöplüğü hâline getirilen Çin’in, teknolojik bir sıçrama yaparak dünyâ pazarlarında hâkimiyet kurması oldu. Frankenstein hikâyesi gerçek olmuş,

çöplükten devâsa bir canavar doğmuştu

. Çin, küresel Batı kapitalizminin petrodolar temelli hâkimiyetini tehdit ediyordu. Şimdilerde, temelde Nazizan zihniyetine sâhip Trump Amerika’sının barış havâriliğine soyunup, Amerika’nın kaosa çevirdiği coğrafyalara bir düzen getirmek arzusu, aslında Çin’in dünyâ ticâret kanallarında artmaya başlayan tesirini geriye çevirmek ve o koridorlarda yeniden hâkimiyet tesis etmek arzusunun bir karşılığıdır.

Bu süreçlerden Türkiye’nin payına on binlerce insanın hayâtına ve ağır demografik dönüşümlere mâlolan Kürt meselesi düştü.

Pax Trumpa

, bu meseleden kurtulmak fırsatını veriyor görünüyor. Birbirine zıt aşırı yorumlar havalarda uçuşuyor. Kimileri bu süreçlerin orta vâdede Türkiye’nin daha da parçalanmasıyla neticeleneceğini iddia ediyor. Kimileri de bunun Türkiye’yi sâdece Ortadoğu’da değil, Hazar’da da düze çıkaracağını ve büyüteceğini düşünüyor. Şurası muhakkak ki Türkiye, târihinin en kritik eşiklerinden birisinde. Mühendisliğinin, insiyâkî çıkışlarla, oldu bittilerle, günlük savrulmalarla, ucuz hesaplarla yapılması son derecede riskli. Evet, çok ciddî ve çok ihtimâli gözeterek yürütülmesi gereken bir süreç bu. İşbu yazıyı meselenin târihsel arkaplânı hakkında bir çerçeve çizmek için yazdım. İnşaallah, müspet ve nikbin bakanların dediği olur ve süreç iyi yönetilir. Bedbinlerin dediği gibi Dimyat’a giderken eldeki bulgur tehlikeye girmez. Henüz işin başındayız. Tâkip edeceğiz.

Daha fazla bilgi ve son haberler için SonTurkHaber.com'ı takip edin.
seeGörüntülenme:52
embedKaynak:https://www.yenisafak.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 17 Temmuz 2025 05:02 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

KAP açıklaması geldi! İstanbul un dev hastanesi resmen satıldı

26 Ağustos 2025 09:48see172

Joao Pereira: Dengede kalmamız gerekiyordu

25 Ağustos 2025 22:22see162

(ÖZET) Kairat Almaty tarih yazdı! Celtic i devirerek Şampiyonlar Ligi ne yükseldi Kairat Almaty Celtic maç sonucu: 3 2 Fanatik Gazetesi Şampiyonlar Ligi Haberleri Spor

26 Ağustos 2025 22:59see154

Özgür Özel den kent uzlaşısı çıkışı! Bahçeli nin çağrısını anımsattı Sözcü Gazetesi

25 Ağustos 2025 18:14see118

Beşiktaş Lausanne rövanş maçı ne zaman, saat kaçta? Beşiktaş FC Lausanne Sport maçı hangi kanalda canlı yayınlanacak?

26 Ağustos 2025 00:56see116

Süper Lig devinden transfer şov! Bir yıldızı daha ikna ettiler

25 Ağustos 2025 16:17see114

KIRTASİYE YARDIMI BAŞVURULARI 2025: Eğitim desteği başvuruları ve ödemeleri ne zaman? Kırtasiye yardımı E Devlet başvuru ekranı Son Dakika Haberleri

27 Ağustos 2025 00:13see114

Tuzla KİPTAŞ Konutları’nda ek bütçe krizi

26 Ağustos 2025 07:09see114

Bankaya 750 bin lira atan her ay asgari ücret kadar para alıyor Sözcü Gazetesi

26 Ağustos 2025 08:13see114

Bursa da eşi tarafından bıçaklanan kadın öldü

27 Ağustos 2025 01:22see113

Inter, sezonu 5 gollü galibiyetle açtı!

26 Ağustos 2025 01:13see113

2 kişiden binlerce sentetik uyuşturcu çıktı

26 Ağustos 2025 00:29see113

Zeynep Sönmez in ABD Açık ta 2. turdaki rakibi belli oldu

26 Ağustos 2025 20:57see112

Yoğun bakımın 73’üncü yılı: Yoğun bakımda yatak değil ekip hayat kurtarır

26 Ağustos 2025 09:06see112

Beşiktaş genç yıldızına gelen sürpriz teklifi reddetti! Serdal Adalı dan net yanıt Fanatik Gazetesi Futbol Haberleri Spor

25 Ağustos 2025 19:27see112

Bakan Yerlikaya, Türkiye Harp Malulü Gaziler, Şehit Dul ve Yetimleri Derneği ni ziyaret etti

26 Ağustos 2025 21:59see112

Sömürgeciliği kanıksatılmış yalanlarla meşrulaştırmak Ömer Lekesiz

26 Ağustos 2025 04:09see112

Çocuklara okumayı sevdiren yazar: Muzaffer İzgü

25 Ağustos 2025 21:10see112

Resmi Gazete kararları 26 Ağustos 2025 Salı: Resmi Gazete yayımlandı mı, alınan kararları neler?

26 Ağustos 2025 01:56see111

Caterpillar, İsrail bankalarından parasını çekti Yaşar Süngü

27 Ağustos 2025 04:08see110
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları