SonTurkHaber.com
close
up
İstanbul Mushafı: Zihniyet çatışmasının yeni bir işaret fişeği Ömer Lekesiz

İstanbul Mushafı: Zihniyet çatışmasının yeni bir işaret fişeği Ömer Lekesiz

SonTurkHaber.com, Yenisafak kaynağından alınan verilere dayanarak açıklama yapıyor.

Hattat Hüseyin Kutlu ile ekibi tarafından yazılan, tezyin ile tezhip edilen İstanbul Mushafı hakkındaki genel bilgileri önceki yazımızda iletmiştik. Okurumuzun bilgi düzeyini gözeterek, kitaplaştırılmış Kur’an anlamına gelen mushaf kelimesiyle, Kur’an’ın mushaflaşma süreci üzerinde ayrıca durmadık. Yine de bu süreci işleyen şu iki kıymetli eseri onlara hatırlatmakta yarar görüyoruz: -Tayyar Altıkulaç, Günümüze Ulaşan Mesâhif-i Kadîme – İlk Mushaflar Üzerine Bir İnceleme, IRCICA, 2015 -İbn Ebî Dâvûd,

Hattat

Hüseyin Kutlu

ile ekibi tarafından yazılan, tezyin ile tezhip edilen

İstanbul Mushafı

hakkındaki genel bilgileri önceki yazımızda iletmiştik.

Okurumuzun bilgi düzeyini gözeterek, kitaplaştırılmış

Kur’an

anlamına gelen mushaf kelimesiyle, Kur’an’ın mushaflaşma süreci üzerinde ayrıca durmadık. Yine de bu süreci işleyen şu iki kıymetli eseri onlara hatırlatmakta yarar görüyoruz:

-Tayyar Altıkulaç,

Günümüze Ulaşan Mesâhif-i Kadîme – İlk Mushaflar Üzerine Bir İnceleme, IRCICA, 2015

-İbn Ebî Dâvûd,

Kitabü’l-Mesâhif – Kur’an’ın Kitaplaşması, trc.: Abdülkadir Karakuş, Ankara Okulu, 2018

Artık İstanbul Mushafı tamamlanmış ve iş onu ilgilileriyle okurluk, sanatkarlık, zanaatkarlık ve zevk düzeylerine göre

buluşturma

ya

gelmişti. Bu düzeyler ise mushafın doğrudan okunmaya açık tutulmasıyla, hat tarzlarının, tezyin ile tezhiplerinin inceden inceye seyredilmesini gerektiriyordu.

Yanılmıyorsam bundan üç yıl önceydi, Kutlu Hocamız bu çoklu sunumun nasıl gerçekleştirileceğini dostlarıyla ve ehliyle istişareye başlamıştı. Bunların dar çerçeveli istişarelerinden birine dinleyici olarak katılmış, Kutlu Hocamız’ın bakış açısıyla, hazirunun bakış açısı arasında dağlar kadar fark olduğunu bizzat görmüştüm. Ayrıca bir yazımda da bu durumu Kutlu Hocamızın,

İsmal Güleç

’in bir tv programındaki sözleriyle de teyit etmiştim.

Kutlu Hocamız felsefî bir eğitime sahipti ancak Hüsn-i hat sanatkarlığı onu Müslüman sanatlarının icrası ve ifası esasında –doğal olarak– İslam zihniyetinin içinde tutuyordu. Hocamızın felsefeciliğini zikretmemin nedeni, bu bahiste felsefenin zihniyet farklılığının ilk zeminini oluşturmasındadır.

Şöyle ki hemen her felsefeci Batı’da modern sanatın, dinin geriye itilmesiyle doğan boşluğa yerleştirildiğini, yeni sanat tarihinin de onu “her şey için bir mülkiyet unvanı kaydetmek adına her şeyi törensiz bir şekilde sanat olarak ilan” ettiğini bildiği gibi, Roma mirasına sahip bir devlete din olması bakımından Hıristiyanlığın inanç ve kültür olarak sanatının pagan imgelerini de kendi içine çektiğini, bu manada Kibele ve İsis ile Meryem kült ve imgelerindeki sürekliliği sağlaması nedeniyle inanç açısından bir kırılmayı ifade etmediğini ve bunun sekülerleşme sürecinde ilgililerince tepe tepe kullanıldığını da bilir.

Dolayısıyla bu zihniyetin arketiplerin, idollerin, kültlerin ve imgelerin ikonlaştırılması esasında

seyre tabi

olduğu, yani ikonun (eikon) özünde

görünmeyeni gösterme

maksadıyla kendi sürekli

görünürlüğe

sunulan şey (mucizevi imgeler, aziz ve azize portreleri, Yeni Ahit’ten görsel hikayeler vb.) olarak modern zamanlardaki müzeciliğe,

sanatevlerine

, sair

teşhir

yol ve araçlarına

meşruiyet

sağladığı da malumdur. (Bkz.: Ervin Panofsky, İkonoloji Araştırmaları – Rönesans Sanatında İnsancıl Temalar, tr.c.: Orhan Düz, Pinhan, 2012; Hans Belting, İmge ve Kült – Sanat Çağı Öncesi İmgenin Tarihi, trc.: Sedef Açıkgöz, Ketebe, 2025; Brian O’Dohrety, Beyaz Küpün İçinde – Galeri Mekânının İdeolojisi, trc.: Ahu Antmen, Sel, 2010)

Kutlu Hocamız’ın felsefeciliği nedeniyle, İslam zihniyet ve temeddününe tabi bir hattat olarak kendi zihniyetiyle Batı sanat zihniyeti arasında önemli bir mesafe oluşturduğunu –aynı bakış açısını paylaşıyor olmakla– bizler bildiğimize göre, söz kendisinin ve ekibinin müşterek eseri olan İstanbul Mushafı’na geldiğinde onun Kur’an’ın sergiye konu olması ihtimaline karşı çok özel bir hassasiyeti yüklendiğini de biliyoruz.

Son tahlilde Kutlu Hocamız, İstanbul Mushafı’nı aynı zamanda bir sanat eseri olarak gerçekleştirmede yaşadığı teknik problemlerin çok çok fevkinde bizzat zihniyete taalluk eden büyük bir problemle baş başa kalmıştı. Yoksa mesele İstanbul Mushafı’nın –daha önce de bilgilendirdiğimiz üzere– şu ya da bu şekilde sergilenmesi meselesi değildi zira gerekiyorsa o öyle de yapılabilirdi.

Ama asıl mesele Batılı usulde sergilemenin neden olduğu zihniyet çatışmasını, İstanbul Mushafı’nı da teşhire ve dikizlenmeye açık bir sanat nesnesine dönüştürmesi ihtimaliyle dert edinmekti.

İslam’ın idol, suret/ikon ve teşhir karşıtı olarak görmeyi salt retinal görmenin ötesinde nazar, basiret ve kalp ile tahkim etmekle kalmayıp, okumayı da yine retinal okumanın ötesinde idrak, şuur, akletme, tefehhüm, tezekkür, tecessüs… ile hakikatin keşfine tahsis ederek onu tüm zamanlara ve nesillere yayması, böylece Hıristiyanlığın aksine, kendinden önceki arketiplere, idollere, ikonlara ve imgelere göre gerçek bir kırılmayı gerçekleştirmesi, Kurlu Hocamızın mezkur derdini daha da yoğunlaştırıyordu.

Bu gerilimden beslenen

sergileme problemi

çözümsüzlüğe havale edilemeyeceğine göre ne yapılmalıydı?

Önemli haberleri ve güncellemeleri kaçırmamak için SonTurkHaber.com'ı takip edin.
seeGörüntülenme:29
embedKaynak:https://www.yenisafak.com
archiveBu haber kaynaktan arşivlenmiştir 12 Haziran 2025 04:03 kaynağından arşivlendi
0 Yorum
Giriş yapın, yorum yapmak için...
Yayına ilk cevap veren siz olun...
topEn çok okunanlar
Şu anda en çok tartışılan olaylar

İmamoğlu suz 125 günde İstanbul da neler oldu? Tek tek açıklandı

24 Temmuz 2025 11:56see217

Diyarbakır da 4 kişinin öldüğü yangına ilişkin iddianame hazırlandı

25 Temmuz 2025 02:02see182

Witkoff tan açıklama Dış Haberler

24 Temmuz 2025 20:24see181

Mudurnu da atıl kümeste çıkan yangın ormana sıçradı; alevler büyümeden söndürüldü Bolu Haberleri

25 Temmuz 2025 00:59see180

Faizsiz kredi veren bankalar listesi 2025: Yüzde 0 faiz veren bankalar hangisi ve şartları nelerdir?

24 Temmuz 2025 15:59see165

YKS’nin imam hatipli şampiyonları Yeni Şafak’a anlattı: Çağa önder olma gayesindeyiz VİDEO İZLE

24 Temmuz 2025 20:49see163

Meteoroloji den Güneydoğu ya kuvvetli rüzgar uyarısı

24 Temmuz 2025 12:17see160

Ciro Immobile den Beşiktaş ve Türkiye sözleri! Futbol Haberleri

25 Temmuz 2025 00:24see127

Ole Gunnar Solskjaer: Bizim için hayal kırıklığı oldu! Futbol Haberleri

25 Temmuz 2025 00:34see126

Eurofighter anlaşması Yunanistan ı harekete geçirdi: İzin vermeyecekmiş

25 Temmuz 2025 01:18see125

Zulaladıkları yer hayret ettirdi! İstanbul da narkotik ekipleri düğmeye bastı: Çekiciden 60 kilo kokain çıktı

25 Temmuz 2025 08:01see120

Sinop ta kaçakçılık operasyonu: Çok sayıda silah ele geçirildi Sözcü Gazetesi

25 Temmuz 2025 01:10see119

Katil İsrail Gazze de bir gazeteciyi daha öldürdü

25 Temmuz 2025 03:47see119

Selçuk Bayraktar ve Hakan Fidan Tercihfest te aday öğrencilerle buluşacak

25 Temmuz 2025 03:15see119

Mardin de motosikletin çarptığı yaya öldü; kaza sonrası kamerada

25 Temmuz 2025 02:04see118

Otoda ÖTV sistemi sil baştan yenilendi Ekonomi Haberleri

25 Temmuz 2025 04:09see118

Konut alımında yeni dönem: Bakan tarih vererek açıkladı Sözcü Gazetesi

24 Temmuz 2025 13:17see118

Termometreler 52 dereceyi gördü: Bir il adeta kavruluyor!

24 Temmuz 2025 13:29see117

Traktörünü alan çiftçiler yangını söndürmeye koştu

24 Temmuz 2025 22:04see117

ABD den Kuzey Kore için yeni yaptırım kararı

25 Temmuz 2025 04:37see116
newsSon haberler
Günün en taze ve güncel olayları