Memur sendikaları için zorlu sınav zamanı yaklaşıyor Ahmet Ünlü

Memur sendikaları için zorlu bir süreç yaklaşıyor. Memurların her geçen gün geçim şartlarının zorlaşması dikkate alındığında ağustos ayında başlayacak 2026-2027 yıllarını kapsayan toplu sözleşme görüşmelerinin çetin geçeceğini şimdiden söyleyebiliriz. Hala toplu sözleşme hükümleri yerine getirilmedi 2024-2025 yıllarını kapsayan 7. Dönem Toplu Sözleşmesinde yer alan hükümlerin hala yerine getirilmediği görülüyor. Memur disiplin affı, ilave bir derece verilmesi ve kazanılmış hak aylık derecesi 1.

Memur sendikaları için zorlu bir süreç yaklaşıyor. Memurların her geçen gün geçim şartlarının zorlaşması dikkate alındığında ağustos ayında başlayacak 2026-2027 yıllarını kapsayan toplu sözleşme görüşmelerinin çetin geçeceğini şimdiden söyleyebiliriz.

Hala toplu sözleşme hükümleri yerine getirilmedi

2024-2025 yıllarını kapsayan 7. Dönem Toplu Sözleşmesinde yer alan hükümlerin hala yerine getirilmediği görülüyor. Memur disiplin affı, ilave bir derece verilmesi ve kazanılmış hak aylık derecesi 1. olan memurlara verilmesi öngörülen 3600 ek göstergede hala hiçbir somut adım atılmamıştır.

Toplu sözleşme hükümlerinin yerine getirilmemiş olması memur sendikaları açısından çok büyük bir nakısadır. Daha açık bir ifade ile memur sendikaları imzaladıkları toplu sözleşme hükümlerine dahi sahip çıkamamış bir duruma düşmüştür.

Memur-Sen’in masaya getireceği kritik konular

Memur-Sen Genel Başkanı Ali Yalçın, toplu sözleşme masasında gündem oluşturacak başlıkları sıraladı. Bu taleplerin ne kadarının yerine getirileceği bilinmemekle birlikte masada yerini alması önemlidir.

Buna göre ilk sırada kazanılmış hak aylıkları 1. dereceye gelen memurlara 3600 Ek Gösterge verilmesi yer alıyor. Daha önceki yazılarımızda da ifade ettiğimiz üzere hükümet söz vermiş olsa da bunun yerine getirilmesinin oldukça zor olduğunu düşünüyoruz. Verilen sözlerin yerine getirilmesini istemek kadar haklı bir talep olamaz.

Bayram ikramiyesi talebi ise başka bir başlık olarak görülüyor. Emeklilere ayrım gözetilmeden verilen bayram ikramiyesinin çalışan memurlara verilmesini talep etmek çok da uçuk bir talep olarak görülmüyor.

Gelir vergisi oranlarının sabitlenmesi talebi ise sadece memurları ilgilendiren bir durum değildir. Aynı talep işçiler için de ısrarla üzerinde durulan bir konudur. Bu talebin yerine getirilmesi halinde Anayasa’nın eşitlik ilkesi gereğince özel sektörde çalışanlar için de uygulanacak olması bu talebin hayata geçirilmesinin önündeki en büyük engel olarak görülüyor.

Mühendis, teknik, idari ve akademik personelin ücretlerinin iyileştirilmesi yönündeki talep ise masanın en önemli başka bir konusudur. Daha önce bu konuyla ilgili olarak çalıştaylar yapılmıştı. Yazılarımızda kamu mühendislerinin haklı taleplerini sıklıkla gündeme getirmiştik.

Yardımcı Hizmetler Sınıfı’nda görev yapanların Genel İdare Hizmetleri Sınıfına geçirilmesi de toplu sözleşme masasının başka bir önemli konusudur. Bu konuyu daha önce gündeme getirmiş ve çözüm önerisi sunmuştum. YHS’de görev yapanlarla farklı statülerde benzer işleri yapan personel olması kamu kurumlarında ciddi bir huzursuzluk kaynağı olarak karşımızda durmaktadır.

Kamu personel istihdam stratejisinin olmaması ise sorunların temel kaynağıdır. Getirilen günübirlik çözümler orta ve uzun vadede birçok soruna yol açmaktadır. Halbuki büyük bir kitleyi oluşturan kamu personeli için uzun vadeli çözüm üretilmesi gerekiyor.

Görev aylığı-emekli aylığında bozulan dengesinin yeniden kurulması

Toplu sözleşme masasında yerini alacak başka bir konu da görev aylığı-emekli aylığı dengesidir. Gelinen noktada bu denge bozulmuştur. Memur maaşlarına yapılan seyyanen ödeme görev aylığı- emekli aylığı arasındaki dengeyi bozmuştur.

Zaman içerisinde verilen sözlerin getireceği maliyetin azaltılması için yapılan düzenlemeler uzun vadede çok büyük sorun yumağına dönüşebilmektedir. Seyyanen yapılan maaş artışı da bunlardan birisidir. Emekli maaşının katsayı artışı ile paralel gitmesi seyyanen yapılan maaş artışı ile sona ermiştir ve zaman içerisinde de makas artmaktadır.

Özetle görev aylığı-emekli aylığı arasındaki makasın daraltılmasının önemli bir müzakere konusu olarak toplu sözleşme masasında yerini alması bekleniyor. Bu konuda ne kadar sonuca ulaşılacağı ise belli değil. Özellikle ekonomik istikrar programı devrede iken bu sorunun nasıl çözüleceğini ise biz de merak ediyoruz.

Sağlık-Sen gece çalışma tazminatında ısrar edecek

Sağlık ve sosyal hizmet profesyonellerinin yetkili sendikası Sağlık-Sen, toplu sözleşmeye yoğun hazırlık yapıyor. Nihayetinde kamu işvereni ile bu sendika masaya oturacak ve imzalayacağı sözleşme bu hizmet kolunda görev yapan bütün sendikalı personeli etkileyecek.

Bu Sendika’nın bize ulaştırdığı bilgi notuna göre 20 bin sağlık profesyoneli ile bir anket çalışması gerçekleştirilerek talep toplandığı anlaşılıyor. Ankete kamuda çalışan hekim, hemşire, ebe, paramedik, sağlık memuru, sosyal hizmet uzmanı gibi 40’ı aşkın meslek grubu katılmış.

Ankete katılanlardan gelen en çok talep ise nöbet ücretlerinin yüzde yüz artırılması ve “Gece Çalışma Tazminatı” ödenmesi olmuş. Sağlık hizmetleri 7 gün 24 saat kesintisiz verilen bir hizmettir. Sağlık kurumlarına yolu düşenler sağlık çalışanlarının çalışma şartlarını daha yakından görmüşlerdir. Bir tarafta sağlık çalışanlarından ilgi ve alaka bekleyen hasta ve yakınları diğer yanda ise sağlık çalışanları. Öyle bir ortam ki rahat bir şekilde gülümseme dahi zordur. Hastalık nedeniyle inim inim inleyen bir hastanın yanında gayri ihtiyari gülen bir sağlık çalışanın düşeceği durum düşünülünce bu çalışanlara ne verilse az olacaktır.

Sağlık profesyonelleri mesai saatlerinde olduğu gibi mesai saatleri dışında da gece boyunca mesleklerini icra ediyorlar. Sağlık-Sen, gece çalışmasının insan fizyolojisini ve psikolojisini olumsuz etkilediğini ifade ediyor. Yapılan bilimsel çalışmalarda da gece saatlerinde çalışmanın uyku düzeninin bozulmasına, kronik yorgunluğa, metabolik bozukluklara ve dikkat dağınıklığına sebep olduğu, uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açtığı belirtiliyor.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), gece çalışma konusunda detaylı bir çalışma yapmış. ILO normlarında; gece çalışanların gündüz çalışanlara göre farklı tazminat haklarına sahip olabileceği, hamile kadınların ve emziren annelerin gece çalışmasından muaf tutulması, sürekli gece çalışması yerine, dönüşümlü çalışma sistemlerinin teşvik edilmesi gibi maddeler yer almaktadır.

Ülkemizde de 4857 sayılı İş Kanunu’nda gece çalışma saatlerinde ücretlerin artırımlı ödenmesine yönelik düzenleme olmasına rağmen 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda böyle bir düzenleme bulunmamaktadır.

ABD, İngiltere ve Kanada gibi ülkelerde sağlık profesyonellerine, gece çalışmalarının karşılığında farklı ödemeler yapılmaktadır. Sağlık-Sen, hekimin, hemşirenin, ebenin, paramediğin yani gece çalışan sağlık profesyonellerinin akşam saat 20.00’den sabah saat 06.00’ya kadar geçen süreler için ücretlerinin “Gece Çalışma Tazminatı” adı altında yüzde 50 artırımlı ödenmesini istiyor.

Sağlık-Sen Genel Başkanı Mahmut Faruk Doğan, nöbet ücretlerinin yüzde yüz oranında artırılmasının ve Gece Çalışma Tazminatı ödenmesinin öncelikli talepleri arasında yer aldığını vurguladı. Öyle ki mali konulardaki her talep cep delik cepken delik cevabıyla mücadele edecek.