Ցարդ կ՚օգտուինք Սերովբեանի պաշարէն Agos

Ափսոսան­քով կը նկա­տենք թէ ար­դէն տա­սը տա­րի է, որ կ՚ապ­րինք «Ակօս»ի հա­յերէն էջե­րու նախ­կին աւագ խմբա­գիր Սար­գիս Սե­րով­բեանի բա­ցակա­յու­թիւնը։
Տա­րօրի­նակ զգա­ցում մըն է այս, քա­նի որ այդ տա­սը տա­րինե­րու ըն­թացքին օր չէ ան­ցած որ չյի­շենք զինք, չվե­րապ­րինք իր բա­րի յի­շատա­կէն դրո­ւագ­ներ։
Հա­յերէն բաժ­նի պա­տին վրայ ան իւ­րա­քան­չիւր աշ­խա­տան­քի օր խորհրդա­ւոր հա­յեաց­քով կար­ծես կը հսկէ մեր աշ­խա­տու­թիւնը։
Երբ կը հիւ­րընկա­լենք պա­տահա­կան այ­ցե­լու­ներ, ան դար­ձեալ մե­զի հետ է եւ ձե­ւով մը կը մաս­նակցի մեր զրոյ­ցին։ Կ՚անդրա­դառ­նանք թէ իր նա­խադա­սու­թիւննե­րով, իր հար­ցումնե­րով կը ծա­ւալենք հան­դիպման առա­ջին պա­հերը, որոնք յայտնա­բեր­ման, ծա­նօթաց­ման մի­ջոց պի­տի կա­տարեն։
Սե­րով­բա­նի նման կը հարցնենք «Ուրտե­ղէ՞ն ես»։ Ապա վրայ կը բե­րենք յա­ջորդ հար­ցումը «Ի՞նչ է այդ վայ­րի հին անու­նը»։ Գի­տենք որ տե­ղանուննե­րու թրքե­րէնաց­ման շրջա­նին բազ­մա­թիւ տե­ղանուններ փո­փոխու­թեան են­թարկո­ւած են, բայց տե­ղացի­ներ կը շա­րու­նա­կեն աւան­դա­կան անու­նը պա­հել։
Այս հար­ցումնե­րով ու անոնց հա­սած պա­տաս­խաննե­րով զրոյ­ցը կը խո­րանայ եւ մենք կար­ծես Սե­րով­բա­նի ոտ­նա­հետ­քե­­րով կը սկսինք Արեւմտեան Հա­­յաս­­տա­­­նի զա­­նազան գա­­ւառ­­նե­­­րու մէջ շրջա­­գայու­­թեան։
Այս ըսե­­լու պա­­հուն կը յի­­շենք Սար­­գիս Սե­­րով­­բեանի առաջ­­նորդու­­թեամբ կա­­տարո­­ւած Հայ­­Ճա­­­րի շրջա­­գայու­­թիւննե­­րը։ Որ­­քան բախ­­տա­­­ւոր են այդ պտոյտնե­­րու մաս­­նա­­­կից­­նե­­­րը։ Անոնք շատ աւե­­լի ու­սուցո­­ղական էին, երբ կը կա­­տարուէին ինքնա­­թի­ռի փո­­­խարէն ցա­­­մաքա­­­յին ճամ­­­բորդու­­­թեամբ։ Այս պա­­­հուն կը յի­­­շենք Պո­­­լիսէն դէ­­­պի Կի­­­լիկիա ցա­­­մաքա­­­յին ճամ­­­բորդու­­­թիւնը, երբ Կե­­­սարիայէ ետք ան մի առ մի կը թո­­­ւէր հա­­­յոց բեր­­­դա­­­­­­­քաղաք­­­նե­­­­­­­րը, որոնց շար­­­քը աւար­­­տին կը հաս­­­նէր Մի­­­ջերկրա­­­կան ծո­­­վու ափե­­­րուն։
Հայ աշ­­­խարհագ­­­րութեան եւ պատ­­­մութեան անսպառ պա­­­շար մը կու­­­տա­­­­­­­կած էր իր յի­­­շողու­­­թեան մէջ եւ միշտ ու­­­րախ կ՚ըլ­­­լար այդ պա­­­շարէն ու­­­րիշնե­­­րուն ալ բա­­­ժին հա­­­նելով։ Այս առու­­­մով հարստաց­­­նող աղ­­­բիւր մըն էր Սար­­­գիս Սե­­­րով­­­բեան եւ մենք ամե­­­նայն հա­­­մես­­­տութեամբ կը խոս­­­տո­­­­­­­վանինք թէ իր բա­­­ցակա­­­յու­­թեան պատ­­ճա­­­ռած բաց­­թո­­­ղու­­մը կա­­րելի չէ եղած վե­­րաց­­նել։
Այս հաս­­տա­­­տու­­մով ան­­գամ մը եւս կը խո­­նար­­հինք իր թո­­ղած յի­­շատա­­կին առ­ջեւ։