Rotası olmayan gemiye hiçbir rüzgar yardım edemez Düşünce Günlüğü Haberleri

Salih Torlak - Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

Gençlerimiz, uzun yıllar nispeten standart konularla sürdürdükleri eğitimlerini, üniversitede seçecekleri bir ihtisas alanı ile taçlandırmak istemekteler. Seçmiş oldukları ihtisas alanı ise onların hayatlarının nasıl şekilleneceğini; mesela hangi mesleği seçeceklerini ne tür işlerle uğraşacaklarını, ne kadar kazanacaklarını, nerede yaşayıp çalışacaklarını, muhatap olacakları insanların kimler/nasıl insanlar olabileceğini, hatta evleneceklerse hayatlarını birleştirecek eşlerle nerede-nasıl tanışabileceklerini, kısacası nasıl bir hayat süreceklerini büyük oranda etkileyecektir. İşte hayatı bu denli etkileme potansiyeli olan bir tercih, yani aldığı puan ve yerleşebilme başarısı dışında kişinin kendisine uygun olan bölümü seçebilme başarısı, belki de sınavların en büyüğünü oluşturmaktadır.

Öte yandan sınavlarda hem bilgisi yönünden, hem de zaman yönetimi, hız, motivasyon, dikkat gibi konulardaki başarıları ile akranlarına kıyasla büyük farklar ortaya koyabilen gençlerimizin; kendilerini tanıma, dünyayı tanıma, meslekleri tanıma konularında gösterdikleri zafiyetin yanlış tercihler yapmalarına sebep olduğu, bu yanlış tercihlerin de kararsızlıklar içinde kendileri için yanlış bir bölümde/okulda okumak ve zaman kaybı, motivasyon kaybı, enerji kaybı gibi birer mutsuzluk sebebine dönüştüğü görülmektedir.

NE ISTEDIĞIMIZI BILIYOR MUYUZ?

Gençlerimizin her biri belki de çok kıymetli yetenekleri içlerinde barındırıyor olabilirler. Her birinin de her şeyin en güzelini hak ettiğini düşünüyor olabiliriz. Ancak hak ettikleri bu güzellikleri elde edebilmek için sınavlarda gösterdikleri gayret kadar ne istediklerini bilmeleri de önem taşımaktadır. Başlıkta dile getirilen ve kariyer yönetimi konusunda çokça zikredilen rotası olmayan gemiye hiçbir rüzgârın yardım edemeyeceği gerçeği, ne kadar erken farkına varılırsa o denli faydası görülecek bir bakış açısı sağlayacaktır.

KENDIMIZI NE KADAR TANIYORUZ?

Kim olduğumuzu bilmek-aramak, insanın hayat boyu peşinden koştuğu cevap aradığı sorulardan biri olabilir. Bunu bu erken yaşlarda bulabilmek hatta aramak bile ciddi bir olgunluk ve farkındalık gerektir. Bu yüzden gençlerimize bu konuda yardımcı olmak öncelikle feraset sahibi büyüklerine düşer. Bununla birlikte dünyanın nereye gittiğini gözlemlemeye çalışmak, gelişen teknolojiler ışığında geleceğin dünyasına ve mesleklerine ilişkin raporları incelemek, ancak bu bilgileri popülist yaklaşımlardan arındırarak geçmişin deneyimleri ile değerlendirmek ve uzmanların görüşlerine kulak vermek de önemlidir. Unutmayalım, bugün eğitim verilen gençlerimiz sadece bugünün değil yarının dünyasını yaşamak ve şekillendirmek üzere yetişiyorlar.

DOĞRU TERCIH IÇIN MINI KULAVUZ

Gençlerimizin kendilerini ve meslekleri tanıma konularında ne istediklerini ve neye uygun olduklarını sorgularken yapabilecekleri hakkında önerebileceğimiz adımları da kısa başlıklar ile şu şekilde sıralayabiliriz:

Çoğunluğuna internet üzerinden de ulaşabileceğimiz ciddi kişilik-kariyer testleri ile kendi eğilimlerimizi bizi hiç tanımayan bir test aracılığı ile görmek; bizi tanıyan-eğiten kıymetli hocalarımızın bizde gördükleri eğilim ve başarılar ile eğitim hayatımızda bizim ortaya koyduğumuz heves, başarı ve farklılıkları dikkate almak; daha önce bir iş-staj deneyimi yaşamışsak amirlerimizin bizimle ve sektörleri ile ilgili değerlendirmelerini dikkate almak; günümüzde mevcut olan tüm meslekler ile ilgili özet bilgileri, sanki sınav konularına ait bir kitabı baştan sona çalışıyor gibi bir meslekler rehberi üzerinden incelemek, bu sayede hangi alanlarda hangi iş kollarının olduğu konusunda kısaca da olsa zamanında haberdar olmuş olmak; mesleklerin geleceği ve geleceğin meslekleri konusunda rapor, makale, söyleşi vb. yayımlanmış kaynaklara göz atmak; tüm bu incelemelerden sonra artık merak edilen, heves edilen, dikkat çeken ve bir kenara not alınan meslekler ile ilgili; işin türü, çalışan türü, çalışılan yer, risk faktörleri ve gelir düzeyleri, mesleğin artıları ve eksileri gibi detaylarda araştırmalar yapmak…

GELELİM EN ÖNEMLİ SORUYA

Tüm bunların yanında merak edilen meslekler ile ilgili çevrede tanışılan ya da tanışılıp danışılabilecek meslek profesyonelleri ile görüşmeler yapmak, işin artı ve eksileri dışında kişisel memnuniyetleri/memnuniyetsizlikleri ve gerekçelerini kendilerinden dinlemek; o alanlarda eğitim veren okulların web sayfalarını, verilen eğitim, iş dünyası bağlantıları ve sundukları diğer imkanlar açısından incelemek. İmkan var ise bizzat ziyaret etmek, öğrenci ve mezunları ile iletişime geçmek…

Bu bilgi edinimleri dışında bireyin sadece aklında değil gönlünde de oluşan hayali sorgulayıp bu hayali en çok paylaşmak isteyebileceği kişilerle yeniden istişare etmesi ve gerçekçiliğini teyit etmesi anlamlı olacaktır. Ve bu araştırmalarda bireyin kendisine sorması gereken en önemli soru ise, kişinin kendini mutlu, başarılı ve huzurlu hissetmesinin hangi kriterlere bağlı olduğu; nihayetinde alacağı eğitim ve yapacağı mesleğin de bu kriterlere ne derece uygun olduğu olacaktır…

NE İSTEDİĞİMİZ KADAR NEDEN İSTEDİĞİMİZ DE ÖNEMLİ

Son olarak ne istediğimiz kadar neden istediğimiz de önemlidir. Bunu bulabilmenin en önemli yöntemlerden bir tanesi de kişisel değerlerimize dikkat çekmektir. “Ben hangi değerleri taşıyorum?” diye yapılacak bir araştırma en azından 20 yaşına yaklaşmış bir gencin kişiliği ve hayat beklentisi ile ilgili kendisine anlamlı fikirler verebilecektir.

Bu yıl sınava giren tüm öğrencilerimizin, kapasite kısıtları nedeniyle bir üniversite kontenjanına yerleşemeyebileceğini, diğer yandan bazı üniversite/bölüm kontenjanlarının da tercihler nedeniyle boş kalacağını önceki yılların deneyimi ile tahmin ediyoruz. Ancak dolması gereken en önemli boşluğun, üniversite kontenjanları yerine, kişinin kendi beklentilerine göre gönlünde dolması gerektiğini; insan kaynakları uzmanlarının sıkça dile getirdiği “doğru işe doğru insan” ilkesinin bir nevi “doğru kişiye/yeteneğe doğru eğitim” fırsatından geçtiğini hatırlatmak isterim. Tüm gençlerimize tercihlerinde de sınavlarda olduğu kadar başarılar dilerim…